Recensie Sit-Down Comedy #1 ★★★★1/2

Sit-Down Comedy #1 is de eerste uit een drieluik waarbij Comp. Marius en ’t Barre Land zich baseren op het werk van Thomas Bernhard. In dit geval ‘Oude Meesters’ uit 1985. Bij uitbreiding alles en iedereen moet eraan geloven in deze heerlijke monoloog gespeeld door twee acteurs. Enige hyperbool en contradictie is deze voorstelling dan ook niet vreemd. Zoals het geveinsd geïnteresseerd zijn in wat het publiek er achteraf van vond. Of het achteraf kunnen lezen wat ondergetekende zat te schrijven tijdens de voorstelling die op sarcastische toon het cultuurpessimisme predikt.

‘Jaja, dat wordt roepen!’ laat Kris Van Trier zich ontvallen terwijl het publiek met mondjesmaat, bubbel per bubbel plaatsneemt op de tribune in het Middelheimmuseum. Het waait stevig zo merkt ie op en daar moet hij samen met zijn collega Vincent Van den Berg niet versterkt over zien te geraken. Héérlijk is zijn mimiek, lekker overdreven ook, wanneer ie als een angstige haas diep in de rode sofa duikt de handen tegen het gezicht drukt als een klein kind dat voor het eerst een onweer meemaakt wanneer even de wind stevig opzet.

Hoewel de voorstelling aanvankelijk bij de Koe zou gespeeld worden, binnen, leent deze locatie zich veel beter, tussen de kunst en de joggers – ‘ik háát joggers!’ – op een zondagochtend voor dit werk. Een van de belangrijkste thema’s van deze voorstelling is dan ook kunst, of beter: voor wat het waard is. ‘Daar hebben wij héél erg over nagedacht’ klinkt het ironisch wanneer iemand uit het publiek raadt dat we bij het plaatsnemen luisterden naar de Pianosonate nummer 17 in D mineur Opus 31 nummer 2 van Ludwig van Beethoven, ook wel de Stormsonate genoemd. Voor hij eraan begint vraagt Kris nog even modeadvies bij een toeschouwer: of hij zijn rood sjaaltje nu best in de vest steekt of eruit laat.

Van den Berg en Van Trier spelen Reger en Atzbacher. Reger zit al meer dan 30 jaar om de andere dag, behalve op maandag, in het Kunsthistorisch Museum in Wenen op een onaangename bank in de Bordonezaal. Op zaterdagen vertoeft ie er normaal gezien niet omdat de toeristen dan gratis binnen mogen en de stank van hen in een bepaalde zaal niet te harden is. In het Kunsthistorisch Museum heeft ie zijn vrouw ontmoet terwijl ze naar het schilderij ‘Man met witte baard’ van Tintoretto keek, een werk dat ze na er lang naar te kijken uiteindelijk maar niets vond. De bank is er ongemakkelijk, de kunst in het museum is er net als elk werk niet foutloos, maar de temperatuur om na te denken – 18 graden – wel ideaal. Vandaar dat Reger er graag zit.

Geweldig is de tirade die van Triers personage afsteekt ten opzichte van het onderwijs dat met deprimerende blokfluitoefeningen aan kunstvernietiging doet bij hun leerlingen. De kindertijd is de hel. Kinderen worden ongevraagd verwekt, wat een misdaad is, en een kind moet zelf maar uit het donkere gat zien te geraken. Verder stelt de voorstelling openlijk de zin van schilderkunst in vraag wanneer er zoiets als natuur bestaat. ‘Een armtierige, doelloze, zinloze poging’ noteren we dat het is en volgens het hoofdpersonage, een filosofisch en erg kritisch kunstcriticus die voor Times werkt, is die kunstvorm daarbovenop nog eens leugenachtig ook. 

Wanneer Van den Berg de 1,5 m. afstand ten opzichte van zijn collega doorbreekt zien we Van Trier even een imaginair spuitbusje bovenhalen om de zaak te desinfecteren en coronaproof te houden. Heerlijk. Ook schrijvers als Stifter (‘Met rode stifter kan je hem eindeloos corrigeren’) en filosofen als Heidegger (‘Hij heeft filosofie met kookkunst verward’) worden door de mangel gehaald. Het publiek wordt aangeraden een werk niet te fel te analyseren. Een boek kan je beter niet volledig uitlezen, maar om de 10 pagina’s ombladeren zou het best werken zodat je beter een filosofische uitwerking kan begrijpen bijvoorbeeld.

Alles is belachelijk, van de gids die uitlegt wat iedereen sowieso al zélf kan zien en Wenen blijkt één groot toiletschandaal, de regering stompzinnig, laag, hypocriet en leugenachtig. ‘Dit land (incl. pers, politiek en cultuur n.v.d.r.) heeft het absolute dieptepunt bereikt’ klinkt het vernietigend. Bewondering is hem dus vreemd. Iets wat beter samen met de jas aan de garderobe achtergelaten wordt simpelweg omdat er niets te bewonderen valt.

Sit-Down Comedy #1, dat voornamelijk gezeten gespeeld wordt terwijl men liever staat, doet een bewonderenswaardige poging niet foutloos te zijn. Wat we op de planken te zien krijgen, is volgens ‘Oude Meesters’ dus zelf onmiskenbaar kunst. Het tempo van deze grappige voorstelling zit goed, al stellen we ons de vraag of het mini breakje echt hoeft. Het breekt het tempo waardoor Kris Van Trier en Vincent Van den Berg van nul opnieuw moeten opbouwen naar een hilarisch korte en achteraf bekeken logische pointe. Een pointe waartoe ze komen terwijl ze een uur daarvoor al potten aan het breken waren.

< Bert Hertogs >