Met Macbeth Underworld presenteert de Munt een wereldcreatie, een opdracht die ze aan componist Pascal Dusapin en de Franse librettist Frédéric Boyer gaf. Die laatste ging voor het eerst aan de slag voor de Munt. De regie is in handen van Thomas Jolly die ook zijn Muntdebuut kent. De dramaturgische zwakte van het werk zit in zijn uitgangspunt: Lady Macbeth en Macbeth beleven enigszins vergelijkbaar met Scrooge in A Christmas Carol hun leven opnieuw om op die manier inzicht te krijgen en met wat geluk gewetenswroeging: ‘Het is beter onder de zoden bij de doden dan op de pijnbank van ons eigen geweten.’ Op dat vlak weet de voorstelling ons niet te overtuigen waarom dit o zo nodig zou zijn, daarvoor is de gesproken proloog van de Engelse tenor Graham Clark als Hecate te kort én – ook dat schuurt – te theatraal. Alsof The Greatest show on earth, circus aangekondigd wordt opent het universum en het verhaal zich. Macbeth Underworld gaat dus – ook door een clowneske figuur als de poortwachter op te voeren ten onder aan overdreven theatraliteit, switcht constant van focus (soms wordt die gelegd bij het duivelse koppel, soms bij de heksen, dan weer bij de geest, enz.) waardoor het geheel behoorlijk heterogeen aanvoelt, en kan kennelijk niet kiezen tussen een wat simpel A tot Z-verhaal en een state of mind-voorstelling. Om kort te gaan: pas naar het einde toe, toen Dusapin, Boyer en Jolly meer die psychologische kaart begonnen trekken, wist de voorstelling ons te boeien. Liever hadden we het benauwder gekregen en een soberder decor gezien dat niet zo 1 op 1 (jawel het woud rukt letterlijk op het einde op) bleef. Want al die decorwissels op het draaiend podium leiden uiteindelijk meer af dan goed is. Ook wanneer we twee paar stagehands door het witte tegenlicht links en rechts het woud naar voor zien rijden.

Wat een lamlendige productie is Le silence des ombres geworden! De Munt gaf de Zuid-Franse componist Benjamin Attahir de opdracht om aan de slag te gaan met ‘Trois petits drames pour marionnettes’ van Maurice Maeterlinck uit 1894. Het resultaat is een voorstelling die nog stoffiger lijkt dan de productie die vorig seizoen de KVS opende: Jacques Brels musical ‘L’homme de la Mancha’. Op de sfeerzetting in ‘La mort de tintagiles’ na waar het schaduwspel aan het kasteel (met onder andere diertjes die met de handen nagebootst worden zoals een vogel of een wolf) en de belichting van Alexander Koppelmann die het gebouw precies doen ‘leven’ valt er immers bitter weinig te beleven op het podium hoewel het klankpalet van het kamerorkest van de Munt met dwarsfluit, bas-saxhoorn, percussie, accordeon en piano, weliswaar wel visueel mee ondersteund wordt. Beide bieden de toeschouwers een vleugje mysterie, en enkele spannende momenten aan waarin niet zelden de kaart getrokken wordt van de surprise met die staccatostijl in het musiceren, terwijl aan de andere kant de suspense voor de toeschouwers bespeeld wordt via mysterieus aandoende melodieën. De regie van Olivier Lexa is helaas zo tenenkrullend statisch, houterig, en pathetisch in de liefdesscènes dat we het gevoel kregen terug geflitst te zijn geweest naar het begin van vorige eeuw of zo qua scenografie. Het aantal keer dat het doek op en af gaat tussen verschillende scènes is niet bij te houden. Dat versterkt heel de tijd het wel erg fragmentarische en eenvoudige gevoel van het narratief, het aaneenrijgen van korte losse dingen waardoor ironisch genoeg de spanningsboog van de voorstelling die net om opgebouwde spanning zou moeten draaien, als een pudding in elkaar zakt en het geheel saai en oervervelend om naar te kijken en te luisteren wordt. Om kort te gaan, Le silence des ombres: het was Knikkebollen Vermits Saai in de KVS.

Wat een triomf dat debuut van Simon Stone in het Parijse Palais Garnier!  Een waanzinnig zinderend applaus ontving de Zuid-Afrikaanse sopraan Pretty Yende die de hoofdrol als Violetta Valery met overtuiging voor haar rekening neemt in Stones regie van Verdi’s opera La Traviata. In die zin dat wanneer ze solo komt buigen, ze niet kan geloven wat er aan het gebeuren is. Vol van emotie door de hartverwarmende laaiend enthousiaste reacties van het publiek legt ze de handen voor haar gezicht. Ze is duidelijk aangedaan en beseft dat dit een mijlpaal in haar carrière als sopraan is, een game changer. Zo’n rol en een regie die je met uitroeptekens helemaal bovenaan je CV met trots mag plaatsen. Om kort te gaan, op het einde van de week dat de Kimback het wereldnieuws haalde, beleefden wij in de Parijse opera zo’n moment dat o zo eigen aan Kim Clijsters tennisspel was. Weet u het nog? Die vuist die ze balde? Die ‘Come on!’ die ze dan schreeuwde om zich op te pompen wanneer ze voelde dat de tenniswedstrijd aan het kantelen was. Wel zo’n gevoel beleefden we ook in Palais Garnier tijdens La Traviata.

De zesennegentigste opvoering van Madame Butterfly in een regie van de Amerikaan Robert Wilson werd ook meteen de première van een nieuwe run van 15 voorstellingen die nog tot en met 13 november 2019 te zien is in Opéra Bastille in Parijs. Wilson was zelf ook aanwezig op de opening night en kwam samen met de solisten en dirigent Giacomo Sagripanti het applaus in ontvangst nemen. In 1993 ging ie voor het eerst aan de slag met Puccini’s opera uit 1904, die ondertussen aan zijn 1265^steopvoering toe was in de Franse hoofdstad. Wilsons beeldtaal en vooral ook zijn prachtig lichtontwerp, sober en uitgestileerd waar hij samen met Heinrich Brunke voor tekende, werkt nog steeds. Wellicht daarom ook dat deze operaregie van Robert Wilson tot op heden zijn meest opgevoerde is. Ook de wat hoekige bewegingen, bijna op het huishoudrobotachtige af, van enkele personages, het nauwelijks bewegen, de klemtoon leggend op hand- en armgebaren ademt een prachtige sobere maar tegelijkertijd ook indrukwekkende esthetiek uit. Een esthetiek waarin niet zelden geometrische vormen getoond worden en die een en al finesse toont.

De thematiek is sterker dan de voorstelling The memory of trees. De jongste muziektheaterproductie die Fabrice Murgia en Dominique Pauwels baarden, blijkt op het podium niet te werken. Dat komt omdat de voorstelling zowel een monoloog is door Josse De Pauw die een samenvatting brengt uit verschillende interviews die afgenomen werden met Russen die in afgesloten, door militairen bewaakte steden leven zoals Oziorsk. De voorstelling gaat over de gevolgen van de nucleaire ramp (ook wel de Kysjtym-ramp genoemd) uit 1957 in het nucleaire complex van Majak, een van de grootste sites ter wereld waar plutonium verrijkt werd tijdens de Koude Oorlog. Toen deed er zich een ontploffing voor die de aarde deed beven en het aantal kankers (o.a. schildklier- en leverkankers) de hoogte in deed gaan bij de bevolking in en buiten de gesloten stad, het aantal babysterftes of misvormde baby’s deed pieken, en de levensverwachting voor volwassenen deed dalen naar zo’n 50 jaar. De staat bleek niet of nauwelijks de getroffenen financieel bij te staan die plots soms zonder huis vielen (naast de rivier en het meer werden huizen afgebroken omdat het radioactieve niveau in het water veel te hoog was bijvoorbeeld). 2 van de dertien steden werden nooit geëvacueerd. Tsjernobyl, dat de grootste nucleaire ramp tot op heden is gevolgd door Fukushima en de Kysjtym-ramp in ’57, wél waardoor heel wat inwoners in de streek rond Majak zich afvroegen waarom daar wel kon wat bij hen niet kon. Inwoners in de omgeving rond de Majaksite vroegen zich dan ook af of ze kakkerlakken of zo waren. Ook het gebrek aan communicatie van de Russen naar de eigen bevolking toe en de internationale gemeenschap, pas in 1976 kwam men er in het Westen achter wat er had plaatsgevonden, en de geheimzinnigheid errond, kaart The memory of trees aan.