Eerder dan een verhalende opera, is de wereldcreatie Penthesilea naar Heinrich von Kleist van Pascal Dusapin een state of mind-opera geworden van constante spanning tot het einde tussen Penthesilea en Achilles. Een uitgebeend conflict dat op het scherpst van de snee gevoerd wordt tussen twee opponenten, een battle of the sexes, waar de vrouw – in tegenstelling tot de Griekse mythologie zoals beschreven in de Illias van Homerus - niet verliest, maar het recht in eigen handen neemt nadat Achilles door haar is omgebracht (ook hier wordt een loopje met de mythologie genomen). Het dierlijke – in de video wordt verwezen naar leerlooiers, het afschrapen van het vel – is steeds, atypisch voor het medium opera – aanwezig, verwijzing naar de mens die zich dierlijk gedraagt. Dit wil zeggen dat er opvallend veel gekropen, geslopen en gerold wordt over het podium dat refereert naar slachterijen/slachtpartijen. Een donkere setting dus die zich ook uit in de muziek met veel glissandi voor koperblazers (trompet, tuba met demper), stevige accenten voor pauken en percussie (slaan op een metalen plaat) terwijl de constante spanning door de harp en een betokkelde cimbalon – familie van de cither, een instrument dat Achilles volgens de Griekse mythologie leerde bespelen van zijn vader Phoinix – op niveau gehouden wordt.

Met Don Giovanni – 50 tinten grijs avant la lettre eigenlijk - is Opera Vlaanderen toe aan de tweede Mozart-Da Ponte opera van drie die Guy Joosten regisseerde. In Gent wordt in juni exclusief “Le nozze di figaro” hernomen. De voorstelling zou volgens Aviel Cahn, de intendant van het operahuis, niet meer naar Antwerpen komen. Don Giovanni is vergeleken met “Le nozze di figaro” en “Cosi fan tutte” wat aan de lange kant. Lees: componist en librettist weten niet altijd de aandacht te houden van het publiek, wat nog los staat van het verhaal dat wat repetitief is (twee maskerades gevolgd door ontmaskering, twee vrouwen die net op tijd gealarmeerd worden en zo uit de handen van Don Giovanni vallen). Het hoofdthema: seks in al zijn geuren en kleuren. Bij Joosten is het hulpje van Don Giovanni homo (de Slovaakse bas Stefan Kocan speelt de rol van Leporello), Don Giovanni (Josef Wagner) zelf – hoewel hij een voorkeur voor vrouwen heeft – biseksueel (hij deed het verkleed als Leporello namelijk met een van diens liefjes). “Wie aan één enkele vrouw trouw is, doet de ander te kort.” zo redeneert Don Giovanni en praat ie zijn gedrag goed.

Andrea Breth doet het weer in de Munt, dit keer met haar regie van Jakob Lenz. Iets meer dan twee jaar geleden zorgde de Duitse regisseur voor behoorlijk wat controverse met haar enscenering van La Traviata. Veel operaliefhebbers dachten dat ze een hapklare brok zo net op het einde van 2012 voor de feestdagen voorgeschoteld zouden krijgen, maar dat draaide mooi anders uit. Breth stelde seksfeestjes van de elite aan de kaak, inclusief SM en kindermisbruik. De meest opmerkelijke scène was die toen er kak (uiteraard ging het niet om echte kak) uitgesmeerd werd over het gezichtje van een kind, een meisje. In tegenstelling tot de verwachtingen, hield Breth een spiegel voor aan het publiek dat er behoorlijk onwennig van werd, omdat het deels over de wantoestanden uit hun klasse ging. Om dan ook de laatste woorden van Jakob Lenz in deze opera te citeren: “consequent” zo blijkt Breth ook in deze regie. Hoofdpersonage is de psychiatrische patiënt Jakob Lenz (grandioos neergezet door de Oostenrijkse bariton Georg Nigl) die op het einde dermate waanzinnig wordt dat ie een emmer drek over zich uitsmeert en daarna een dwangbuis omgedaan krijgt. Breths taal is straight in your face, direct, compact, net zoals deze partituur van Wolfgang Rihm uit 1979. Consequent dus.

Voor het eerst is Akhnaten van Philip Glass in scenische vorm te zien in ons land. Akhnaten kende nochtans in 1984 zijn première al in Stuttgart, en staat garant voor minimal music in operavorm. De componist hield er een sterk ritualistische partituur aan over (indrukwekkende zeer percussieve momenten tekenen we op alsook in de sterke koorpartijen). Geen story telling volgens een lineair verloop hier, wel losse scènes waarbij de kijker zelf het verhaal moet vormen: de opkomst en ondergang van Akhnaten.

Zelfde decor (Patrick Kinmonth), zelfde orkest (Les Talens Lyriques), zelfde componist (Handel), zelfde dirigent die tevens op clavecimbel speelt (Christophe Rousset), zelfde regie (Pierre Audi), maar een andere cast voor Tamerlano (1924) in vergelijking met Alcina (1935) die 11 jaar verschillen. Erg veel parallellen vallen er te trekken met Alcina. Ook hier komt iemand in een situatie terecht tussen twee minnaars: Asteria, geweldig neergezet door Sophie Karthaüser, en is er een rol voor iemand die in een uitzichtloze situatie terechtkomt: Bajazet (de Britse tenor Jeremy Ovenden in een roldebuut) en uiteindelijk uit het leven stapt door gif te nemen, waarbij ook parallellen naar Shakespeare- klassiekers kunnen getrokken worden. In Alcina koos Alcina namelijk ook voor het gif.