Recensie Brideshead Revisited ★★★

‘Oh wat leuk. Dat is gaaf, jong!’ Wat zouden we deze oppervlakkige Hollandse zinnen graag zeggen over Brideshead Revisited dat onder andere gaat over zelfaanvaarding en het leven als een queer. Maar deze voorstelling van Florian Myjer en Abke Haring weet ons helaas niet de ganse tijd te boeien. Rond een uur kijken we voor het eerst naar onze klok. Veel heeft te maken met de wat saaie vorm, de eerste lezing van een toneelstuk dat daarna enkele keren herhaald wordt en de geacteerde zwakke voorbereiding van de tegenspeelster. Eerdere voorstellingen van de Warme Winkel? Niet gezien. Het boek waarop de voorstelling gebaseerd is tijdens de research gelezen? Nee hoor.

Brideshead Revisited start met Florian die luidop als zijn zestienjarige ik op kinderlijke naïeve toon droomt om later een voorstelling te maken van Evelyn Waughs ‘Brideshead Revisited’ waarin het personage Charles zowel op Sebastian als Sebastians zus Julia Flyte verliefd wordt. Hij geeft daarbij meteen mee hoe hij het allemaal zag qua decor, met meubels die ouders dan 1900 waren en pasteltinten, stelt dat ie wel Charles zou kunnen spelen maar valt dan toch voor de rol van Sebastian die bijna het ganse boek lang zat is, hij is namelijk verslaafd aan alcohol. Sebastian loopt ook steeds met zijn teddybeer Aloysius erin rond. Waarom? Daar is ie nog niet achter gekomen. Maar dat ie wel een goeie zatte Sebastian kan neerzetten, toont ie daarna.

De jonge Florian droomt ervan dat de rol van Julia gespeeld zal worden door Carice van Houten want enkel zij kan een rol spelen zonder er iets van zichzelf in te stoppen meent ie. Zij is dus het perfecte voorbeeld van het transformerend acteren, vindt ie. De 32-jarige acteur schreeuwt het later in het stuk uit: ‘Als ik 35 ben dan speel ik Brideshead Revisited met Carice van Houten. Allemaal komen kijken!’ Voorlopig moet ie het dus met Abke stellen die de lekker oppervlakkige Hollandse vrouw speelt die doet alsof ze geïnteresseerd is tijdens een eerste lezing, maar eigenlijk gewoon een stoorzender vormt door te beginnen eten, drinken enzovoort.

De sterkte van Brideshead Revisited zit ‘m in de structuur, niet zo zeer in de herhaling, maar wel in het feit dat het oppervlakkige baan ruimt om op diepzinnige manier het queerthema te benaderen vanuit de makers zelf, hoe zijn hun queer zijn ervaren en ervoeren. Ze lezen elkaars vragen en antwoorden voor die ze naar elkaar gemaild hebben of in de cloud gestoken, waarvan Abke doet uitschijnen dat ze van dat laatste niets af weet.

Is het begin van de voorstelling nog luchtig en werkt die makkelijk op de lachspieren wanneer Haring bijvoorbeeld vaststelt dat ze allebei androgyn zijn: ‘Dus eigenlijk zijn we met zijn vieren!’ dan komt de lezing rond dit ‘episch queer liefdesverhaal’ al snel tot de kern. Wanneer de vraag ‘Waar schaam jij je voor?’ op z’n ‘to be or not to be’’s gesteld wordt met steeds een klemtoon op een ander woord, wordt het muisstil in de zaal wanneer het antwoord volgt. Om maar te zeggen hoe deze productie een knappe boog weet te maken tussen (zelf)humor en ernst.

Zo vertelt Florian bijvoorbeeld honderduit wat ie deed toen ie gepest werd op school. De scheldwoorden die hij naar zich toe geslingerd zou kunnen krijgen, liet ie constant in een loop in zijn gedachten afspelen: ‘Homo, gay, flikker, mietje …’ waardoor ie op den duur zelfs niet meer hoorde wanneer iemand hem werkelijk had uitgescholden voor wie hij is.

Verder vraagt Brideshead Revisited zich af wat de romantische liefde is, of Sebastian en Charles homoseksuelen zijn, boort de voorstelling het thema eenzaamheid aan en hoe het voelt als androgyn persoon om op liefdes- en seksueel vlak maar een deel van je zijn bevredigd te zien worden, hoe je je soms anders voordoet dan je bent, en je je aanpast zoals verhuizen van Amsterdam naar Antwerpen voor je werk. Maar bovenal zien we de acteurs een zoektocht ondernemen naar zichzelf om de kwetsuren die ze in de voorbije jaren opliepen te helen. 

Het mag duidelijk zijn dat Florian in de beschrijving van hoe ie Brideshead Revisited als zestienjarige zag waarin hij met Carice van Houten zou spelen de voorstelling in 2024 niet geworden is wat ie er destijds van hoopte. Dat geldt ook zo voor ons. De verwachtingen werden immers maar gedeeltelijk ingelost. Het eindbeeld van het sputterend gespetter van de fonteintjes op het podium vat als metafoor ons eindoordeel over de voorstelling al met al nog het beste samen.

< Bert Hertogs >