Hoe kan een theatergezelschap beter afscheid nemen van haar publiek dan met een hilarisch en ontroerend luisterspel dat over afscheid nemen gaat én door de vorm ook de verbeelding overlaat aan de luisteraar? Studio Orka doet het op het Theaterfestival in Antwerpen met haar luisterspel Radi‘O Zoutloos, een herwerking van hun voorstelling uit 2014. Daarin horen we dat het Palmira’s laatste wens is, tegen doktersadvies in ‘Uw hart is versleten. Uw hart klopt te hard. Uw hartslagen zijn bijna op maar ge kunt ze opsparen’ dat er een feest gehouden wordt in de polyvalente ruimte van het woonzorgcentrum De Veilige Haven in Oostende waar ze verblijft die gevolgd wordt door een tiritombola waarbij de bewoners spulletjes kunnen winnen die de nabestaanden van overleden bewoners niet zijn komen oppikken. Met de opbrengst zal die zaal herschilderd worden. Radi‘O Zoutloos is dus een feest voor de verbeelding met als hoofdboodschap dat je het er goed van moet pakken in ’t leven. Want als ’t op is, is ’t op.

Grappig én bijzonder filosofisch tegelijkertijd. Dat is de grap van Kim Karssen dat haar Belgische première kende in Kunstencentrum nona. Hoe heerlijk is dat om een Nederlandse rechttoe rechtaan als spraakwaterval honderduit te horen vertellen over bijvoorbeeld daten anno 2021. ‘Liefde is het draaglijk maken van elkaars eenzaamheid. Eenzaamheid is een collectieve daad’ stelt ze onder andere waarna ze bedenkt dat we allemaal familie van elkaar zijn want als alles begonnen is met Adam en Eva en we nu met 7,6 miljard op deze planeet leven dan kan het niet anders dan dat we aan een vorm van collectieve incest doen.

Met een glimlach op hun gezicht verlaten alle toeschouwers de tribunes in hetpaleis na Tribunal, de absurdistische bitterzoete voorstelling van Ballet Dommage en BRONKS. Tribunal zet de ambtenarij in zijn blootje, toont hoe kafkaiaans de bureaucratie is en focust daarbij voornamelijk op de rechtbank. Wat deze voorstelling zo leuk maakt, is dat er zowel humor in steekt voor de zevenplussers als de volwassenen. Soms is die ook subtiel aanwezig voor de kenners. Zo zien we de voorzitter van de rechtbank een rol meesleuren wat een leuke visuele vondst is. In realiteit schrijft de griffier alles chronologisch in een register in, de rol dus. Verder is er ook leuke humor. Zo wordt de term ‘ad hoc’ bovengehaald refererend naar een hok waar een konijn in zit.

Een voorstelling over ego, het collectief herman, wij de toeschouwers en zijzelf. Dat is het opzet van het soms wat slepende vier sterren waarbij we twee keer op onze klok keken tijdens de twee uur durende voorstelling. Al gauw blijkt de drive van de vier om komaf te maken met hoe er gejureerd wordt op conservatorium (puur machtsvertoon voor een muur van schilderijen en portretten van witte mannen), een deel van de oude garde van de theaterwereld (wegens seksistisch en racistisch), het snobisme in het culturele wereldje (het opzet om met hun viertjes op een kruk te gaan zitten en ons niets meer dan hun docufilm te presenteren met vooraf en achteraf een welkomst- en afscheidswoord, het uitgesloten worden door anciens die je backstage ontmoet en ‘toevallig’ geen glas aangeboden kunnen worden omdat ‘er geen meer is’ om mee de fles champagne soldaat te maken …), de verschillende soorten acteurs (diegenen die last minute het ganse concept in vraag stellen net voor de deadline, diegenen die zich wegcijferen omdat ze vooral kampen met persoonlijke issues en van zodra een project concreet wordt ‘ontwaken’ en ermee in conflict komen te liggen, diegenen die zich beter voelen dan de rest, quasi altijd in een rol kruipen, al in de kleedkamer aan het spelen zijn en zich verstoppen achter hun alter ego, en diegene met sterallures die bv. Whitney Houstons ‘The greatest love of all’ niet kan zingen als iedereen van het collectief mee in de opnamestudio zit maar wel als ze alleen is met de pianist) en de rol van acteren (‘het gaat om de pizza, niet om de pizzabezorgers. Zonder pizzabezorgers geen pizza’ klinkt het hilarisch).

Grotesk doen om zo het banale alledaagse leven van de kleine man uit te vergroten, dat doet Maja Westerveld die sinds 2017 deel uitmaakt van de artistieke kern van Abattoir Fermé met Herrie. Haar tweede monoloog is het na Drek uit 2017. De tekst is bijzonder spits en vindingrijk. De knipogen naar het theater legio. Centraal staat mevrouw Van Veen die nog een toneelopleiding gevolgd heeft waar ze leerde om te staren naar een punt. Net daarvoor heeft de maakster het over contact maken met het publiek en hen het gevoel bezorgen dat je naar die ene toeschouwer in kwestie aan het kijken bent. Heerlijk overigens die mimiek en gebaren die in de voorstelling te zien zijn.