Recensie Komedie der verleiding ★★★★1/2

‘Ik vind het zelf nogal oppervlakkig en het blijft maar duren hé.’ En of dat het geval is bij Komedie der verleiding, het afstudeerproject van LUCA Drama masterstudenten Dagmar Dierick en Jonathan Michiels! Die twee vroegen aan Comp. Marius om hun eindproject te begeleiden. Logisch dan ook dat Middelheim 21 met deze voorstelling start. Waas Gramser nam de regie voor haar rekening. Als bronmateriaal werd gekozen voor Komedie der verleiding van Arthur Schnitzler uit 1924. De theatervoorstelling leest als een Netflixserie à la Bridgerton die je wil blijven bingewatchen. Die quote waarmee we deze recensie begonnen, komt overigens uit de voorstelling. En eerlijk, wat ons betreft mocht het, ondanks de gietende regen in het eerste uur van de twee uur en twintig minuten die het stuk aan een stuk duurt, nog gerust wat langer blijven duren. Ook typisch aan series overigens is dat het verteltempo naar het einde toe plots stevig versnelt. In dit geval komt er een Eerste Wereldoorlog aan, en dat zal de toekomst, of het ontbreken daaraan, van de personages bepalen.  

Feesten doen ze, deze jonge garde acteurs en actrices in spe in het Middelheimpark. En dat nog wel op de tonen van ‘Whispers’ van Max Richter. Zijn ‘In spite of all’, dat tevens uit de briljante soundtrack van het al even briljante ‘My brilliant friend’ komt, komt later ook in de voorstelling terug. ‘Wow zo veel volk’ klinkt het uitgelaten terwijl het gezelschap het publiek ziet plaatsnemen op de houten tribune en al meteen de poncho’s en paraplu’s bovenhaalt. Overigens is een poncho in dergelijk zeikweer net iets handiger dan bijna twee uur en half een paraplu vasthouden. Tot onze verbazing hadden we nog ergens zo’n exemplaar in een vergeten hoekje van onze rugzak steken.

Het soapgehalte van Komedie der verleiding is erg hoog. Gravin (Dagmar Dierick) is verloofd met de baron, maar dat duurt maar even. Zij laat haar portret schilderen door een schilder die zich masturbeert voor het doek terwijl hij haar naakt portretteert. De gravin denkt dat hij het werk vernietigd heeft, maar later zal blijken dat de prins het gekocht heeft. Van de schilder wordt gezegd dat hij al zijn minnaressen als Eva schildert en zichzelf als de slang ziet.  

De minnaar van de gravin is Max die op zijn beurt een dag en een nacht doorbracht met Seraphine, de jongste dochter van de operazanger Eligius Fenz (Anaïs Jansen in een héérlijke rol als oudje met een looprekje, en vooral een drankprobleem die stelt dat hij nu een ‘erelid’ is hoewel hij nu veel beter een rol als Don Juan zou neerzetten dan in zijn tijd dat ie het moest spelen, omdat je daar een zekere levenservaring voor nodig hebt: ‘Alleen een zestigjarige kan Don Juan zingen. Op je zestigste begint het leven pas.’ Maar als oudere artiest komt ie niet meer aan de bak waardoor Jansen een van de fijnste quotes uit de voorstelling mag brengen: ‘Ouder worden is een complot van de jeugd om het over te nemen’ …).  Privé heeft ie last van het empty nest syndroom wanneer zijn oudste dochter Elisabeth in het huwelijksbootje stapt met luitenant Karl Leindorf en hij kiest dan maar om mee met zijn dochter op tour te gaan. Zijn vrouw is al tien jaar dood.

Seraphine is violiste, maar niet echt van het begenadigd type. Kuuroorden en badplaatsen schuimt ze dan maar met haar pa af. Ze verstopt dat ze zwanger is van Max. Hoewel zijn ‘Uw toon is zachter, warmer en voller geworden’ doet uitschijnen dat ie echter niet onwetend is over haar toestand. Zij is echter vastberaden. Het was een mooie dag en nacht die ze samen beleefd hebben, net ook omdat dat de afspraak was. En daar mag het bij blijven.

Wanneer de bankdirecteur Westerhaus opgepakt is, reageert Julia van haar kant erg opgelucht. Ze is blij met de herwonnen vrijheid. Haar zus Judith Asrael, blijkt zelf ook gevoelens te hebben voor de man. Zij is zangeres en trekt naar Londen.

Wat Komedie der verleiding zo leuk maakt, is dat er heel wat dubbelzinnig omfloerst taalgebruik in zit die verwijst naar seks: ‘Wat als dit een truuk is om mij in uw hof te krijgen’ en ‘Ik speel enkel op mijn fluit.’ zijn er maar enkele. Daarnaast zit er ook metahumor in waarbij het theater, publiek en artiesten het moeten ontgelden: ‘Het publiek hoort erbij ook al snapt het er niets van. Zonder publiek geen kunst’, ‘Wat is groter, de vulgariteit of de kunst?’, ‘Een artiest neemt zijn tijd’ en ‘Bij artiesten doet iedereen het met iedereen’.

De afschuwelijke slechte weeromstandigheden gaven deze Komedie der verleiding ook een absolute meerwaarde, zo konden de acteurs meermaals de ironisch toer opgaan wanneer er bijvoorbeeld ‘deze prachtige zomeravond’ in hun tekst stond. En was er die extra grappige factor wanneer hotelslippers bleven plakken aan het doorweekte podium, of er uitgegleden werd op het podium of bij het verlaten ervan.

Uiteraard is het knap dat deze jonge mensen ondanks alles bleven doorspelen hoewel de regen met bakken uit de lucht kwam vallen, zeker tijdens het eerste uur. Het paste ook prima bij het exuberante sfeertje van de beau monde dat haar leeg bestaan aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog wat ‘betekenis’ geeft door zich lazarus te zuipen, aan navelstaarderij te doen, en er verschillende sekspartners op na te houden om de verveling tegen te gaan. Het enige lastige als toeschouwer is dat de gutsende regen dermate veel lawaai maakt dat de niet versterkte stemmen van sommige acteurs niet voldoende ver draagt. Met andere woorden sommigen hadden gerust in zo’n omstandigheden (het is uiteindelijk een komedie) wat luider mogen praten en dus wat sterker mogen projecteren.

Wij onthouden uit deze uitstekende Komedie der verleiding vooral het kwartet Dagmar Dierick (als de gravin), Anaïs Jansen (als de operazanger), Zita Windey (als de aangeschoten kroonprinses en ook als de koele Seraphine) en Brenda Corijn (als Judith en de prins, in een heerlijke dialoog waarin ze de twee rollen tegelijk speelt en o.a. in dialoog gaat met een handtas en een bloem om in je haar te steken).

Waarom we zo sterk genoten hebben van deze vier jonge vrouwen? Omdat ze veel completer ogen dan hun mannelijke collega’s in hun spel, inclusief die heerlijke mimiek, die veelzeggende blikken in hun ogen, waardoor ze hun tekst van een extra laag voorzien, waar wij zo van houden.

< Bert Hertogs >

Komedie der verleiding speelt nog op 4 juli in het Middelheimpark.