Recensie The Clowns Convention ★★★1/2

Gitzwarte humor brengen Wunderbaum en Theaterhaus Jena in The Clowns Convention. Het circus en met name de clown (een metafoor voor onze samenleving) verkeert in een crisis. Enerzijds is er de horrorclown (‘Wie heeft er IT niet gezien?’), aan de andere kant is de wereld zo hilarisch op zich geworden dat je daar als stand up comedian bijvoorbeeld nog moeilijk over kan. The Clowns Convention voert dan ook 9 clowns op, een voor een houden ze de kijker een spiegel voor, van hoe onvolkomen die is, net als de wereld in het algemeen. De crisis oplossen zal niet gebeuren, wat overblijft is het grote vraagteken, het onbekende, de zekerheid dat er geen zekerheden meer zijn voor zover die er ooit waren. En dat we blijven doordoen, ondanks alles, met de act der acts die er al sinds mensenheugenis is: die van je voortplanten.

Al bij de start van de voorstelling krijgt het publiek mee dat het geen grappig verhaal wordt. Maar net dat maakt het uiteraard uitermate grappig. Een kleine clown (vrouw op knieën) verwelkomt het publiek, mijmerend naar de gouden tijden in Parijs, toen clowns beschouwd werden als kunstenaars, ze geliefd en populair waren. De tijd van Popov en zijn ladder. Maar nu is het best lastig concurreren. Want een premier op de wc die gaat kakken, dat is een clown. ‘Waar moeten wij nog grappen over maken?’ vraagt het gezelschap zich dan ook af. En dat antwoord proberen ze te geven in een magistrale clownsshow met 9 artiesten waarbij Dicknose clown die samen met toeschouwer Marcel die de piste maar niet wou verlaten zo lang het publiek het leuk vond wat een héérlijk ‘Hoe krijg ik ‘m nu terug op zijn plaats?’ opleverde van de actrice, met stip dé uitschieter van de show was. De klassieke clownact waarbij een toeschouwer uit het publiek gehaald wordt, blijft het dus nog steeds doen. ‘Hoi, da’s shit hé op een podium staan’ zei ze nochtans in het begin tegen hem. Maar Marcel had het best naar zijn zin en liet zich die rode wijn en mueslireep welgevallen.

De dicknose clown kankert er ondertussen de ganse tijd op los en zoekt problemen met mensen en toeschouwers die al op hun plaats zitten door ze op hun plaats te zetten: ‘Jij denkt dat het leuk is om een groep kinderen te vermaken, terwijl beneden de volwassenen plezier maken en je achteraf van een van hen de vraag krijgt of je ook Frozen doet?’ Niemand vindt dat nog leuk. Een clown dat is iets voor een seksfetisj, stelt die daaraan toevoegend dat die nooit haar eigen kinderen bij zo’n clown wil. 

Verder heeft ze een hekel aan van alles en nog wat zoals mensen die zich niet single noemen maar stellen dat ze aan self-partnering doen. Verder moet ze niets weten van onder andere unboxing video’s, groepen met hun clubliederen, petjes en Whatsapp-groepjes, vrouwen die hun oksels niet scheren om zo hun onafhankelijkheid te tonen, mensen die in een bedrijf werken en het woord ‘creative’ in hun functietitel hebben staan, mensen die selfies nemen voor street art, politiek correcte mensen die volgens haar fascisten zijn die zich anders voordoen enz.

Openen doet The Clowns Convention met een diervriendelijke act, waarbij een onzichtbare beer een ronde rond de piste loopt, een stoeltje doet inzakken en daarna op een driewieler, duidelijk dankzij een zetje gegeven door een clown rijdt. Vervolgens is het aan de clown met een laag zelfbeeld die anders nooit gevraagd wordt, die erg lang haar dankbaarheid toont en een gigantisch lange introductie afsteekt voor een act die uiteindelijk niet te zien zal zijn.

Dat ze voor het eerst de act zal tonen met een kanonbal die op 6 juni 1944 op het slagveld in Normandië gebruikt is en in de schuur van haar neef is teruggevonden. 11,35 kilo weegt het ding, en daarmee zal ze het onmogelijke mogelijk proberen te maken. Een beetje later corrigeert ze dat ze de act in 1993 in de woonkamer van haar neef getoond heeft maar dat het nu wel over een kanonbal gaat. Finaal vermoordt ze Marcel ermee die in een doosje zit in haar binnenzak. Hij heeft immers constant haar aandacht nodig ook al vraagt ze hem om te relaxen met een fles wijn en een pizza die klaarstaat. Het verleden lijkt zich te herhalen wanneer Jean-Jacques haar belt en zij van een van haar clownsschoenen een telefoonhoorn maakt.

Pepito probeert van zijn kant zich in drie scènes (de galg aan de lange ladder, de gloeilamp in het opblaasbaar kinderbadje, en het spijkerbed) van kant te maken. De egoïstische jongleur? Die lijdt aan een alcoholverslaving, en krijgt zijn fles wijn niet open. Hij doet dan maar beroep op de zware middelen door de koord te gebruiken van de galg en de andere clowns te vragen om te touwtrekken, tot ie zich bedenkt dat ie misschien moet duwen in plaats van te trekken. Later geeft ie mee dat ie de ganse tijd rode bietensap drinkt op het toneel zodat zijn kostuum gewassen kan worden. En dan hebben we nog de nieuwkomer Coco, dé belofte die zo gehypet wordt door de presentator dat ze gebukt onder de stress (en eventuele mentale issues) zich zo goed mogelijk wil verstoppen of gewoon verlegen is. Een sneer naar de jonge generatie is dat ook als je wil.  

Backstage worden er existentiële vragen gesteld waarom het publiek vanmiddag niet ideaal is. Een clown vindt van haar collega dat die erg goed is in slapstick terwijl die dat woord net afzweert, ook filosofische slapstick. Wat ze dan wel willen doen? De menselijke zwaktes tonen en vooral wegblijven van de platte humor.

The Clowns Convention daar houden we wel van, vooral van Dicknose clown. Die is het dan ook helemaal eens met onze eindconclusie: ‘Het is te traag, we moeten tempo maken. De clownsnummers werken gewoon niet.’ Maar net dat moet ook gewoon zo in deze voorstelling die toont dat onze maatschappij niet werkt, in een existentiële crisis beland is die niet opgelost geraakt en er gewoon verder gedaan wordt alsof er helemaal niets aan de hand is. Daar zit het tragikomische van alledag.

< Bert Hertogs >