Met Ik wou brengt Toon Tellegen en Het Wisselend Toonkwintet een literaire avond. Daarbij las de 77-jarige Nederlandse auteur die gekend staat voor zijn eenvoudige filosofische teksten in zijn kinderboeken, deze keer uit het gelijknamige prentenboek dat 8 jaar geleden verscheen. Ingrid Godon stond in voor de illustraties, kinderportretten. Die worden geprojecteerd op een wit doek die op een schildersezel staat of op de witte backdrop achteraan. Corrie van Binsbergen (gitaar) tekende voor de compositie die tussen elk (vaak erg kort) tekstfragment gebracht wordt samen met Joost Buis op trombone (vaak met demper) en lapsteel, Albert Van Veenendaal op de zwarte vleugelpiano, Hein Offermans op contrabas en Alan ‘Gunga’ Purves op percussie. De voorstelling kent echter zo’n repetitief verloop (tekstfragment – kort stukje instrumentale muziek, soms ook herhaald) en vooral: de fragmenten hebben zeker in het begin ongeveer dezelfde duur, waardoor Ik wou op den duur wat monotoon wordt. Wat meer afwisseling tussen visuals (we zien slechts 1 keer een tekst – die van ‘Ik wou dat geluk een ding was’ - van Tellegen geprojecteerd worden bij de start wat veel meer ingezet had kunnen worden) en korte en lange fragmenten (zoals die rond het verschil tussen weten en denken) die heus niet heel de tijd voorzien hadden moeten worden van muziek, hadden een gebaldere voorstelling die meer afwisselde met een strakkere spanningsboog kunnen opleveren. Nu kabbelde het wat te veel waardoor we op iets minder dan een uur naar onze klok keken.

Guerre et térébenthine van Jan Lauwers en Needcompany kende zijn Brusselse première. Opvallend was het eerder matige applaus na een voorstelling van meer dan twee uur die dans, live painting, toneel, verteltheater, geprojecteerde tekst en installatie met elkaar combineerde. Dat gaf op het brede podium van het Théâtre National zo’n veelheid aan mogelijkheden welke kunstvormen je wou volgen, dat welke keuze je ook maakte, je steeds het gevoel had dat je ook iets aan het missen was elders op het podium, wat frustrerend werkt. Zo’n tiental toeschouwers hielden het tijdens het stuk, voornamelijk tijdens de heftige scènes zowel in dans als in tekst, rond Wereldoorlog I voor bekeken. Vreemd want Jan Lauwers kan je bezwaarlijk een shockregisseur noemen. Wel kon je de gruwel bijna op je tong proeven. De wreedheid werd erg tastbaar toen de dansers elkaar in de haren vlogen, elkaar trokken of sleepten over de podiumvloer, wild met elkaar omgingen of hun ribbenkasten toonden om zo de honger in de oorlog te tonen. Het was dan, toen vertelster Viviane De Muynck vertelde over de sluizen van Nieuwpoort die tijdens de oorlog open gezet werden, waardoor er ratten en ander ongedierte met de zwarte smurrie richting loopgraven kwam, dat we op het puntje van onze stoel gingen zitten. Halfweg werd de voorstelling die nochtans een lineair verloop kent plots een state of mind-voorstelling waarin krachtig ingezoomd werd op de psychologie, de angsten, de zelfmoordneigingen, de nood aan sterkedrank en de dodelijke gevolgen daarvan in de loopgraven. Ijzersterk was dat.

‘Je moet het er van pakken. Het leven is kort maar het zijn godverdomme lange dagen.’ Dat is dé boodschap na iets minder dan twee uur Craquelé van Studio Orka in de Peperbus in Borgerhout. Voor een absolute meerwaarde zorgt de Sint-Jan-Evangelistkerk waar deze locatievoorstelling plaatsvindt. Leven, liefde en dood worden er gevierd zoals dat altijd al het geval was, maar nu dan in toneelvorm in plaats van een eredienst. Centraal staat het verhaal van Nestor (Dominique Van Malder) die erg geliefd blijkt. ‘Welkom Nest. Het grootste hart van het dorp.’ zo staat het op een spandoek. Nest heeft hi tech (‘En hoe klein dat ze dat kunnen maken!’ zegt ie ironisch) laten installeren op zijn borstkast sinds ie hartproblemen heeft. Een sleuteltje waarmee je een aantal keren in een slot moet draaien moet ervoor zorgen dat zijn hart het blijft doen. Verder moet het hart zo nu en dan wat gelucht worden via een peertje en wat olie bijkrijgen tot het streepje. Het levert humor op als ‘Mijn hartleiding: open klep A’ (alsof het een kopieermachine is n.v.d.r.),  ‘Ge zijt over uw toeren’, ‘Ik heb al lang geen groot onderhoud meer gehad’ en ‘Jij mag me elke dag opwinden’. Zo spreekt Craquelé zowel met de volkse laag (hilarisch is de scène waarbij ‘de weerloze wenende weduwe’ Hilde door René, Stella en Dinsdag beetgenomen wordt door middel van een chauffagebuis) als de ironische en taalhumor-laag moeiteloos een breed publiek aan. Van meerwaardezoeker tot liefhebber van soapseries met een luchtige plot: iedereen komt hier aan zijn trekken.

De herneming van La Reprise staat dezer dagen op het programma van NTGent. Kijk zoiets vinden wij nu een meerwaarde om daarnaartoe te trekken. Ook omdat we kennelijk volgens de (inter)nationale pers hét stuk van 2018 gemist hadden. Toegegeven, La Reprise zit zeer goed in elkaar. Maar, hoewel het een voorstelling is die gaat over Ihsane Jarfi, een homo met Marokkaanse roots die in 2012 in Luik werd vermoord, beklijft ze minder dan pakweg ‘Five easy pieces’, waarbij kinderen de Dutroux-zaak naspelen. Dat komt omdat regisseur Milo Rau dezelfde technieken hanteert: live video (hier speelt ie weliswaar met fake live video) waardoor je dicht op de huid zit van de personages/acteurs. Letterlijk. Zo zitten de twee zestigers Suzy Cocco en Johan Leysen naakt naast elkaar op een stoeltje terwijl ze in de video ontwaken in bed. Ze spelen dat het de verjaardag van Ihsanes moeder is en hun zoon niets van zich laten horen heeft. Hij is niet bereikbaar op zijn gsm. Hij is, maar dat weten de twee op dat moment nog niet, de dag ervoor vermoord.

En braaf zijn! Het zijn de laatste woorden die drie kinderen te horen krijgen wanneer ma en pa de deur uit zijn en zij alleen thuis mogen blijven. Het trio Natascha/scary clown (Eva Schram), Lidewij (Anna Vercammen) en Guillaume (Bert Dobbelaere) laat al meteen horen wat ze als kind allemaal niet mogen, zoals met de deur, water, vuur, het licht en plastic speelgoed spelen (‘Ik mag enkel met houten speelgoed spelen.’), of we horen dat er eentje niet naar de dierentuin mag want dat is te duur, enz. Tussendoor gooit er een ander tussen dat papa volgens mama geen verantwoordelijkheidszin heeft. Uiteindelijk leest de tekst van Hanneke Paauwe als een ecologisch pleidooi in een scène waarbij Vercammen als de wereld op consultatie komt bij Dobbelaere in de rol van dokter. De wereld blijkt een temperatuur van 409 graden te hebben wat veel te veel is, en moet in een bekertje plassen wat een gifgroen resultaat oplevert waardoor de dokter niet anders kan dan overgaan tot opereren waarbij allerlei plastic, afval en rommel uit de wereld gehaald wordt. Verder is En braaf zijn! kritisch voor de consumptiemaatschappij (Mensen steken hun huizen vol met dingen die ze aanschaffen zodat ze geen gasten meer kunnen ontvangen), toont het dat rechtse ideeën (in Natascha’s land zijn muggen en vliegen niet welkom en daarna mag en kan er nog vanalles niet) zichzelf vastrijden, en stimuleert het de fantasie van kinderen, ook al gaat ze soms de toer op van de donkere humor en griezelen (met Eva als scary clown bijvoorbeeld). Dat lukt kennelijk erg goed, want de kinderen becommentariëren het stuk de ganse tijd, en geven dus ongedwongen hun feedback. Achteraf gaan ze ook gewoon aan de slag met het gestructureerde rommeltje dat op het podium achterblijft. Of hoe zij kennelijk sneller kunnen schakelen dan volwassenen die zich vooral afvragen of hun kids straks geen nachtmerries gaan overhouden aan die clown die uit de ijskast kwam om maar iets te zeggen.