Recensie Misdaad en straf ★★

Hoe meet je de appreciatie van het publiek na een voorstelling? Eenvoudig, je analyseert het applaus. Wordt er een staande ovatie gegeven? Wordt er enkel in de handen geklapt? En zo ja, is dat dan geestdriftig; luid en snel, aarzelend en beheerst of gewoon? In de Monty was dat bij Dostojevski’s Misdaad en straf, zijn eerste werk dat ie schreef eerder een gewoon applaus. Verder kan je uiteraard ook om je heen kijken tijdens het stuk. Wat we merkten? Drie mensen verlieten voortijdig de zaal. Een studente die schuin voor ons zat en aanvankelijk ijverig aan het noteren was, liet na een tijd haar notitieboekje voor wat het was om op den duur stiekem met haar smartphone bezig te zijn die ze in haar juten hipster draagtas had steken. En dan is er nog het ongemakkelijk geschuifel van het publiek op hun stoeltjes. Misdaad en straf is zeker een ongemakkelijk stuk, maar het is bovenal saai. Die saaiheid weet Lazarus slechts sporadisch met enkele humoristische flitsen te doorbreken. Maar die lichtpuntjes zijn niet genoeg om de slappe spanningsboog te verstrakken.

Misdaad en straf begint nochtans veelbelovend met de acteurs die op viool, elektrische gitaren, mini synthesizer, troms, metal block en regenpijp een stevig potje klassieke muziek spelen. Ryszard Turbiasz heeft zich gehesen in een lichtblauw nachtkleedje waardoor de bips – wie dat wil kan er een link naar Grace Jones in zien – te zien is. Hij speelt de rol van het hoertje Sonja die haar vader Marmeladov verloor nadat ie overreden werd. Sonja is de dochter van Katarina (Koen De Graeve) en tevens de geliefde van Rodion Raskolnikov. Rodion Raskolnikov (Femke Stallaert), die verdacht wordt van moord met een bijl gaat bij haar te rade.

Hoewel Koen De Graeve een verdienstelijke rol neerzet als de stad, steekt Joris Van den Brande van alle acteurs met stip ver boven al de rest uit tijdens Misdaad en straf. Hij heeft dan ook een dankbare rol gekregen waarbij hij de komst van zijn personage Loezjin (de verloofde van Doenja) theatraal meermaals mag aankondigen voor het zover is. Maar het is vooral wanneer ie theater in het theater brengt, een in scène gezette scène op vraag van de rechercheur Porfiri Petrovitsj (Günther Lesage) dat ie schittert. Met gevoel voor overdrijving zet ie een té gewetensvolle koetsier neer die totaal over zijn toeren stelt dat ie een man gedood heeft zonder dat ie het zag gebeuren: ‘In die koets ben ik ook maar een zwakke mens die de weg gebruikt hé.’

Doenja, een naam waar Lazarus uiteraard ook een woordgrap mee uithaalt met ‘Doen, ja!’, wordt gespeeld door Patricia Kargbo. Zij is de zus van Raskolnikov, de dochter van Poelcheria (te groot gespeeld qua gesticuleren door Ariane van Vliet), is verloofd met Loezjin en werkte als kinderhulp bij rokkenjager Svidrigailov (Pieter Genard). Ook rechercheur Petrovitsj mag overigens taalhumor bovenhalen in deze Misdaad en straf met: ‘Ik ga pas stoppen met roken als ik de pijp aan Maarten geef. Ja, waar blijf ik ze halen hé?’

Humor, ook van het morbide soort krijgen we te horen met ‘Hij was gisteren aangeschoten’ nadat Svidrigailov zelfmoord gepleegd heeft.  Maar de komische noot in Misdaad en straf die we zo nu en dan horen, klinkt veel te zelden om te blijven boeien. Een verdere bloemlezing van het beste wat we hoorden: ‘Ik denk dat ik net door mijn aanstaande schoonbroer in mijn mond ben gespoten’ aldus Loezjin over Rodion, ‘Ik ben zo blij dat we kennis gemaakt hebben dat de kop eraf is.’ zegt de rechercheur aan Rodion. Lazarus laat hun tekstbewerking op Hans Bolands vertaling op de toeschouwer los. ‘Eigen woorden eerst’ klinkt het uit de mond van De Graeve. Hij spreekt zichzelf tegen door op het einde zeer tekstgebonden het boek erbij te nemen en aan te tonen hoe zwaar en al helemaal onverteerbaar het oorspronkelijke werk wel is.

‘Ik kijk altijd door de ogen van de jongeren want daar gebeurt het. De jeugd doet mij deugd’ klinkt het in Misdaad en straf. We hebben onze ernstige twijfels of de jeugd in de Monty hier deugd aan had.

< Bert Hertogs >