Recensie De Plank ★★★★

Een kindervoorstelling voor de ouders, dat brengt Theater FroeFroe met de Plank dat in De Studio in première ging. De reacties waren dan ook verdeeld, al tijdens het stuk trouwens. De kinderen vonden het de max, hun fantasie werd dan ook lekker geprikkeld. Vooral de scène met de worm die eten opslurpt, een glimworm wordt wanneer die gegeten heeft, en vervolgens moet kakken, vonden ze onder andere geweldig. De moeder die naast ons zat, liet zich een ‘Man, man wat een niveau!’ ontvallen. Zij is duidelijk geen fan van pis- en kakhumor die kinderen erg grappig vinden. Groot contrast dus met die andere reactie die we enkele minuten van enkele andere ouders achter ons optekenden: ‘Dat is toch niet meer voor kinderen!’

De Plank is een ode aan de stomme film geworden. Er wordt dus niet in gesproken. Hoofdrolspeler Peter Thyssen moet het dus doen met geluidjes, mimiek en spel samen met de poppenspelers. Maar het is vooral de boodschap die kan tellen die ook gericht is aan de volwassenen, die papa’s en mama’s wat ongemakkelijk (kunnen) maken. Het routineuze arbeiders- (of bediendenleven als je wil) stopt mensen af en maakt hen somber in de massa omdat elke dag er quasi hetzelfde uitziet. Zo’n (verzuurde) figuren doen vaak alsof ze het leven aangenaam vinden door selfies de wereld in te sturen dat het top met hen gaat. Of hoe mensen massaal een ander zitten te beliegen. Daarnaast wordt de stad in deze productie als een monster voorgesteld dat steeds onleefbaarder wordt door allerlei uitlaatgassen en de drukte. De Plank trekt dus ook de ecologische kaart en is (erg) kritisch over mens en maatschappij. De kracht van deze voorstelling is dat de vorm licht genoeg is zodat die boterham niet te zwaar op de maag komt liggen bij de allerjongsten.

Met een klassieke verwijzing naar de man die achter een zwart doek zakt alsof ie de trap neemt naar beneden (een act die we in de jaren ’80 als kind ooit op tv zagen, toen niet alleen met een trap maar ook met een lift), opent De Plank. Hier zien we allemaal mannetjes achter elkaar de metro induiken en de roltrap naar beneden nemen. Een man komt wat later, stapt van een metrostel en komt aan bij zijn werk. Hij zaagt planken in stukken met een snijmachine en het is de machine, of de fabriek als je wil die zijn werkdag en tempo bepalen. Zijn humeur? Slechtgezind, zo zien we op de vierkanten kartonnen doos die Peter afneemt en in zijn locker steekt. Vervolgens doet ie een andere vest aan die krak dezelfde is al diegene die hij al aan heeft. Daarna doet ie dat dunnetjes over door van bolhoed te veranderen. Ook die is krak dezelfde. Aan absurde humor, eigen ook aan het stomme filmgenre, geen gebrek dus. Die visuele humor blijkt overigens nog steeds te werken blijkt uit de reacties van de kinderen wanneer zowel een plank, zijn boterhammendoos als zijn bolhoed een eigen leven beginnen te leiden. De man heeft nauwelijks tijd om een hap uit zijn boterham te eten uit zijn grijze boterhammendoos, iets te drinken uit zijn grijze drinkbus die net als zijn telefoon uit zijn grijze kistje komt. Kortom: de man leidt een grijs bestaan en is daar niet zo gelukkig mee.

Is het door te weinig te eten (uit tijdsgebrek)? Of iets anders? Feit is dat ie na zijn veel te korte lunchbreak begint te fantaseren of hallucineren als je wil. De vierde plank blijkt een gat in zich te hebben waaruit een smiley-gezichtje tevoorschijn komt. Die gaat ervandoor met zijn smartwatch/grote rode stopknop die naast de machine hem constant alerts geeft wanneer ie iets moet doen. Je kan daar ook het dwingende karakter van het internet en social media in zien als je wil. Wat aanvankelijk als sabotage voor de man overkomt omdat ie er maar niet in slaagt om zijn werk naar behoren te doen, blijkt na verloop van tijd hem net de vrijheid en fantasierijke uitweg te geven waar hij al die tijd nood aan had.

Een van de scènes die het meeste opwinding oplevert bij de kinderen is die wanneer het hoofdpersonage vliegt via kippenpluimen. Maar hij verliest – letterlijk - veel van zijn pluimen (mogelijks een verwijzing naar Icarus is dat) en stort neer wanner de kippen het welletjes vinden. Peter spuwt dan achter het zwarte doek water uit. Ook pluimen zien we hem uitfluimen. Peters popversie wordt van de ene walvissenstaart naar de andere gegooid (als een herhaling van het beeld met het smiley-hoofdje en twee plankjes eerder in de voorstelling kan je dat beschouwen) terwijl de walvissen zingen. Als beeld van iemand proberen wakker schudden, kan dat alvast tellen. Nu nog die ouders in deStudio die het allemaal wat te plat vonden en zich kennelijk niet aangesproken voelden, tot enkele inzichten proberen te brengen, en we zijn er.

< Bert Hertogs >

Credits:

Regie en tekst: Jan Maillard 
Spel en poppenspel: Peter Thyssen, Bert Verbeke, Kelly De Mol en Tania Kloek.
Muziek en spel: Bert Verbeke
Techniek: Klaartje Vermeulen en Koen Vanhoecke
Met Jan en Marc Maillard, Bruno Smeyers, Astrid Michaelis, Janneke Hertoghs en Ina Peeters voor decor, kostum en poppenkunde.