Recensie Bardo ★★★★1/2

Een bijzonder intrigerende film over identiteit (“Ben je een gringo, een Mexicaan of leef je als bastaard in het ongewisse?”) en levenswijsheden is Bardo van regisseur Alejandro G. Inárritu die de prent samen met Nicolas Giacobone schreef. Wat Bardo dat als ondertitel het hilarische ‘False Chronicle of a Handful of Truths’ heeft zo sterkt maakt, is naast het sterke script de bijzondere beeldtaal die meandert tussen realisme en surrealisme in combinatie met een exquise geluidsmix die het een absolute meerwaarde maken om deze Netflixfilm in de bioscoop te zien.

In Bardo draait alles om de Mexicaanse journalist Silverio Gama (Daniel Giménez Cacho). Die krijgt binnenkort als eerste Latijns-Amerikaanse journalist een prestigieuze award voor zijn journalistiek werk dat weliswaar met de loop der jaren steeds subjectiever is geworden, hij is dus de docufictie-toer opgegaan. Meteen zit daar al een eerste element die deze epische zwarte dramedy-film zo bijzonder maakt. “Als je niet speels bent, word je niet serieus genomen.” stelt ie. Speels is onder andere het spel dat ie met zijn vrouw Lucía Gama (Griselda Siciliani) speelt wanneer hij haar, haar borsten zijn ontbloot, achternazit en niet meteen terugvindt thuis. Dan lonkt Bardo trouwens ook even naar het thrillergenre.

In een van de beginscènes zien we de bevalling van Silverio’s zoon Mateo. Wanneer de baby geboren is, maken de vroedvrouwen hem schoon waarna de chirurg beslist om het kind terug te duwen in de vagina van Silverio’s vrouw Lucía. “Hij wil er niet uit want de wereld is om zeep.” stelt de chirurg daarbij. In een later shot zien we Lucía met een gigantische navelstreng door de gang van het hospitaal wandelen, tot haar man hem doorknipt. “Hoe krijgt hij nu eten?” vraagt die waarop zij “Hij zal mij wel opeten” antwoordt. Beetje bij beetje geeft Bardo zijn geheimen prijs, past de puzzel perfect in elkaar, besef je als kijker hoe sterk dit beeld is en zie je ook de figuurlijke betekenis van “Hij zal mij wel opeten”. “Mateo is nu een idee, geen persoon meer.” klinkt het dan ook wat later. Maar Mateo zal al terug komen wanneer Silverio zijn vrouw beft en zuigt. Ook dat letterlijke beeld heeft iets diepmenselijks figuurlijks.

Aan andere op zijn zachtst gezegd bevreemdende scènes in Bardo geen gebrek trouwens. Zo zien we Silverio in een metrostel met een plastic zak waarin drie axolotls in water zitten. Die drie salamanders zal ie laten vallen waardoor plots het metrostel tot aan de enkels onder water staat en hij de beestjes daarin moet terug zien te vinden. Ook het nieuwsbericht dat Amazon de Mexicaanse staat Baja California van de overheid koopt, is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk.

Surrealistisch zijn de beelden die we te zien krijgen in Bardo wanneer Silverio de Amerikaanse ambassadeur in Mexico ontmoet op het kasteel van Chapultepec. Plots lijkt hij in een re-enactment verzeild geraakt van de Slag bij Chapultepec uit 1847 en de zelfmoorden van de Ninos Héroes. Let daarbij op de achtergrond waarin we een vrouw de vloer zien kuisen met een moderne kuismachine. Zo grappig!

In een tv-show van Luis (Francisco Rubio) waar hij in het echte leven nooit aan zal deelnemen als gast omdat Silverio kennelijk dan toch geen goedkeuring zoekt bij mensen die hem verachten, heeft ie het verder over ethische journalistiek terwijl beide heren wel een kop koffie van de sponsor van het programma vasthouden ... Bardo steekt overigens ook de draak met de filmindustrie zélf. In dit geval dan met het hoofdpersonage dat ook soms de verteller wordt. “Stop ermee, je lippen bewegen niet.” luidt het. Ook naar het einde toe van de film zal Silverio’s moeder een gelijkaardige opmerking maken.

Tijdens een feestje waar er gedanst wordt mag Camila (Ximena Lamadrid), dat is Silverio’s dochter, dan weer de geluidsregie in handen nemen. Wanneer ze in haar handen klapt, verandert de song abrupt. Geniaal is de scène waarin we iedereen stevig zien dansen, Silverio onder een discobol, maar enkel David Bowies stem ‘Let’s dance’ horen zingen, zonder enige muzikale begeleiding. Dat levert een heerlijk absurd beeld op.

Wie die beelden goed onthouden geeft, moet later in Bardo bij de quote “Stoere mannen dansen niet” wellicht net als wij eens hartelijk gniffelen. Op choreografisch vlak vinden we de scène in de luchthaven waarbij passagiers achter elkaar in de wachtrij vooruit gaan om van te smullen. Ook die ene konden we erg smaken wanneer Silverio geconfronteerd wordt met Luis en stelt “Ik wil het niet meer horen”, we Luis vervolgens dan maar zien lippen en als kijker niet meer te horen krijgen wat ie zegt.  

Subliem is het moment dat Silverio aangekondigd wordt op de uitreiking van zijn prijs en er volgspots gericht worden op de aanwezigen om hem te zoeken. Dan bukt ie zich en probeert hij uit het zicht te blijven, wat hier dus ook refereert naar een oorlogssituatie. Alle scènes geraken dus steeds meer verweven met elkaar, zowel inhoudelijk als vormelijk en dat is net het geniale van deze Bardo.

Sterk is de scène die volgt in het herentoilet wanneer Silverio zijn vader spreekt die fier is dat zijn zoon grijze haren begint te krijgen. We zien vader en zoon afwisselend in vogel- en kikvorsperspectief ten opzichte van het andere personage om zo de grootsheid van de vader en de kleinheid van Silverio te benadrukken.

Het is dan ook dat Bardo een van zijn vele levenslessen meegeeft aan de kijker. Een selectie uit deze film: “Leeftijd komt onaangekondigd en dan wordt het een fulltime job.”, “Succes is mijn grootste mislukking.”, “Het leven is een reeks korte zinloze gebeurtenissen. Geef je eraan over.” en “Aan succes moet je nippen. Spoel je mond en spuug het uit. Anders vergiftigt het je.”

Ondanks dat wensen we Bardo veel succes, want deze prent verdient een bekroning.

< Bert Hertogs >

Bardo is nu te zien in de bioscoop en vanaf 16 december 2022 op Netflix.