Onlangs zat ik in Brussel op café. Twee rugzak-Britten kwamen binnen en nestelden zich aan een tafeltje. Zonder iets te zeggen pakten ze hun tablet en smartphone en begonnen te communiceren…met anderen, niet met elkaar. Alleen de koffie werd nog gevraagd. Het duurde zo een half uurtje. In volmaakte stilte tegenover elkaar, in Gedurige Aanbidding tegenover hun smartphone en tablet. En toen stapten ze op. Het is een alledaags voorval: de moderne technologie wijzigt onze leefwereld iedere dag meer en wel spectaculair. Wie nu zestig is, is al digibeet en zal dat binnen twintig jaar totaal zijn. Maar leidt de moderne technologie niet tot ontlezing en tot een gigantische daling van het cultureel niveau van onze jeugd? Worden onze kinderen niet gek door altijd  zo alleen voor hun schermpjes te zitten? Soms reeds als peuter?

“Sorry zo kunnen we niet spelen. Dat is niet mogelijk” zegt Jo De Meyere zachtjes door zijn headset-micro bij de start van “Petrus en den doodendraad”. De acteur heeft nog maar net enkele lijnen gezongen, erg zacht, erg breekbaar van het liedje “Marie is terug en Petrus is zo blij” of hij legt de voorstelling al stil. In de matineevoorstelling voor senioren in het CC van Merksem zijn drie mensen met een fysieke beperking aanwezig. Een ervan slaakt al extatische kreetjes van zodra het zaallicht uitgaat. Het duurt iets meer dan een minuut tot Sofie Palmers uit haar rol stapt, van haar beginpositie weggaat en zacht overlegt met De Meyere. Ze slaagt erin om hem toch te overhalen verder te spelen. Nice try, maar onbegonnen werk, want even later laat de man met beperking opnieuw van zich horen. Het zaallicht gaat half aan nadat De Meyere opnieuw rustig en integer de zaal toespreekt “Dit kan echt niet. Er moet iets gebeuren. Met alle respect voor die mensen, maar stiltes zijn in dit stuk erg belangrijk. Ik hoop dat u hiervoor begrip kan opbrengen.” waarop de begeleider met de man die in een rolstoel zit naar buiten gaan. De andere twee mensen met een beperking zitten wel de ganse voorstelling in stilte uit.

Antwerpenaren hebben al langer de indruk dat hun stad de hoofdstad van België is, maar nu werd het ook historisch correct bevestigd door Warre Borgmans. We moesten er wel een beetje voor terug in de tijd naar 1914, de tijd dat koning Albert I en het parlement neerstreken in de Koekenstad. Warre bracht in “De val van A” het verhaal van dat eerste oorlogsjaar. Als een gepassioneerde geschiedenisleraar met gevoel voor humor loodste hij zijn publiek door het Antwerpen van 1914. De monoloog van de hand van Ben Van Ostade bevatte heel wat knipogen naar het heden, werd boeiend en in een volkse taal verteld, maar  was soms toch net iets te plat.

Friedrich Hölderlin werkte “Der Tod des Empedokles” uit 1798-1799 nooit af. Drie versies maakte hij, maar hij kwam steeds op een doodlopend spoor terecht. Een daarvan was de Griekse tragedie en dus het noodlot. Probleem: de Griekse filosoof Empedokles onthecht zich uit de samenleving, vindt zichzelf goddelijk en kiest om het tijdelijke met het eeuwige te ruilen door in de vulkaan Etna te springen. Dat kan je bezwaarlijk noodlottig noemen wanneer het hoofdpersonage zijn eigen lot in handen neemt. De Griekse tragedie blenden met Empedokles leidde dus tot een dood spoor. Ook de tweede versie van Hölderlin liep vast, en bij de derde stak hij er religieuze elementen in, Empedokles als de verlosser, de messias, profeet.  Theater Zuidpool waagt zich aan een vierde ontwerp, maar loopt op zijn beurt vast. De vorm (straffe visuals en zo goed als doorgecomponeerde live soundtrack van Bert Dockx die we kennen van Flying Horseman en Dans Dans onder andere) sneeuwen de inhoud, de tekst in het Duits behoorlijk onder.

Oersaai. Maar dan echt werkelijk oersaai. In die mate dat we tijdens het snurken van de blanke koningin het geeuwen niet de kop konden indrukken. Visueel mag Les Nègres met zijn neon, en kleurrijke kledij, alsook lichtplan (wat op zich al garant staat voor een knap staaltje stereotypering), dan wel mooie taferelen opleveren. De vorm: twee podiumelementen, een trap, kerstverlichting in bogen gedraaid, acteurs die de ganse tijd hun tekst staan te declameren naar het publiek waardoor er nul komma nul interactie is tussen elkaar (op de dialoog tussen moordenaar Village en prostituee Vertu na in de twintigste scène), lees: geen inleving, beleving, empathie,… Als Robert Wilson via deze voorstelling naar Jean Genet écht impact wou genereren en ons wou doen nadenken over vooroordelen, uitbuiting, enz. van de zwarte medemens,… dan had ie beter voor een andere vorm gekozen. Zelfs in de Belgische operahuizen durven ze zich al lang niet meer wagen aan een statische declamatorische stijl waarbij je je af kan vragen wat de meerwaarde is van een decor, als het declameren even goed naast elkaar kan gebeuren achter een spreekgestoelte.