Recensie Unidamu

Een feest van de wansmaak. Eén grote foute gay parade. Dat is de jongste Ketnetmusical ‘Unidamu’ van Ketnet en Studio 100 geworden. Dé Ketnetmusical te veel, die geproduceerd werd, volgens ons. Een van de pot gerukt verhaal waar de personages onvoldoende uitgewerkt zijn, dat van begin tot einde compleet ongeloofwaardig is, hangt met haken en ogen aan elkaar, en promoot eerder de eenzijdige kleurrijke over the top gay cultuur die de massamedia én commerciële podium- en concertsector ondertussen zo vaak opvoeren dat het niet alleen erg voorspelbaar wordt, maar ook een flauw en te clichématig beeld oplevert van holebi’s (net zoals metalheads in de massamedia steevast vertoond worden als mensen die enkel zwart in hun garderobe hebben hangen, volstaan met tattoos en bijna hun volledige lijf doorboord hebben met piercings). Ook de zoveelste keer dat Studio 100 het nodig acht om school in een ruk te associëren met woorden als ‘saai’ en ‘gevangenis’ doet ons de vraag stellen of van stigmatisering stilaan geen sprake kan zijn. Kan er iemand opstaan bij het productiebedrijf in Schelle, en er een kwaliteitsmanager aanstellen? Want dat de creativiteit ondertussen zo goed als op is ginder, wordt pijnlijk duidelijk in Unidamu dat geregisseerd werd door Tijl Dauwe.

We durven betwijfelen dat Ketnet en Studio 100 de afgelopen jaren op zoek gegaan zijn naar talent tijdens de verschillende audities die ze organiseerden. Ook in ‘Unidamu’ blijkt het talent wel erg licht uit te vallen. Als er al één ding bewezen wordt, dan is het wel dat de jongeren ofwel goed zijn in dansen, ofwel in acteren ofwel in zingen. Maar nooit alledrie tegelijkertijd. Nochtans zijn net dat de vereisten voor een goede musicalacteur of -actrice. Dat geldt ook voor de volwassen rollen die vertolkt worden door Herman Verbruggen (Elvis) en Sien Wynants (Monika). Verder dan over the top acteren komen beiden niet. Verbruggen blijkt wat boven de hoofden (letterlijk dan) van de kinderen te acteren (o.a. wanneer ie ‘Ik krijg jullie nog wel!’ uitroept). Zelden komt dus een dialoog tussen de volwassenen en de jongeren naturel over. Ook de jongeren zelf zeggen eerder hun tekst op dan dat ze écht (goed of geloofwaardig) spelen.

Het is allemaal te gemaakt, te klef (‘Mijn allerliefste broer’, ‘Ik verlang zo naar huis’), te grotesk ook. Verbruggen blijkt overigens een zeer zwak zanger te zijn en is simpelweg genoodzaakt om een nummer als ‘Unidamu’ deels in parlando te brengen. Dachten we vorig jaar met Peter Van de Veire al het ergste ooit meegemaakt te hebben live op een podium, dan kon de vocale prestatie van de mannelijke hoofdrol kennelijk nog bedroevend lager ingevuld worden door Studio 100 en Ketnet. Idem voor de jongeren. Niet zelden zitten zij aan de limieten van hun stem, en dus hoor je hen wel vaker met schorre, hese stem met moeite hun hoge noten uit hun strot persen. Eigenlijk forceren ze hun stem, niet in het minst Sterre (gespeeld door Merel Wagner die erg schel zingt, niet zelden aan overacting doet en een afgrijselijke lach laat horen) en Max (de hese Junes Callaert die moeite heeft met de hogere noten en behoorlijk wat druk moet zetten op zijn stem om die eruit te krijgen tijdens ‘Ik verlang zo naar huis’ bijvoorbeeld).

Joseph Antonius Wielewaal creëerde ‘Unidamu’, een universum buiten de aarde waar je de aarde niet kan zien. Hij deed dat om er te vluchten van het pestgedrag dat ie onderging op aarde. Al snel haalde hij Elvis (de King, Verbruggen heeft dan ook een Elvis Presley-pruik op inclusief bakkebaarden) naar Unidamu.  Vervolgens stal ie alle muziek van de aarde en bracht het naar het universum dat staat voor ‘UNIversum voor DAns en MUziek’.

De enige die nog weet heeft wat muziek was, is de juf van fysica Grijs Moniqueske. Zij heeft een trompet, gitaar, dwarsfluit, trombone, viool en saxofoon in een vergrendelde kast zitten. Toevallig zijn dat de verboden instrumenten in Unidamu die ervoor kunnen zorgen dat als je ze bespeelt, de betovering doorbroken wordt en de bewoners kunnen terugkeren naar aarde. Iets wat volgens Elvis niet mogelijk was waardoor hij als een soort sekteleider de kinderen eigenlijk gevangen houdt op een plek waar het veilig is en er niet gepest wordt. Maar dat is zonder Fien (Caitlin Lauwers) gerekend die ontdekt hoe ze kunnen terugkeren naar de aarde. Uiteindelijk is het Max die Elvis overhaalt dat terugkeren de beste optie is. ‘Je kan twee dingen doen als je gepest wordt’, zegt ie. ‘Je ervoor verschuilen of de strijd aangaan om van de wereld een betere plek te maken.’ Dat wordt de inleiding van ‘Move tegen pesten’.

Qua choreografieën, die van Ijvi Hagelstein zijn, valt Unidamu erg vaak in herhaling. Zo zien we de jongeren erg vaak op een rij naast elkaar een wave op de een of andere manier uitvoeren, vormen ze wat klef een hartje samen en komt die ene tapdansact wel erg fake over. De acteerprestaties zijn dan weer over het algemeen van een bedroevend laag niveau. Zowel de volwassenen als de jongeren komen over als een bende hyperkineten die hun pilletjes vergeten in te nemen zijn. Het lijkt dus wel alsof we – op een paar erg kleffe momenten na zoals de ballad ‘Ik verlang zo naar huis’ tussen Max en Sterre – naar de grote Eugène Van Leemhuyzen-show aan het kijken zijn waar de jongeren erg druk doen.

Erg vermoeiend allemaal om te zien vooral wanneer ze op het einde dan nog eens een megamix brengen in schreeuwlelijke fluo kleren die Tine Deseure ontwierp. Fluo was voor zover wij weten in de jaren ’80 in. En sindsdien krijgt het het label ‘marginaal’ – terecht - mee. Dat de modepolitie dit laat gebeuren, is gewoon ongelooflijk. Het toont vooral, naast het feit dat ze letterlijk allemaal uit de kast komen (tevens met de rook en witte belichting een verwijzing naar de Soundmixshow en Mini Playbackshow van vroeger, met dat verschil dat die programma’s destijds wél talent hebben opgeleverd) dat er ontegensprekelijk een (verborgen) foute clichématige over the top gay-verhaallijn in deze voorstelling zit. De jongeren komen overigens erg achterlijk over als ze niet eens weten wat muziek is. Wanneer zelfs de strever Fien nog nooit een bibliotheek gezien zou hebben, krabben we danig in ons haar.

Maar dé zwakte van de ganse musical is de plot die van de hand is van Gert Verhulst, Hans Bourlon en Anja Van Mensel en die met haken en ogen aan elkaar hangt. Zo beseffen de jongeren in Unidamu dat de zes instrumenten die ze nodig hebben om vrij te geraken in de kast die op slot is op school liggen. Dat is echter ongeloofwaardig omdat de jongeren niet te weten komen welke instrumenten ze precies te zien kregen op school. Daarnaast zijn de personages te weinig uitgewerkt, maken de pesters (Niels, gespeeld door Mats Proost, Amy gespeeld door Chloé Van Reeth, en Floris gespeeld door Aaron Van Goethem) een bocht in Unidamu zodat ze niet meer gaan pesten. Die bocht wordt te snel en te makkelijk gemaakt.

Mats Proost speelt nochtans erg goed wanneer hij als Niels de anderen pest. Maar van zodra hij dat niet meer doet, speelt ie even afgelikt als Van Goethem en verliest zijn personage karakter. Van Reeth weet al bij de start van de voorstelling niet te overtuigen wanneer ze vertelt hoe ze een meisje ‘geholpen’ (lees: gepest) heeft door haar kledij drastisch aan te passen. Dat in combinatie met de vele blackouts (momenten dat het podium niet belicht wordt voor een decorwissel) die dan maar voorzien worden van een instrumentaal deuntje alsof we in een soapserie zitten, en het gekunstelde taaltje: “ ’t schoonste meiske van de school” (Floris), “Als er iemand is dat (sic.) weet wat goed voor je is.” (Max), ”zone lilleke (sic.) trui” (Amy) en het vele ge-‘gij’ zorgen ervoor dat de ganse voorstelling erg fake aanvoelt.

Naast de te snelle bocht die de jongeren nemen van pesters naar fijne jongeren en Max die veel te snel ‘Mijn allerliefste broer’ zingt terwijl ie lange tijd gepest werd door die broer, zien we nog enkele ongelukkige regiekeuzes. Zo zien we Max als een aap op Floris springen (waar Junes Callaert eigenlijk iets te oud voor is) en de jongeren in de klas zich er zo maar bij neerleggen om wat langer te blijven in de studie bij juffrouw Monika wanneer Max verdwenen is.

De twee liefdesverhalen enerzijds tussen Fien en Floris en anderzijds tussen Monika en Elvis krijgen te weinig body mee,  zijn veel te fragmentarisch en worden snel afgehaspeld. Daardoor laten ze ons ook compleet koud. Amy legt zich er overigens iets te makkelijk bij neer wanneer Floris Fien kust.  Verder rammelt het ook nog in de plot wanneer we Fien ‘wij gaan voor de kicks’ horen zingen in ‘Power aan de kids.’ Dit klopt totaal niet met haar personage. Ook de reden waarom de jongeren naar huis terug willen, is erg klef: om hun mama en papa terug te kunnen zien. Hoewel Unidamu voor hen als een gevangenis aanvoelt, is hun schoolleven dat immers ook zoals de Ketnetmusical het systematisch voorstelt.   

Conclusie: we schreven het vorig jaar nog net niet met zo veel woorden, maar nu zijn we resoluut: ‘Ketnetmusical: afvoeren die bagger en snel!’

< Bert Hertogs >

De setlist:

1. Wereld vol muziek
2. Unidamu
3. Superidee
4. Unidamu – reprise
5. Ik verlang zo naar huis
6. Er zit meer in een liedje
7. Mijn allerliefste broer
8. Kei! Vet! Cool!
9. Spring – van Spring
10. Help mij – van Ghost Rockers
11. Power aan de kids
12. Grijs Moniqueske (Ruim Baan – van Mega Mindy)
13. Move tegen pesten
14. Megamix (Oh la la la! – Samson en Gert / Hé doe maar mee – Tonya / Jij bent de bom – K3 / Juf van fysica – Spring / Samsonrock – Samson & Gert / Mega Mindy Tijd – Mega Mindy / Piraten zijn niet bang – Piet Piraat / 100% - Ketnetband / De beat – Ghost Rockers / Ad Inferos – Nachtwacht / Kadanza – Kadanza / Kadanza Together – Kadanza Together / Unidamu - Unidamu