Recensie Lucio Silla

De Munt levert met Mozarts Lucio Silla een regie af die letterlijk en figuurlijk ‘van den hond’ is. Tobias Kratzer maakt van de tiran namelijk een Dracula met gewetenswroeging op het einde. Naarmate hij die lijn steeds meer doortrekt in de voorstelling, wankelt zijn mise en scène dat het op den duur gewoon ronduit lachwekkend wordt. Kratzer stapelt de regiefouten namelijk in sneltempo op. Hoe sterk de vocalisten, de Nederlandse sopraan Lenneke Ruiten als Giunia, de Italiaanse mezzosopraan Anna Bonitatibus als Cecilio (inderdaad een vrouw in een mannenrol), de Slovaakse sopraan Simona Saturova als Cinna en de Belgische sopraan Ilse Eerens als Celia, de tiener die nog met poppen speelt, ook mogen zingen (met alleen al in het tweede bedrijf de ene topprestatie na de andere) en hoe straf de lezing van de partituur door het symfonieorkest en koor van De Munt ook mag zijn, de enscenering rijdt zich meermaals vast. Maak hier een concertante versie van en je hebt een 5 sterren-uitvoering. Maar nu is een dikke onvoldoende meer dan op zijn plaats voor deze scenische vorm.

In het eerste bedrijf zien we Cecilio proberen binnensluipen in het domein van Silla dat goed omheind is én een waakhond heeft. Jawel, een echt exemplaar dat goed getraind is om zich op de bühne te begeven, krijgen we te zien. Nergens voelen we echter enige dreiging of reden waarom Cecilio schrik zou moeten hebben van het tamme dier. Dat lange treuzelen van hem wordt op den duur wel erg langdradig. Ook zo wanneer ie binnen is en een ingang probeert te vinden om zijn geliefde te kunnen redden. Dan moet het kennelijk allemaal heimelijk gebeuren. Hier rijdt Kratzer zich voor het eerst vast. Silla is volgens hem namelijk een vampier, Dracula dus, een Big Brother ook met zijn vele camera’s en tv schermen. Als je dat weet, heeft het hoegenaamd geen enkele zin om iets heimelijks te proberen doen. Dracula weet dat toch.

Nemen we aan dat een vampier toch niet alles kan weten en die Big Brother-functies niet alles dekken, dan is Kratzer niet consequent wanneer hij Cinna en Giunia een moordcomplot in de slaapkamer laat opzetten tegen Silla. Een slaapkamer die vol camera’s staat waar beiden zich van bewust zijn. Het is dan ook een fluitje van een cent voor Silla om dat complot te doorzien. Cecilio schiet Silla meermaals neer in het tweede bedrijf. Vermits Silla een vampier is, overleeft ie dat moeiteloos. Dat Kratzer op het einde de tiran/vampier laat omsingelen door politieagenten die hem onder schot houden, is dan ook gewoon hilarisch. Silla zou dat altijd overleven. Ook de gewetenswroeging, Silla komt tot de conclusie na het herbekijken van enkele VHS-films dat hij Giunia heeft verkracht, is op zijn minst bizar en de toegeving om te verzaken aan Giunia als bruid en zijn macht op te geven, komt er naar ons gevoel veel te snel. Hier heeft de zestienjarige Mozart die met Lucio Silla zijn zevende opera schreef zijn personages in 1772 gewoon ook te weinig body gegeven en koos ie wat ongelukkig voor een tenor als de bad guy (beter was een bariton/bas geweest die meer kracht en diepte kan bieden in zijn zangstem). Die tenor bleek overigens in 1772 te zwak waardoor de focus minder op het hoofdpersonage is komen te liggen. Ook in de Munt is de Britse tenor Jeremy Ovenden overigens niet de sterkste vocale schakel. Mozart verklaart het handelen van zijn personages dus onvoldoende. Waarom zou Silla in Kratzers regie overigens een schuldgevoel hebben wanneer zij al in de hals gebeten is door hem? In het derde bedrijf zien we dan weer Giunia Cecilio in de hals bijten. Op dat moment kan Cecilio niet meer sterven want hij zit in de transformatie om vampier te worden. Pas dan moet Lenneke Ruiten in het begeleid recitatief ‘Voor hij sterft, wil ik zelf het leven laten op zijn levenloze lichaam ...’ zingen. In deze regie slaat dat uiteraard nergens op omdat beiden vampier geworden zijn. Op zo’n momenten vraag je je als cultuurcriticus af of de regisseur überhaupt de moeite gedaan heeft om het libretto volledig te lezen en of die zich er wel terdege van bewust is de bal compleet mis te slaan.

Kratzer laat de toeschouwers zelf gluren als een Big Brother in het huis van Silla waar in de verschillende ruimtes iets gebeurt. Dat doet ie op een draaiend podium. Maar helaas krijg je daardoor ook het gevoel als toeschouwers alsof je naar een film aan het kijken bent die het ene very wide shot koppelt aan het andere. Ofwel, er ontbreken close ups. En als die er al komen, is het via de video van Manuel Braun die er echter niet in slaagt om de toeschouwer zich meer betrokken te gaan voelen.

Die woonruimtes bevinden zich ook enkele meters boven het podium waardoor de zichtlijnen niet goed zijn als je op de parterre zit. Bij de geweldscène aan de tafel (waarbij Silla zijn gevangene nochtans oesters en wijn serveert als een echte gentleman maar dat kennelijk niet in dank aanvaard wordt), wanneer er op het bed plat gelegen wordt (de live verkrachtingsscène tussen de Italiaanse tenor Carlo Allemano als Aufidio in 18de eeuws kostuum en Ruiten), of wanneer Ilse Eerens laag met de poppen en het poppenhuis speelt, mis je erg veel cruciale spelscènes op de eerste rijen.

Het lijkt finaal dat Kratzer zich met zichzelf geen blijf wist. Hij opent nochtans sterk met video waarbij Trump, Poetin en Kennedy de revue passeren. Dan denk je dat ie de link tussen machtige mannen en Lucio Silla legt die naast Cinna overigens een historisch figuur is, de rest van de opera is verzonnen en die lijn consequent zal trekken. Maar neen, Kratzer vond het kennelijk nodig om in de Halloweenperiode de gothictour op te gaan en verlaat het oorspronkelijke pad waardoor hij letterlijk en figuurlijk de mist in gaat …

< Bert Hertogs >