Recensie Pluto

Een tot in de puntjes verzorgde adembenemende multidisciplinaire futuristische voorstelling, dat leveren Sidi Larbi Cherkaoui en Bunkamura Theatre Cocoon af met een weergaloos Pluto. Nadat Cherkaoui de beeldtaal van mangastrips al voor het eerst verwerkte in Tezuka dat in 2011 in deSingel stond, herwerkte de choreograaf in 2015 Osamu Tezuka’s ‘The Greatest Robot on Earth dat in Pluto van de Japanse tekenaar Naoki Urasawa te zien is. Het resultaat is een erg rijke theatervoorstelling met poppentheater, straffe visuals via projection mapping, video en dans. Zo’n voorstelling die het elan heeft om maanden te resideren in een theater op de West End. Dat de vier voorstellingen in deSingel volledig uitverkocht waren, hoeft dan ook niet te verbazen. Dit is Cherkaoui op zijn best.

De 39ste Centraal-Aziatische Oorlog. Daar draait alles rond in Pluto. 5 van de 7 meest geavanceerde robots wereldwijd komen om door orkanen in de buurt. Niet toevallig zijn het net die zeven robots die ervoor zorgden dat de oorlog beëindigd werd. Enkel Gesicht (Shunsuke Daito) die onderzoek doet naar de moorden via Europol en Atom (ook wel gekend als Astro Boy - die gecreëerd werd door professor Tenma (Akira Emoto) schieten over.

Gesicht is getrouwd met Helena (Tao Tsuchiya), maar beiden herinneren zich niet alles. Zo adopteerden ze een zoontje, een robot die Gesicht op missie vond. Maar het kind werd slachtoffer van een psychopaat. Gesicht doodde de moordenaar van zijn zoon en zou dus zelf ook in de cel moeten zitten net als Brau1589, de eerste robot die de meest fundamentele wet van de robot gebroken heeft – hij mag namelijk nooit een menselijk wezen doden. Wanneer Helena hun reis annuleert naar aanleiding van de recente gebeurtenissen, krijgt ze te horen dat het de tweede keer is dat dit in hun leven voorvalt. Gesicht en zij menen zich dat niet te kunnen herinneren. Gesicht ontmoet de zwaar gewonde Ali, een robot wiens evenwicht verstoord is na de oorlog. Hij verkoopt bloemen op de Samarkande bazar in Perzië. Daar ontmoet Gesicht hem voor het eerst, maar niet voor het laatst. Ali brengt hem om terwijl hij vanop afstand gemanipuleerd wordt.

Uran (Tao Tsuchiya) is het kleine zusje van Atom (Mirai Moriyama) en werd gecreëerd door professor Ochanomizu (Kazutoyo Yoshimi). Zij slaagt erin om menselijke gevoelens aan te voelen. Ze zal ook leren huilen, eerst door wat klinkers achter elkaar te plaatsen, maar uiteindelijk vindt ze dat gevoel. Het is professor Tenma echter die inziet dat wanneer Atom en Gesicht gefaald hebben om de vijand uit te schakelen dat de robots een menselijk trekje nodig hebben om te kunnen winnen van Pluto, genoemd naar de Romeinse god van de onderwereld. Vandaar dat die het geheugen van Gesicht in dat van Atom steekt zodat een nieuwe Atom het plan van Dr. Roosevelt (artificiële intelligentie in een beer) en Alexander, de president van de V.S. van Tracië kan dwarsbomen. Atom zal zich storten op Pluto/Sahad die al voor het eerst opdook toen Uran een man in een vervallen gebouw ontdekte die oude energie nodig had en mooie beelden van bloemen schilderde.

Het blijkt Sahad te zijn die nog studeerde in Nederland om daar op zoek te gaan naar een tulp die alle andere kan doen verwelken maar zelf steeds in bloei blijft. Op die manier kan de woestijn in Perzië vol bloemen komen, hoopt ie. Professor Abullah die Pluto creëerde, staat aan het hoofd van het Ministerie van Wetenschap in Perzië. Hij verloor echter zijn familie in de oorlog en zint op wraak ook al omdat ie een groot deel van zijn lichaam verloor tijdens de oorlog. Omdat veel lichaamsdelen van hem vervangen werden door die van een robot, is het onduidelijk of hij nog een mens dan wel een robot is.

De deal die Dr. Roosevelt en president Alexander hebben gesloten is opmerkelijk. Die laatste voerde de oorlog tegen Perzië omdat er volgens hem massavernietigingswapens aanwezig waren. Deze zijn echter nooit gevonden (wat dan weer doet denken aan de jongste oorlog in Irak waar ook motieven voor gebruikt werden die achteraf niet of onvoldoende op feiten berust bleken). Uiteindelijk wordt de beer onthoofd door Brau1589 en helpt daarmee de nieuwe Atom. Hij spaart weliswaar de president. Brau1589 leerde vroeger al wat haat is en pleegde zo zijn eerste moord waarvoor ie opgesloten werd.

De nieuwe Astro Boy/Atom slaagt erin om bevriend te geraken met Pluto die een zelfmoordbom in zich draagt. Hij zal de strijd aangaan met de superrobot Bora maar komt zelf om. Atom weet dat Bora, die net als Pluto van de hand is van professor Abullah, enkel van binnen uit aangevallen kan worden. Vraag is of Atom daarin tijdig zal slagen voor de wereld helemaal van de kaart geveegd is.

Naast het reïncarnatiethema, hoor je in het apocalyptische Pluto de vraag ‘Kan de wereld gered worden van zo veel haat waar niets goed van komt?’ en ‘Wat kan een begrip als vergiffenis nog betekenen?’ gesteld worden. In Pluto slagen Sidi Larbi Cherkaoui en Bunkamura Theatre Cocoon erin tot de kern te komen en fundamentele emoties wondermooi bloot te leggen via robots.

Pluto heeft weliswaar veel tekst in het Japans die erg snel passeert waardoor je als toeschouwer je aandacht moet zien te verdelen over het lezen van de boventiteling en anderzijds het kijken naar al die visuele pracht en vooral ook de ijzeren discipline en fenomenale timing (onder andere tijdens de scènewissels) waarin dat alles gebeurt. Door die weelde is Pluto zo’n voorstelling die je makkelijk een tweede keer wil bekijken om zo nog meer te kunnen ontdekken. Esthetisch is Pluto van een ongeziene schoonheid.

< Bert Hertogs >