Khovansjtsjina van Modest Moesorgski in de versie van Dmitri Sjostakovitsj staat voor het eerst in Opera Vlaanderen. Een opera waar de hoofdrol naar het koor gaat, niet in het minst het mannenkoor dat zowel letterlijk als figuurlijk uit de achtergrond komt, meer op het voorplan en zich op het publiek richt (onder andere door even op de parterre te zingen). Opera Vlaanderen ging met The English National Opera in zee om deze productie tot stand te brengen. David Alden die eerder tekende voor Peter Grimes, regisseert. Op het podium zien we golvende muren die als een Chinese puzzel verplaatst worden tijdens scènewissels. Het maakt de podiumwissels complex waardoor ze wat lang duren. Het lichtplan gaat volledig voor het schaduwspel dat zich afspeelt op de muren. Het schaduwspel van de macht, van het politieke getouwtrek en pokerspel dat zich achter de schermen afspeelt in een land dat in een overgangsfase zit, een tussenstadium zeg maar. Een fase waar de gewone man uiteindelijk de dupe van is. Een omgeving die vol gesjoemel en maffia-praktijken zit. Kortom: een bewind. Vertaald naar 2014: een elitekorps heeft een militaire coup gepleegd, houdt het volk stevig onder de knoet. Tot de bevrijding zich uit de politieke impasse zich aankondigt. Niet Peter de Grote in deze enscenering: wel de Chinezen en ze komen in peace, het is te zeggen, de burgerbevolking sparen ze.

Ondraaglijk licht is de nieuwe productie Shell Shock met muziek van Nicholas Lens, teksten van Nick Cave, en staged/ gechoreografeerd door Sidi Larbi Cherkaoui. Nauwelijks is het thema van de voorstelling, de psychologische toestand van soldaten in de Eerste Wereldoorlog aanwezig. Cherkaoui koos resoluut voor esthetiek, voor beelden, vaak verwijzend naar de Kunsten, maar nog vaker refererend naar eigen werk. Laat ons toe dat we dat van erg veel lef getuigen vinden om een productie die gemaakt werd met geld rond de herdenking van WO I te kapen en er een ego-show van te maken. En ja, die term show is lang niet ver gezocht voor datgene wat er zich afspeelt op de bühne. Dat, naast het overwegend witte podium, staat geen klein beetje haaks op de donkere, rechtoe-rechtaanstijl van librettist Nick Cave die voor het eerst, zonder het medium opera te kennen, twaalf canti schreef rond verschillende personages die met oorlog te maken hebben maar los staan van elkaar. Dramaturgisch betekent het dat Shell Shock geen klassieke opbouw kent, met begin, midden of slot. Geen uitwerking van personages, geen plot twists, om kort te zijn: verhaaltechnisch blijft het geheel wat oppervlakkig.

Elektra door Opera Vlaanderen is misselijkmakend. Een compliment is dat voor alle duidelijkheid aan het adres van regisseur David Bösch en de ganse cast en crew. Een moodboard in het programmaboekje laat weinig aan de verbeelding over. Bloed zal er vloeien. Maar waarom? Daarvoor moeten we in de zieke geest – want Elektra is eigenlijk goed voor de psychiatrie – van het hoofdpersonage geraken. “Dit was Islamitische Staat” hoorden we achteraf enkele toeschouwers aan de vestiaire zeggen tijdens het napraten. De link met die terreurorganisatie is lang niet zo ver gezocht als je op het eerste zicht zou denken.

De opera Daphne samengevat in 1 kop: “Goddelijke jaloezie”. Daarvoor zouden de collega’s van de yellow press toch kiezen. Het gezegde mag dan wel heten wanneer twee vechten om een been , gaat de derde ermee heen. Niet zo in Daphne waar twee mannen, twee tenoren nog wel, Leukippos (de Deense lyrische tenor Peter Lodahl) en Apollo (de overweldigende Amerikaanse heroïsche tenor Eric Cutler) de hand van Daphne (de magistrale Engelse lyrische sopraan Sally matthews die al eerder in de Munt te zien was in Jenufa en volgend seizoen ook op het appel verschijnt, iets om naar uit te kijken) vragen. Leukippos is een jeugdvriend, en zij ziet het verschil, de lijn tussen broederliefde en echte liefde. Hij niet. Apollo van zijn beurt deelt met haar dezelfde gevoelens voor de zon, de natuur. Ze omarmen en kussen. Ze voelt dat er meer achter die kus zit en zet de God uiteindelijk op zijn plaats.

Zowat alles bij Orphée et Eurydice is dubbel. En ook ons gevoel na het verlaten van deze productie in een regie van Romeo Castellucci.  Dat dubbele:  de opera heeft er iets mee. Enerzijds was de oorspronkelijke opera  Orfeo ed Euridice van Christoph Willibald Gluck uit 1762 in het Italiaans, volgde pas later (in 1774) een Franse versie en baseerde Hector Berlioz zich op het beste van beide werelden om zijn versie in 1859 te maken. Ook deze creatie kiest voor dat dubbele: in Oostenrijk werd de Italiaanse versie getoond, in ons land de Berlioz’ versie in het Frans.  Twee orkesten (B’rock in Oostenrijk, in ons land het orkest van de Munt), twee producties, twee casts, twee dirigenten (met een orkest van de Munt dat voor het eerst onder leiding staat van Hervé Niquet).