Met Nachtasiel toont Theater Antigone dat de thematiek van het toneelstuk ‘Na Dje’ (Op de bodem) van Maxim Gorki uit 1902 meer dan honderd jaar later nog steeds erg actueel is. Regisseur Raven Ruëll zet ervaren acteurs naast studenten op de bühne, combineert live video met spel. Wat getoond wordt is de ruwste, rauwste kant van onze samenleving. Die van de illegalen, de daklozen, diegenen die onze maatschappij geen kansen biedt. De zeer beklemmende voorstelling die ongeveer twee uur duurt, leest als een grote aanklacht tegen het neoliberalisme: “Je zult productief zijn. Of je zult niet zijn.”

Met ‘Kleine zielen’ levert Ivo Van Hove zijn derde en laatste deel af van zijn Couperustrilogie na ‘De stille kracht’ en ‘De dingen die voorbijgaan’. Toonde het eerste de botsing tussen Oost en West en twee verschillende culturen dan zagen we in het tweede een uiteengevallen familie. In ‘Kleine zielen’ zitten we op het individualistische niveau waar iedereen in een verstikkende omgeving leeft, maar niet samenleeft. Ieder is op zich en draagt een trauma mee. Toch komt er in het stuk het moment dat alle personages een switch doormaken waarbij ze – letterlijk – het lichtpuntje zien, en de basis gelegd kan worden voor een hoopvolle toekomst. Van Hove doet dat echter met een erg clichématig beeld, dat van de lente en de zomer die zich al aankondigt zonder de personages dat zagen aankomen. Ook de finale waarbij Frieda Pittoors in de rol van de moeder samen met de anderen tekent voor een wat prekerig einde, kan er bij ons niet in. De programmabrochure doet uitschijnen dat een happy end voor iedereen een feit is. Maar dat durven wij ernstig betwijfelen. Wel staat het als een paal boven water dat verandering in een mensenleven, een nieuw hoofdstuk aansnijden en de spanning rond het onbekende centraal staan in dit werk. Met een vraag die al bij de start van de voorstelling de kern van de zaak blootlegt: ‘Leven wij echt? Of vullen wij dit huis?’ Maar de vraag is ook in hoeverre mensen wel echt vrij kunnen zijn en dus het leven kunnen leiden dat ze willen leiden. Niet zelden horen we de personages in dit stuk zich afvragen wat ‘de mensen’ wel niet moeten denken van bepaalde situaties. Of hoe publieke opinie, ook in de huidige tijden, een niet te verwaarlozen impact heeft op families en individuen wat dan weer het ‘doen alsof’ in stand dreigt te houden. Concreet vragen we ons dus af of Couperus wel zo bevrijdend leest als deze voorstelling probeert uit te laten schijnen.

Met Stand Down brengt Jan Decorte fragmenten uit zijn eigen leven. Zijn levenspartner Sigrid Vinks voorziet de voorstelling van dans na elk nummer van Black Box Revelation. Dat doet ze naakt, en pas op het einde van de voorstelling wanneer ze breekbaar, niet altijd even toonvast overigens, ‘Dancing Queen’ van ABBA zingt. Het voelt als een stille aanklacht voor het oude vrouwenlijf dat naakt nauwelijks getoond wordt in onze samenleving wat op een taboe zou kunnen wijzen. Maar evengoed kan je die zang ook interpreteren als een vrouw die nostalgisch terugblikt op haar jonge jaren en het feit dat je op latere leeftijd meer leven achter je hebt liggen dan nog voor je. Jan Decorte heeft altijd wel naast een Jan Fabre en andere theatermakers tot de rock ‘n rollartiesten van ons land behoord die geen artistieke compromissen sluiten. En dat siert hen. Maar in deze voorstelling moet de rock ‘n roll toch vooral van Black Box Revelation komen die hier speciaal enkele nummers voor schreven. Of die ooit uitgebracht worden, is niet geweten. De nummers staan naar verluidt los van die nieuwe plaat die er in de lente van 2018 zou komen.

“Het aangroeien van jouw kapitaal loopt omgekeerd evenredig met het aantal mensen dat in de goot belandt.” Het zou een perfecte kritiek kunnen geweest zijn op hoe de allerrijksten de dag van vandaag hun geld verdienen. En toch stamde deze opmerking al uit 2003 toen auteur Don Delillo zijn roman “Cosmopolis” publiceerde. De inhoud van deze productie van het NTGent was dus absoluut mee met de tijd. Maar door het verhaal van Eric Packer naar een speeltuin te verplaatsen in plaats van de grote witte limo waar het zich oorspronkelijk afspeelde, kwamen we nooit echt in het verhaal. Deze regiekeuze van Johan Simons en Bettina Pommer maakte dat het vis noch vlees bleef: de personages werden nooit echt volwassen genoeg om au sérieux te nemen en nooit kinds genoeg om een soort van kinderlijke onschuld uit te stralen. Er was zelfs een moment waarop we ervan overtuigd geraakten dat de prestaties van het saxofoonkwartet het beste uit de voorstelling waren.

“They fuck you up, your mom and dad.” In de categorie “stevige openingszinnen” kon deze wel tellen. En dat terwijl “Ne merel op nen tak” van Johan Petit eigenlijk niet echt ging over ouders, maar over hoe zijn kameraad en muzikant David Bovée, alias Matti, op het idee kwam om naar Sao Paulo te trekken. In een beeldig en sappig opgekuist Antwerps verhaalde Johan over hun avonturen en over de kleine en grote verhalen uit het leven van Matti die uiteindelijk tot die beslissing om te vertrekken leidden. En terwijl de ene grappige anekdote de andere afwisselde, we hartelijk konden lachen met de simpele, herkenbare frustraties uit het leven, gingen we mee op de zoektocht naar de bron van het “verlangen om opnieuw te beginnen”. Deze voorstelling van het MartHa!Tentatief werd live muzikaal ondersteund door Roel Poriau en Tomas Desmet die samen met David de soundtrack van “Ne merel op nen tak” speelden.