Recensie Basic Instinct ★★★★

De klassieker Basic Instinct van Paul Verhoeven is opnieuw uitgebracht in de cinema. Bijna 30 jaar na de release was het tijd om de film wat op te poetsen. En neen, het gaat dan niet over de Europese versie die voor de preutse Amerikaans censor te expliciet was waardoor de schaar door de seksscènes ging. Naar aanleiding van de drie decennia werd de film namelijk digitaal gerestaureerd zodat de beelden die lang op ieders netvlies blijven branden, zo scherp mogelijk vertoond kunnen worden.

In 1992 waren we 11 toen de destijds veelbesproken film uitkwam. Toen al kreeg ie een Kinderen niet toegelaten-rating mee. Dertig jaar later is dat niet veranderd. 16+ blijft dan ook het kijkadvies. Een jonge vrouw die schuin voor ons zat, vond het twee uur later een zeer goeie film en bleek vooral blij dat het niet de ganse tijd seks is dat je op je bord voorgeschoteld krijgt door Verhoeven. De jonge generatie is nu eenmaal behoorlijk preutser, of dat ook zo in bed is, is een andere zaak. Feit is dat Basic Instinct vooral een feministische film is waarin behoorlijk wat gemindfuckt wordt, meer dan dat er gevreeën wordt met elkaar.

In deze erotische thriller die Joe Eszterhas schreef, volgen we de politiedetective Nick Curran (Michael Douglas). Die onderzoekt de moord op de rijke voormalige rockster Johnny Boz die tijdens de seks werd neergestoken met een ijspriem. ‘Hij ging terwijl hij kwam.’ stelt detective Gus (George Dzundza) op het plaatsdelict die later al even scherp voor de dag komt tegenover Nick met ‘Well, she got that magna cum laude pussy on her that done fried up your brain!’

Alle ogen zijn gericht op Catherine Tramell (Sharon Stone). Zij heeft Johnny namelijk voor het laatst gezien in een club. Ze schreef zelfs een boek jaren geleden. De moord op de man komt precies overeen met de beschrijving in haar boek. Ofwel is zij de dader, ofwel is het een bewonderaar of bewonderaarster van Catherine die haar in diskrediet wil brengen. Alleszins zou het om een complexe en gevaarlijke persoonlijkheid kunnen gaan. Nick zal zich vastbijten in de zaak en wil koste wat kost bewijzen dat Catherine de dader is. Hij geraakt verstrikt in haar web, wordt verliefd op haar wat een heerlijk taalspel  ‘I‘m in love with you already, but I‘ll nail you anyway’ oplevert, zal terug beginnen drinken – en zoals ze voorspelde - roken en zal als researchmateriaal dienen voor haar volgende boek dat ‘zichzelf schrijft’ en over een detective gaat. Het einde dat ze voor ogen heeft, is dat ze hem zal vermoorden.

Naarmate Basic Instinct vordert, komt steeds meer aan het licht dat Catherine haar inspiratie uit de realiteit haalde en bevriend is met mensen die er een strafblad op nahouden. Zo heeft Catherine een lesbische relatie met Roxy (Leilani Sarelle) die toen ze zestien was haar twee jongere broers vermoordde en kent ze Hazel Dobkins (Leilani Sarelle) die in een bevlieging haar man en kinderen doodde. En met Beth (Jeanne Tripplehorn) sliep ze op school. Zij dienen, net als ‘shooter’ Nick Curran, als researchmateriaal voor haar boeken, stelt Catherine. Dat ze dus een boek heeft uitgebracht waarin de feiten tot in de details beschreven worden, moet haar net een alibi bezorgen.

Basis Instinct is vooral een feministische prent, zeker als je beseft dat de film in 1992 is uitgebracht. Op dat moment zitten we nog in een duidelijk paternalistische maatschappij. Verhoeven maakt van het hoofdpersonage een biseksuele vrouw die zélf de touwtjes in handen neemt, en het script van haar eigen leven lijkt geschreven te hebben en te schrijven in verschillende boeken. Zij neemt dus de beslissingen en niemand anders. Ze laat haar niet dicteren. En ze houdt van kat-en-muisspelletjes. Van jaloezie opwekken, van aantrekken en afstoten ook.

Vooral de ondervraagscène waarin Verhoeven Stones lange benen uitspeelt, vol zelfvertrouwen laat achteroverleunen en haar schaamhaar toont voor een stel mannelijke detectives blijft dertig jaar later een ijzersterke scène. ‘My game. My rules.’ hoor je in dat fragment resoneren.  Nick bespeelt ze door de gelijkenissen tussen haar en hem bloot te leggen en de spiegeltechniek te hanteren. ‘We both are innocent’ zegt ze wanneer ze weet heeft dat hij betrokken was bij een schietincident. En bij de anderen zoals Gus trekt ze een mistgordijn op: ‘Ik ben een amateur’.

Basic Instinct, dat bij momenten wat sleept omdat de vertel- en montagetechniek in de nineties trager was dan nu, maar dat wel weet te compenseren met snelle achtervolgingsscènes, is dus meer dan een erotische thriller, het is niet in het minst een psychologische thriller.

< Bert Hertogs >