Recensie Odysseus ★★★

De terugtocht van Odysseus naar Ithaka, nadat hij de Trojaanse Oorlog gewonnen had door het paard van Troje in te zetten. Dat is de inzet van het gezelschapsspel Odysseus dat Zeus en zijn dochter Athena spelen. Leo Smith en Louise Buysschaert nemen respectievelijk de rol van de slechterik Zeus en Athena voor hun rekening. Hij heeft bijna alle mensen omgebracht op aarde, maar Athena wil Odysseus sparen. Haar vader sluit het op een deal met zijn dochter. Als hij wint mag hij alle mensen van de kaart vegen. Als zijn dochter wint, mag Odysseus blijven leven.

De twee trekken elk drie kaarten die ze tijdens het spel kunnen inzetten, en al meteen komt het lugubere karakter van Zeus bovendrijven. Hij is zot van het geluid en de geur van de dood. Het spel dat ze spelen gaat over monsters, geweld en ook een vleugje romantiek. Dat laatste daar is Zeus niet zo verzot op dus legt Athena al snel terug de focus op het gewelddadige. Wat blijkt? Zeus trekt de kaart van het bloedbad, de genocide én de miserie.

Zo vertelt De Machienerie deze Griekse tragedie, op een speelse manier. Alleen moet na elk spelletje, elke scène de zaak opgeruimd worden. ‘Arrange tes affaires. (ruim op n.v.d.r.) Kinderen!’ klinkt het dan uit de mond van Zeus. Dat wordt uiteindelijk dé les van deze voorstelling die helaas door de gekozen vorm zowel in herhaling valt als zijn spanningsboog ziet verslappen.

Hoe inventief de constructies ook zijn, ze vallen wat klein uit als je helemaal bovenaan de tribune zit en het poppenspel is dan wel goed, maar ook niet exceptioneel of zo. Dat en het feit dat van de kinderen toch wel een behoorlijk Franstalig taalniveau verwacht wordt (zelfs voor het vijfde en zesde lager lijkt ons deze productie uitdagend), maakt dat je niet anders dan kan vaststellen dat enkele kinderen afhaken.

Tijdens het spel mag Zeus de hulp inroepen van een bevriende god. Hij kiest voor Posseidon om het water wat wilder te maken door stormen op Odysseus af te sturen. Later zal Athena ook de mogelijkheid krijgen om een hulplijn in te roepen. Niet van de goden, maar van de mensen wanneer ze een raadsel voorgeschoteld krijgt.

Dat niets menselijks de goden vreemd is, toont het feit dat Athena wil opgeven nadat het 1-1 is. Wees geen slechte speelster, zegt Zeus tegen haar in het Frans. Haar vader helpt haar een beetje wanneer hij een emmer water over haar gekieperd heeft. Dan haalt hij de haardroger boven en droogt hij haar en het bootje van Odysseus. Maar het spel zal de gemoederen niet veel later terug hoog doen oplopen bij haar. ‘Fucking klootzak!’ klinkt het onder andere uit haar mond waarna hij haar wel laat schitteren door haar uit te dagen haar intelligentie in de schaal te werpen als Godin van de Wijsheid.

Zo weet ze te scoren door de wereld van de doden te betreden. Aan de blinde ziener Tiresias zal ze de vraag stellen of Odysseus nog leeft. En later wanneer Zeus moeite blijkt te hebben om een geschilderd doek op te trekken, helpt zij hem een handje. Hij van zijn kant toont niet veel later dat ie nog niet de slechtste is, en zal ons meegeven dat een vader zijn kind soms moet laten winnen door mild te zijn bij de laatste en cruciale beproeving .

Maar morgen is een andere dag, en is het maar de vraag of het lot de mensen dan nog gunstig gezind zal zijn …

< Bert Hertogs >