‘Je voelt je nooit alleen met een buurman om je heen.’, het is niet alleen een heerlijk schlagernummer van Bo Spaenc dat we horen op het einde van tu tu, het is ook meteen het hoofdthema van deze theatervoorstelling voor kleuters van drieënhalf en ouder. De titel van de productie verwijst ook naar een stukje uit die song. Een waar drie mannen - Luc Loots, Rik Van Raak, Gert Wellens - die elkaars buur spelen, genieten van de zomer. Ze doen dingen apart, zoals de krant lezen, koffie zetten, een boterham met kaas eten, balletoefeningen (zoals de plié) doen, de buxus bijknippen en een bloempje water geven. Andere zaken doen ze samen. Zoals opstaan, douchen, eendjes vissen, zonnebaden, veel bellen blazen of net een zo groot mogelijk exemplaar de lucht in krijgen, en op hetzelfde moment gaan slapen. Theater Stap brengt zo de zomer in volle winter in het theater.

Met ‘Tot de duivel het schip keert’, is er nu de amateurtheatervoorstelling van Theater Vreak die gebaseerd is op de gelijknamige roman van Nathalie Briessinck. De productie ging in de Zwarte zaal van het Fakkeltheater met zo’n tien minuten vertraging van start, en dat kwam allemaal door ondergetekende die – alweer - fashionably late was (met dank aan het openbaar vervoer, de drukte door twee optredens in de Lotto Arena en het Sportpaleis, en het slechte weer) waarbij we meteen alle toeschouwers willen verontschuldigen voor het oponthoud. Een doorsnee theatervoorstelling zou nooit wachten op een journalist die te laat is. Maar dit is dan ook geen gewone theaterproductie. 

Zelfs na 38 jaar kan je nog steeds iets ontdekken wat je nog niet eerder wist over je eigen hoofdstad. Dat er een theater op het Martelarenplein is bijvoorbeeld. Daar kan je Franstalig theater zien in Théâtre des Martyrs. ‘J’abandonne une partie de moi que j’adapte’ speelt er nog tot en met 9 december 2018, een stuk dat de prijs ‘Beste ontdekking’ van het seizoen 2017-2018 won in de categorie theater-dans-circus. Regisseuse Justine Lequette deed voor deze productie inspiratie op via de film/documentaire ‘Chronique d’un été’ van Jean Rouch en Edgar Morin. Zij interviewden 58 jaar geleden mensen op straat over onder andere het dagelijks leven, geluk en werk. Verschillende mensen zijn erin te horen, studenten, arbeiders, bedienden, enz. Veel is er op meer dan een halve eeuw niet veranderd zo blijkt. Ook nu nog willen mensen meer tijd, zien sommigen werk als nutteloos, ziet hun dag er wel erg repetitief uit (wat te horen is in de quote van een pendelaar die elke dag de trein neemt), enz. Verder zijn er fragmenten te horen uit ‘Je te regarde’ van Alexandra Badea en ‘Attention Danger Travail’ en ‘Volem Rien Foutre al pais’ van Pierre Carles, Christophe Coello en Stéphane Goxe. Vooral Jules Puibaraud en Léa Romagny zijn grandioos op de scène. Jules wanneer ie anno 2018 een bevlogen ondernemer speelt die een pleidooi, een monoloog, neerzet die dermate aanzwelt dat het op den duur als een politieke toespraak van een wereldleider aanvoelt: ‘We moeten opnieuw de smaak van het succes, van het welslagen proeven. We hebben het recht om te slagen en hebben een nieuw model daarvoor nodig’ luidt het onder andere. Halfweg krijgt ie dan ook de micro aangereikt en zal ie op de achterkant van een kast kruipen om zo boven de rest te komen. Léa’s naturel stippen we dan weer aan, haar timing en humor bij de start van de voorstelling. We zien haar dan links op het podium op een schommel zitten. Een beeld in combinatie met haar blauwe vintage jurk die de jaren ’60 wat overdreven romantisch benadert terwijl de onwetendheid van haar personage best wel grappig is.

Wanneer Modders op het einde van de voorstelling vraagt of het publiek het nog plezant vindt, zien we toch een viertal vingers de hoogte in gaan die dat niet vinden. Tijd voor iets anders vinden Liesje De Backer, Amber Goethals, Lotte Vaes en Sarah Vangeel dan ook die de kinderen het podium op vragen om hen allerlei (nutteloze) schijn-klusjes uit te laten voeren, een snelcursus catwalk lopen geven met blonde lange pruik of verstoppertje laten spelen. Modders van Compagnie Barbarie moddert dus na verloop van tijd wat aan en herhaalt zich iets te veel. Het lijkt wel alsof de humor op den duur op is. Want het viertal vergroot vooral de betuttelende (‘Handjes geven op de trappen!’, ‘Niet lopen in de gangen!’), bemoeizieke (‘Heeft er iemand zin in een ijsje? Da’s goed ze, meisje (tegen Soetkin die uit het publiek geplukt wordt). Ik zal uw haar vasthouden. […] Wat zeggen we dan? Dank u mama! Allez, ga zitten. Dat ik u niet meer hoor), onhandige (‘Ga zitten heb ik gezegd! tegen de twee actrices die een poging doen om op een kapotte/misvormde stoel te gaan zitten) en overgeorganiseerde rol (wanneer er eentje dierenfilms als keuze te ruim vindt en subcategorieën voorstelt zoals 1.1. Vissen. 1.2. poezen enz. bv.) die moeders spelen.

Terug naar de bron wil performancecollectief Urland met Ur (uitgesproken als ‘oer’). In de voorstelling gaan Ludwig Bindervoet, Thomas Dudkiewicz, Marijn Alexander de Jong en Jimi Zoet op zoek naar de betekenis van theater. Hoe het allemaal ontstaan is en welke toekomst die nog kan hebben. Openen doet de voorstelling die over los van elkaar staande scènes beschikt met een monoloog, een speech waarin wij, ‘het hooggeëerd publiek’ verontschuldigingen krijgen. Omdat we te lang niet hooggeëerd waren, maar vooral ook niet zelden middelmatige producties op ons bord kregen die beschikten over veel te hoge PR-budgetten, en we gelokt werden met ‘op is op’, ‘nu echt de laatste kans’, ‘meet and greet’ en ‘schrijf je nu in op onze nieuwsbrief’-berichten terwijl we ook te vaak de geslachtsdelen van acterend Nederland te zien kregen. Uit een recent onderzoek blijkt 51% van de Nederlanders wel open te staan voor een avondje theater, maar slechts 17% doet het. Niet zelden is dat een hoogopgeleide vrouw. Anderen kampen met keuzestress, vinden theater te elitair, of zijn zoals millennials met hun ‘ja, maar’-feedback ronduit sceptisch.