PDF-versie voor persoonlijk gebruik

Recensie Mona

zaterdag 11 februari 2017HetPaleis

Mona

Met ‘Mona’ zet de prille tiener Ilja van Zanten een erg straffe prestatie neer in hetPaleis. Griet Op de Beeck schreef deze theatermonoloog naar het personage uit ‘Kom hier dat ik u kus’. Mona toont vooral waar het in onze huidige maatschappij aan ontbreekt. Er is niet of nauwelijks nog plaats voor kritiek, voor sombere gevoelens en (bij)gedachten. Alles moet top en tof zijn, happy feelings dienen te regeren (toch naar de buitenwereld toe) en iedereen wil vooral zijn beste en/of mooiste kant tonen (o.a. op social media) wat niet zelden tot enorm narcistisch gedrag leidt. Uiteraard is het echte leven een heel stuk genuanceerder. Heerlijk fris dus om een prille tiener ‘Je kindertijd is de mooiste. Wat een domme uitspraak!’ te horen zeggen tijdens deze monoloog.

Afwisselend brengen de tieners (het werk werd geschreven voor elfjarige actrices) Ilja van Zanten en Hanna Hentenaar de monoloog. De Antwerpse première was voor de Nederlandse Ilja die met haar Hollandse nuchterheid en kenmerkende afstandelijke beschrijving (inclusief rake opmerkingen of bijgedachten) in het hoofd laat kijken van een kind. Een kind dat ruzies tussen ouders niet zo maar verteert maar de scherpste uithalen net onthoudt, perfect weet te beschrijven hoe de herinnering vervaagt van haar overleden moeder maar dat sommige zaken (het vele bloed in de wagen) op het netvlies blijven branden, net die dingen die je je liever niet zou blijven herinneren. Een meisje dat naast (on)terecht gestraft te worden op school ook nog eens er het beste van probeert te maken in het nieuw samengesteld gezin waar ze deel van uitmaakt. Mona toont vooral dat kinderen niet per se kinds zijn en volwassenen niet meteen volwassen. De monoloog mijdt de moeilijke thema’s niet maar snijdt ze haarscherp aan mét gevoel voor cynisme.

‘Porque Te Vas‘ (omdat je gaat) van Jeanette uit 1974 horen we bij de start van de voorstelling, ook later duikt het nog op. Al vrij vroeg in de monoloog zit het verlies van de moeder verwerkt. ‘Alles kan je vergeten behalve sommige dingen’ laat van Zanten optekenen die in de huid kruipt van Mona. Zij zit naast Sofie in de klas, die erg stinkt. Vandaar dat ze elke ochtend dicht bij haar aanschurkt en haar 180 tellen lang goed inademt. Op die manier raakt ze snel gewend aan de stank zodat ze er de rest van de dag geen last van heeft of toch niet zo opvallend. ‘Plezierig? Dat is Sofie die een dag ziek is zodat ik ’s ochtends niet tot 180 moet tellen.’ klinkt het.

In sommige dingen toont ze dat het hoofdpersonage nog een kind is, onder andere door te struikelen over haar tekst, zich te verspreken, of door te aarzelen. Net dat zorgt ervoor dat de voorstelling aan authenticiteit wint. En wanneer we een deel van de tekst op tape horen, omdat timing en sfeerzetting erg belangrijk is, denken we dat de voorstelling dat doet om op safe te spelen. Niets is minder waar want de laatste twee scènes zijn een knap staaltje spanningsopbouw waarbij van Zanten de nakende split tussen haar stiefmoeder Marie die net bevallen is van An-Sofie (‘Ze is met de zuiger geboren. Ik probeer me er vooral niets bij voor te stellen.’) en haar vader voelt aankomen. Treffend beschrijft ze wat er zich in het huishouden voor en achter de schermen afspeelt, en dat ze meer weet dan haar (vaak) afwezige vader: ‘op het einde toen de spaghetti al bijna koud was, kwam papa mee aan tafel zitten’. Nog in de voorstelling doet de zin ‘Volwassenen: ze doen ook maar wat alsof ze het weten’ nadenken over hoe relevant het is om mensen in het hokje ‘volwassene’ of ‘kind’ te plaatsen. Aan de andere kant blijft het hoofdpersonage wel een kind dat niet alles kan plaatsen, zeker niet wanneer ze een compliment krijgt als ‘ze is de Sonja Barend van haar tijd’. Wat moet ze ermee als ze helemaal niet weet wie Barend is?

Mona bengelt dus tussen het kind zijn (haar leerkracht geeft ze de bijnaam ‘de bever’ omdat die grote voortanden heeft) en het volwassen worden (zo zorgt ze onder andere voor haar broertje Alexander). Het tactloze van haar tante Roos en haar oma die veel te snel volgens haar de kledij van Mona’s moeder wegdoen, bezorgen ons een krop in de keel. De machteloosheid ook waarop ze toekijkt en het allemaal ziet gebeuren terwijl ze niets in te brengen heeft. Er wordt niet naar haar geluisterd op zo’n cruciaal moment. Volgens haar overleden moeder was ze op haar zes en half al te oud om nog ingestopt te worden terwijl andere kinderen op hun tien die service nog genieten. Iets wat ze kennelijk jammer vindt.

Andere zeer nuchtere maar rake opmerkingen die ze geeft zijn: ‘Ik heb liever niet dat mama over me waakt.’ en het koele ‘Insecten vreten je op als je dood bent. Zou mama al op zijn?’. Ze vindt die uitdrukking ‘Marie (die zwanger is) moet plat liggen.’ maar bizar want liggen doe je toch altijd plat. Het is de zwangerschap en het effect dat het heeft op de hormonen van Marie die Mona niet kan plaatsen maar wel treffend beschrijft. ‘Je papa maakt me kapot’ quote ze haar. Het leidt tot een ontzettend spannend moment waarbij Mona beschrijft dat op een avond haar vader niet thuis blijkt en Marie haar vraagt om mee in haar kamer te komen slapen terwijl het bed ruikt naar haar vaders haar dat een aantal dagen niet gewassen is. Ook merkt ze een gele plek op zijn hoofdkussen. Van Zanten zet dan een geweldig staaltje timing neer en sfeerzetting zodat ze ons op het puntje van onze stoel krijgt wanneer ze de angst van een kind verwoordt en het vreemde gedrag van een volwassene beschrijft. Dan blijkt er jaloezie in het spel te zijn. Marie benijdt Mona…

Monologen. Ze kunnen ook verdomd intrigerend zijn op psychologisch vlak. Mona bewees dat. Een voorstelling die stevig in je buik port zoals alleen een kind dat kan waaraan je vervolgens niet wil toegeven dat het goed raak was (en het achteraf nog een tijdje zeer doet).

< Bert Hertogs > 


Do you like our reviews and pictures?
Feel free to support concertnews.be by sharing this page or giving a donation.
You make an independent website like ours possible. Thanks!







Geef steeds in je comment mee op welk artikel je reageert.
Please put in your comment to which article you are responding.

Tabs Concertnews.be

News
Soon
Reviews

More news

  • Podcast
  • Facebook
  • Twitter