Recensie Onze Natuur ★★★★

Onze Natuur van Pim Niesten en Dick Harrewijn is een al met al droge docu met boeiende beelden. Zelfs wanneer verteller Matteo Simoni na verloop van tijd meer taalhumor (een blauwtje lopen, voor elkaar smurfen bij de heikikker die blauw kleurt wanneer het tijd is om te paren, haastige haas …) hanteert, doet ie dat op zo’n zakelijke toon dat de kijker niet eens doorheeft dat ie zit te spelen met het Nederlands. Net zoals veel films toont ook Onze Natuur gewoon te veel in de trailer waardoor we de meeste van de strafste beelden eigenlijk al gezien hebben.

Op zoek gaan naar een partner, seks hebben, vechten (om de positie te behouden in de groep of om te overleven wanneer je als prooi in het vizier bent gekomen van een ander dier), en hoe beesten hun kleintjes groot brengen ... Dat zijn de thema’s die Onze Natuur over de vier seizoenen heen uitdiept. Bij sommige soorten (de muurhagedis bv.) moeten de pasgeborenen het meteen zelf zien te redden als ze vanonder hun steen, onder de treinsporen vandaan komen. Anderen, zoals de biggen van de everzwijn worden in groep met andere kleintjes grootgebracht en geleerd wat ze kunnen eten en wat niet, en hoe ze kunnen wroeten met hun snuit. De meest zorgzame ouder die we te zien krijgen, is met stip de stekelbaars, een man die wanneer het vrouwtje eitjes gelegd heeft in het nest dat ie voor haar gemaakt heeft, haar wegstuurt, en vanaf dan de taak van het ouderschap volledig voor zijn eigen rekening neemt.

Herten zien we vechten. De winnaar mag op pad blijven met een groep hindes aan wie het dier zal ruiken of ze klaar zijn om gedekt te worden. Een slechtvalk zien we een duif vangen in volle vlucht, een konijn valt dan weer ten prooi aan een havik. En de klapekster zien we overwinteren in ons land. Die gebruikt de doornen van een doornenstruik, meestal een meidoorn, om zijn maaltijd, een muis als een brochette aan te spiesen als die al gedood is. De doornenstruik wordt zo zijn proviand, zijn opslagplaats aan eten waarop ie ook later beroep zou kunnen doen.

Hazen zien we boksen om indruk te maken bij een vrouwtje. Maar die doen zelf ook graag mee zien we op de beelden. Twee lentevuurspinnen vechten dan weer in Lommel als zij alle twee het hol gevonden hebben van een veel groter vrouwtje. De winnaar mag afdalen, moet zich zachtjes onder haar gaan leggen om daar met haar te paren. Simoni geeft dan fijntjes mee dat deze spinnen ook kannibalen zijn. Vraag is of dit vrouwtje kort na de seks een klein hongertje zal hebben …

Het is tijdens dat soort scènes dat Onze Natuur bijzonder sterke en ja zelfs spannende cinema oplevert. De beste scène zit redelijk vooraan, wanneer we twee vliegende kevers, de grootste kevers in ons land en Europees beschermd, zien vechten op de rand van een rots. Het is een gevecht om leven en dood. Het soort scène dat je ook ziet in actiefilms waarbij ze over elkaar rollen en uiteindelijk een van de twee over de afgrond komt te hangen en een zware val zal maken die hij niet zal overleven. De andere mag, uitgeput na de strijd, zijn laatste krachten gebruiken om het vrouwtje proberen te bevruchten.

Sommige beesten zijn ondertussen een luxeleven gewend, te lui om nog te jagen of verlaten hun habitat uit noodzaak omdat ze er te weinig voedsel vinden. Zij stellen het met ons vuilnis. Een kat, ooievaars en een stel meeuwen storten zich bijvoorbeeld op het afval dat we achterlaten. Zeker, het voelt wat wrang aan hen met hun bekken tussen het plastic te zien gaan. Het toont vooral aan hoe veel voedsel de mens verspilt maar ook dat dieren lang niet zo dom zijn. Onze zeemeeuwen zijn steeds vaker ook stadsmeeuwen tonen hallucinante beelden van het dak van het station van Leuven.  

Onze Natuur draagt uiteraard een ecologische boodschap uit. Maar gelukkig wordt het nooit te belerend of te drammerig. De natuur vindt haar weg, klinkt het eigenlijk in de conclusie van deze docu. Ze kan zich dus aanpassen, ook in een land als het onze dat plat gebetonneerd is en waar lintbebouwing alomtegenwoordig is. Dat zelfs dat vossen er niet van weerhoudt om de straat over te steken en tussen ons huisvuil te gaan piepen of daar nog niets eetbaars tussen zit, is niet zonder gevaar voor hen. Ze lopen namelijk kans om aangereden te worden. Als zij zich aan ons kunnen aanpassen, waarom zouden wij dat dan van onze kant niet aan hen kunnen?

< Bert Hertogs >