Met Race van het Nationale Theater kreeg het Theaterfestival in ons land meteen een Belgische première in het Kaaitheater. De tekst is van de Amerikaan David Mamet die vertaald werd door Pieter Hilhorst en Sacha Hilhorst. Eric de Vroedt tekende voor de regie. Romana Vrede neemt de rol van de stagiaire Susan voor haar rekening terwijl Werner Kolf en Mark Rietman de zwarte advocaat Henry Brown en de witte collega Jack Lawson spelen. Beschuldigde van dienst, in dit geval gaat het om een verkrachtingszaak van een jong zwart meisje, is Charles Strickland (neergezet door Hein van der Heijden). Wat aanvankelijk lijkt op een voorstelling die draait om de vraag of Strickland nu wel of niet schuldig is, draait uiteindelijk uit op de blank-zwart tegenstelling, vooroordelen, feiten versus perceptie of hoe iemand overkomt (waarbij vooral dat laatste tegenwoordig de bovenhand haalt), en het cynisme in de advocatuur.

Met ‘Alleen’ brengt Tg Stan een monoloog die geschreven werd door Fikry El Azzouzi en Sara De Roo in de Vaartkapoen in Sint-Jans-Molenbeek. Martine Bom zorgde voor de vertaling naar het Frans, Isabelle Vander Stockt voor de boventitels. En dat voor welgeteld één Franstalige toeschouwer zo bleek aan het begin van de iets meer dan honderd minuten durende voorstelling. Probleem is echter dat het Nederlands een gebalde taal is en er dus meer lettertekens nodig zijn om hetzelfde te zeggen in het Frans. Maar vooral: door te boventitelen stak Tg Stan zich in een te zwaar keurslijf en werd De Roo beperkt in haar artistieke vrijheid waardoor ze tekstgebonden moest blijven, ook al schrapt ze normaal gezien tekst in een brief tussen haar en Fikry. Een ander stukje werd dan weer niet vertaald, waardoor de actrice zelf live overging in het te vertalen. De monoloog die sowieso al een problematische spanningsboog kent – het vele geschuifel op de stoeltjes door het publiek is daar onder andere een duidelijk bewijs van – werd daardoor een lange zit.

Buko, dat verwijst naar het leven en werk van de Amerikaan Charles Bukowski, is alweer een Abattoir Fermé voorstelling pur sang geworden. Een ruwe en ranzige voorstelling over twee mislukte schrijvers die elk in een kamer in het aftands Sunset Motel in Hollywood wonen op zoek naar de faam en het succes dat ze nooit zullen bereiken of voelen. Buko is niet alleen erg direct qua taal. Ze schoffeert het publiek maar ook het theaterwezen in wezen, steekt ook de draak met het literaire wereldje en grijpt terug naar de oerdriften: drank en seks. De mannen pochen over hun veroveringen en seksuele escapades maar in se zijn ze erg eenzaam. Tot ze Chinees bestellen en een delivery girl in korte jeans verschijnt.

Zet kinderen en tieners op een podium en je krijgt een knaller van een voorstelling. Zo lijkt het wel de jongste tijd. Want na een wervelend ‘Het Hamiltoncomplex’ van hetPaleis vorig jaar heeft het Theaterfestival dit jaar opnieuw een opmerkelijke productie geselecteerd waar jong talent het onderste uit de kan haalt. Jazeker, ‘Five easy pieces’ gaat over Marc Dutroux, de slachtoffers, de politie, de ouders en geeft tevens de Belgische context van toen (politie waar niet of nauwelijks samenwerking was over de taalgrens heen) en wat geschiedenis mee (met onder andere de moord op Lumumba). Maar evengoed is het stuk ook erg kritisch over het theatervak op zich met zijn castings en cynische coaches, jongeren die te betuttelende simpele stukken moeten spelen in academies allerhande, terwijl er veel meer potentieel in hen zit dan wat er vaak uit gehaald wordt. Die gelaagdheid, het theater in het theater ook, maakt van ‘Five easy pieces’ een subliem stuk.

De muziektheatervoorstelling Malcolm X in het Openluchttheater Rivierenhof te Deurne plaatsen, is op papier wellicht interessant. In de praktijk bleek de locatie lang niet ideaal voor een theatervoorstelling als deze, die nochtans door de jury van het Theaterfestival geselecteerd werd als een van de beste producties van het afgelopen jaar. Het OLT is immers een amfitheater. Daardoor konden toeschouwers die niet centraal zaten, onmogelijk de visuals en de boventiteling lezen. En zelfs dan nog, bleek dat er soms te weinig contrast was tussen beeld en de ondertitels in wit. Toen er even wat wind kwam opsteken, en het projectiedoek (in dit geval witte repen) licht begon te dansen, haalde je dat ook uit de voorstelling. Maar vooral: het publiek ging ongegeneerd naar de toog iets drinken of naar het toilet tijdens de verschillende scènes door. Om kort te zijn: er ging te veel verloren in het OLT. Op 7 september 2017 is de productie in betere omstandigheden te zien in de KVS.