Recensie Napoleon de schaduw van de revolutie

Wie Bart Van Loo al aan het werk had gehoord, wist al dat het een begenadigd verteller was die zonder enige moeite zijn publiek kon boeien met verhalen over en fragmenten van het Franse chanson. Maar een voorstelling rond de historische figuur van de Franse keizer Napoleon, dat is toch ander koek. Als we terugdachten aan onze lessen geschiedenis over Napoleon Bonaparte, moeten we toegeven dat we daar vaak moesten vechten tegen de slaap. Kan je zoiets boeiend brengen? In “Napoleon, de schaduw van de revolutie” bewees Bart eens te meer dat het kon. In zijn heerlijke, gepassioneerde vertelstijl, met een ongelofelijk beeldig en rijk taalgebruik en een schat aan anekdotes en faits divers nam hij zijn publiek geboeid mee op een zoektocht naar de man onder of achter de stapel boeken die over hem geschreven zijn. De zoektocht naar het antwoord op de vraag “Wie was Napoleon nu echt?” bracht ons langs het Hôtel des Invalides, het kontje en het hondje van Joséphine de Beauharnais, de wereldreis van de piemel van de keizer, Napoleons blaasontsteking en aambeien en … een roedel konijnen. Barts verhaal nam ons mee op  veldtocht naar Rusland terwijl Geert Hellings ons op die reis muzikaal begeleidde. En hoewel we ons bewust waren van het feit dat we gewoon in De Roma in Borgerhout zaten, leek het toch alsof we er fysiek bij waren in de sneeuw en de barre strijd. De kunstwerken van Koen Broucke zorgden voor de juiste visuele toonzetting.

Balzac, Hugo en Dumas hadden zich in het verleden al laten inspireren door de bekendste Corsicaan ter wereld en ook Bart Van Loo had het virus te pakken gekregen dat in 2014 leidde tot het uitbrengen van een boek over Napoleon. Maar hoe was het eigenlijk ooit zover kunnen komen?  Wat dreef Bart op zijn queeste naar de man achter de geschiedenis? Daarover ging “Napoleon, de schaduw van de revolutie”. Het was absoluut geen saaie, chronologische lezing over het historisch belang van de Franse keizer. Het werd het persoonlijk relaas van een passionele zoektocht die doorspekt werd met historische feitjes die ons moesten helpen om een glimp op te vangen van de man zelf.

Waar kunstenaar Koen Broucke zich bediend had van olieverf en doek om de beelden weer te geven als achtergrond voor het verhaal, schilderde Bart Van Loo met worden. Zijn uitgebreide woordenschat, zijn beeldig taalgebruik en zijn uitgebreide kennis vormden het palet dat hij ter hand nam om met de penselen van zijn vurige vertelstijl, zijn gevoel voor ritme en timing en een gezonde dosis humor beelden op te roepen waarin het publiek moeiteloos werd meegezogen. Heeft u iemand anders al ooit over een gids horen vertellen: “zijn neus stond scheef van contentement en er zat een patriottische knik in zijn nek”? Bij Bart leek het de normaalste zaak van de wereld om de wereld zo plastisch te omschrijven. Het was waarlijk een lust om mee te mogen gaan in de beelden die werden voorgeschoteld. Om de verhalen nog wat extra sfeer mee te geven, mocht zanger en gitarist Geert Hellings live een soort van soundtrack voorzien die af toe ook uitmondde in een lied.

Het idee achter de liedjes zat best goed, maar de uitvoering vonden we niet altijd geweldig. Het contrast met het fijne taalgebruik van Bart was nogal groot en het voelde niet altijd even goed aan. De grote uitzondering hierop was toen het over de Russische campagne van Napoleon ging. Daar was de versmelting van lied, muziek en verhaal wel erg succesvol. Hier was het ene een duidelijke versterking van het andere. Wanneer Geerts gitaarspel als achtergrondmuziek diende, was het ook een meerwaarde voor de voorstelling.

Naast het feit dat Bart Van Loo een heel entertainend verhaal wist neer te zetten, zouden we haast vergeten te melden dat we onderweg uiteraard ook een hele portie geschiedkundige feitjes te weten kwamen. Uiteraard hadden we al gehoord over Dr. Guillotin en zijn beruchte uitvinding. Maar nooit eerder hoorden we dat deze man ook aan de wieg stond van de uitvinding van mensenrechten.  We hadden al gehoord van de snelle oorlogvoering van Napoleon, maar dat de man ook aan tafel en in bed een sprintje trok, was weer eens iets nieuw. Met een vurig enthousiasme leerde Bart Van Loo zijn publiek met een nieuwe bril naar een van de belangrijkste historische figuren te kijken. Het gouden bolletje van de Antwerpse bakker Louis Janssen bleek daarbij de ideale metafoor voor de Franse keizer te zijn: het is alsof een bataljon zoete engeltjes over je tong staat te pissen met toch een zure kern. 

< Sascha Siereveld >