In twee woorden: impressionant impressionisme. Dat brengt de Letse regisseur Alvis Hermanis als regiedebuut voor de Munt met Jenůfa van Leoš Janáček. Centraal in zijn regie staat esthetiek. Het theaterdoek ademt Jugendstil uit. De Moravische (nu: Tsjechische) art nouveau, met weelderige bloemenfragmenten, van Alfons Maria Mucha worden geprojecteerd, naast landschapsschilderwerken. Daarvoor stond de Letse videokunstenares Ineta Sipunova in. De onwaarschijnlijk prachtige folkloristische kostuums die van de hand zijn van de Engelse Anna Watkins ondersteunen de traditie, de hoopvolle toekomst, de zomer, de overgang van de 19^de naar de 20^ste eeuw toen het werk tot stand kwam. De Russische Alla Sigalova zet daar tegenover abstracte, expressionistische choreografieën die de muziektaal van Janáček ondersteunen. Het geheel klopt van begin tot einde.

Der Rosenkavalier maakte in de Vlaamse Opera in Antwerpen een dernière mee om duimen en vingers van te likken. Niemand minder dan Kurt Rydl, ook wel gekend als “The Bass”, mocht invallen om de zieke Albert Pesendorfer te vervangen als Baron Ochs auf Lerchenau. We vielen compleet uit de lucht, hadden de social media-kanalen van de Vlaamse Opera niet gecontroleerd voor we naar de voorstelling trokken. Nergens in het programmaboekje lazen we iets over de vervanging – vaak wordt het nieuws met een inlegblaadje waarop de bio staat, vermeld maar dat gebeurde deze keer niet – en ook voor aanvang van de voorstelling werd dit niet aangekondigd. Maar het resultaat is er niet minder om: de zesenzestigjarige Rydl speelde iedereen naar huis.

De  opera Hamlet van Ambroise Thomas (1811-1896) geraakte vanaf de eerste Wereldoorlog in de vergetelheid. Minder gekende werken opnieuw onder het stof halen en een tweede leven schenken, doen operahuizen al sinds de jaren ’80. En dus kon de Munt, die deze opera op 26 december 1871 voor het eerst opvoerde niet uitblijven. 100 jaar nadat die voorstelling in ons land voor het laatst te zien was, waagt Olivier Py zich aan de regie van dit moeilijke werk.

Geen noot te veel. Geen decorstuk te veel. Tosca (naar het theaterstuk La Tosca van Victorien Sardou) in de Vlaamse Opera is hét perfecte huwelijk tussen de prachtige muziek van Puccini en een minimum aan decorelementen. Semiscenisch noemt de Vlaamse Opera dat. Technisch gezien kan dat wel correct zijn, toch verdient de regie van Frans Willem de Haas eerder de term gestileerde scenografie of minimalisme.  Dat de Haas erg goed opgelet heeft als regieassistent van Robert Carsen toen die eerder voor het huis een Puccini-cyclus (met onder andere een sublieme La Bohème die we 12 jaar geleden zagen) afwerkte, zag je dan ook van het begin tot einde.  Een Tosca om door een ringetje te halen dus: oprecht, menselijk, hartstochtelijk en een die met een minimum aan scenografische middelen een maximum aan effect genereert.

Een opera als PR-instrument. Anno 2013 zouden marketeers daarvoor passen. Een flashmob in scène zetten en mooi in beeld brengen voor een campagne en het dan als “Best coin ever spent”- filmpje viraal laten gaan op Youtube. Dat zien ze wel zitten. In de achttiende eeuw mocht de kroning van Leopold II een PR-boodschap meekrijgen. De man die op 6 september 1791 koning van de Bohemen werd, wou zich vooral tonen als een empathisch leider (iemand die gematigd voorstander was van het Verlicht Absolutisme). En dus paste het verhaal van Tito (de Romeinse keizer Titus), die tot twee keer toe genade schenkt in plaats van zijn macht te gebruiken en te veroordelen, in de strategie van hoe de Bohemen hem als nieuwe koning moesten zien.