Recensie Tribunal ★★★1/2

Met een glimlach op hun gezicht verlaten alle toeschouwers de tribunes in hetpaleis na Tribunal, de absurdistische bitterzoete voorstelling van Ballet Dommage en BRONKS. Tribunal zet de ambtenarij in zijn blootje, toont hoe kafkaiaans de bureaucratie is en focust daarbij voornamelijk op de rechtbank. Wat deze voorstelling zo leuk maakt, is dat er zowel humor in steekt voor de zevenplussers als de volwassenen. Soms is die ook subtiel aanwezig voor de kenners. Zo zien we de voorzitter van de rechtbank een rol meesleuren wat een leuke visuele vondst is. In realiteit schrijft de griffier alles chronologisch in een register in, de rol dus. Verder is er ook leuke humor. Zo wordt de term ‘ad hoc’ bovengehaald refererend naar een hok waar een konijn in zit.

Tribunal buigt zich dan ook over de kwestie van het konijn. Er zijn er te veel en ze laten keutels na die in ons drinkwater terecht kunnen komen. Snoezig vindt de ene partij zo’n beestjes, de ander ziet er een gevaar in en meldt dat ze kunnen bijten met hun voorste tanden, een derde vindt dan weer dat het economisch belang becijferd moet worden en een vierde wil ook de kat toevoegen aan de agenda waarop een ander gevat dat niet zo’n goed idee vindt: ‘we gaan de kat niet bij de melk zetten’. Katrien Valckenaers mag twee extremen tonen, diegene die overstresst haar puffer nodig heeft wanneer het alweer allemaal te veel wordt en een gigantische sleutelbos draagt. Daar tegenover zet ze het meisje meisje als blondine in roze kledij dat – heerlijk dik ligt het erop – vooral medelijden moet opwekken wanneer ze afstand moet doen van haar konijn zonder dat zelf goed te beseffen. Stresskonijn en voorzichtige angsthaas komen hier samen. Interessant om zien ook is dat ieder van de vier smacht om aandacht in dit bureaucratische systeem. Alle technieken komen dan van pas, over je toeren zijn, ontzettend kwaad worden, medelijden opwekken ‘Ik voel mij eigenlijk niet zo goed …’, wegvluchten enz.

Tribunal gaat echter niet alleen over bureaucratie op het werk dat soms hallucinante proporties aanneemt en vertragingen in ‘debataties’ (hier aangekondigd als treinvertragingen, zelfs de pauzes lopen vertraging op of worden afgeschaft door andere werkzaamheden), maar ook over het kinderachtige (pest)gedrag op de werkvloer. Zo wordt de pruik van een van de personages in de vuilbak gekieperd door een man die op zijn beurt uitgelachen wordt omdat hij steeds struikelt over het woord ‘concreet’. Ze haalt haar pruik na wat afval uit de vuilbak en zet het na verloop van tijd op haar hoofd. Het wringt dan wel wat bij ons dat het publiek (dat als plebs beschouwd wordt) massaal aan het lachen slaat terwijl we niets anders zien dan een man die een vrouw kleineert op het werk. Niet veel later pakt ze alle moed bij elkaar en zegt ze aarzelend tegen Dirk wat ze daarvan vond. Ook dat werkt blijkbaar op velen hun lachspieren. Iets anders dat deze voorstelling toont is uitsluiting en jaloezie. Zo staat er een duo te lachen, vraagt iemand uit een andere groep wat dat laatste was dat er gezegd werd, waarop geen antwoord komt, waarop die dan een koekje van eigen deeg presenteert door krak hetzelfde te doen. Gegiechel of geroddel, radio couloir met andere woorden.

Tribunal stipt ook het gevaar aan om op basis van onvoldoende data en expertise in combinatie met wereldvreemd zijn overhaaste beslissingen te nemen terwijl het beslissingsproces traag is. Hier wordt ook terechte maatschappijkritiek geuit dat we te veel afgaan op basis van perceptie en emotie, op buikgevoel en nog nauwelijks op basis van feiten en onze ratio. Maar vooral toont deze voorstelling hoe bureaucratie totaal inefficiënt werkt en op den duur ritueelgedrag veroorzaakt dat nog weinig in dienst staat tot het eigenlijke werk dat verzet moet worden. Het krachtigste beeld zit helemaal vooraan in de voorstelling wanneer de vier hun mond spoelen. Misschien moeten we dat – maar dan ook figuurlijk – met z’n allen tijdens de job en bij uitbreiding in onze maatschappij ook eens durven ondernemen.

< Bert Hertogs >