Recensie De torens van Beiroet ★★★★

De torens van Beiroet van Muziektheater Transparant is op vormelijk vlak een erg fraaie muziektheatervoorstelling geworden met dank aan Stijn Grupping en Wouter Van Looy, die laatste stond tevens in voor de regie. Zowel op de podiumvloer als op twee doorschijnende doeken worden de beelden geprojecteerd die een geheel vormen. Het podium wordt zo een strand, het doek de zee, of het podium de straten vanuit de lucht bekeken, en het doek de huizen in de straat vanop de grond gezien, het podium het begin van een weg en wat gras op het plattenland die via het doek doorloopt en het landschap vormt samen met het alleenstaande huisje van Nabila’s ouders. Haar vader is landarbeider. Op een dag heeft ze het gehad met dat leven. Ze verveelt zich en wil het avontuur tegemoet waar een djinn haar toe aanzet. Een djinn is hier een bovennatuurlijk onzichtbaar wezen (ook wel een geest) die Nabila stuurt. In tegenstelling tot waar sommige moslims ook in geloven, neemt hij geen bezit van haar en ontneemt hij haar vrije wil niet. Hij is met rook in haar neus gekomen toen ze vijftien werd. Om in de stad te geraken, verstopt ze zich in de taxi van haar oom. Daar vlucht ze uit maar al snel ontdekt ze dat het leven in de stad niet datgene was waarvan ze droomde.

De torens van Beiroet is Paul Verrepts vierde tekst die muziektheater Transparant vertaalt naar het theater na Koningin zonder Land, Het meisje de jongen de rivier en Porselein. Verrept baseerde zich op het verhaal van schijfster Hoda Barakat die van het platteland naar de stad trok om die vervolgens de rug toe te keren, maar niet in haar werk. Toen de auteur op werkbezoek was in Beiroet stelde hij al meteen de twee gezichten van die stad vast. Aan de ene kant zijn er de gebouwen die half vernield zijn maar waar wel mensen in wonen. Aan de andere kant zijn er de megalomane nieuwbouwprojecten. Of hoe de kloof tussen arm en rijk zelden zo zichtbaar was in de grootste stad van Libanon. De drukke straten – de files zijn er niet te overzien - zorgen er voor ontzettend veel luchtvervuiling.

In die straten zal Nabila merken wat armoede en eenzaamheid is. Ze vindt nauwelijks voedsel ‘Op een avond verga ik van de honger’, en heeft moeite om te overleven ‘Ik dwaalde rond, leerde de plekken kennen waar ik geld of iets te eten kreeg, de plekken waar ik beter niet kwam, waar ze me wegjoegen of bedreigden.’ Pas wanneer ze Zahirah, een vluchtelinge (in Libanon vind je veel Syrische en Palestijnse vluchtelingen n.v.d.r.), leert kennen die sneller en slimmer is, heeft ze er een maatje bij die tevens van pas komt: ‘Ze kent alle wegen en stegen, steelt als de beste. Wie haar betrapt, ontwapent ze met haar ogen.’ Met haar zal ze een huis gaan bewonen: ‘Mijn handen vinden haar handen. Al zo lang was niemand nog zo dicht bij me. Ze drukt haar borsten tegen mijn rug aan, slaat haar armen om me. We schuilen terwijl de wereld instort en om ons heen herrijst.’ Een huis, waar het koppel hardhandig uit gezet zal worden.

Aline Goffin vertelt dit lineaire verhaal op een erg boeiende manier, hoewel sommige teksten uit het boek kennelijk niet de voorstelling gehaald hebben. Hier en daar zet ze de tekst om in spel wanneer ze wat zenuwachtig als een jong meisje aan haar rok frunnikt bijvoorbeeld of een deken om zich slaat om te gaan slapen. In haar stemgebruik met heerlijk rollende ‘r’ merk je dat ze al heel wat stemmenwerk deed (o.a. voor Frozen, Despicable me & Alice in Wonderland). Gehijg en kreetjes integreert ze ook in haar tekst. Voor de passages van de djinn spreekt ze haar lagere register aan. Knap is ook de wisselwerking tussen live tekst en ingesproken tekst die naadloos in elkaar overgaan. Wanneer de ingesproken tekst te horen is, gaat deze voorstelling ook voor een zeer knappe surround-beleving. Ook dwarsfluitiste Karin De Fleyt en contrabassist Elias Bartholomeus gebruiken de ruimte door vooraan te musiceren en halfweg de voorstelling achteraan. Zij voorzien De torens van Beiroet van live muzikale begeleiding. Onder andere op het platteland bootsen ze de wind na, terwijl de taxirit naar de stad een zekere jachtigheid en chaos uitademt (ze spelen door elkaar en niet met elkaar). Een stad waar twee meisjes de liefde bij elkaar vinden terwijl de omgeving waarin ze vertoeven amoreel is en een kille zakelijke, economische realiteit belichaamt. Een van winst en verlies.

< Bert Hertogs >

Credits
Tekst Paul Verrept
Muziek Zad Moultaka
Regie Wouter Van Looy
Performer Aline Goffin
Ensemble HERMESensemble: Karin De Fleyt (fluit) Elias Bartholomeus (contrabas)
Video en decor Stijn Grupping & Wouter Van Looy
Kostuums Mieke Vandensande

Een productie van Muziektheater Transparant en Moussem Nomadisch Kunstencentrum In coproductie met HERMESensemble, HETPALEIS en Operadagen Rotterdam Met de steun van Tax Shelter van de Belgische Federale Overheid