In alle gewapende conflicten die er in de wereld plaatsvinden, vergeten we vaak te kijken naar de invloed die deze ellende heeft op de vele kinderen die dag in dag uit getuige zijn van oorlogsgeweld en misbruik. Met “Bezonken Rood” zette Dirk Roofthooft ons stevig met onze twee voeten op het verschroeiend hete asfalt van het interneringskamp Tjideng. Gebaseerd op het gelijknamige boek van Jeroen Brouwers, wist deze monoloog onder regie van Guy Cassiers ons moeiteloos mee te slepen in het verhaal van de getormenteerde ziel die tijdens WOII als vijfjarig jongetje getuige was van de marteling van zijn moeder en grootmoeder door de Japanners.

Een tragikomedie van de bovenste plank. Dat levert de opvallende samenwerking tussen de drie stadstheaters Toneelhuis, KVS en NTGent op met Augustus ergens op de vlakte, naar Tracy Letts’ theatertekst uit 2007 dat een Pulitzerprijs in de wacht sleepte.

“Orlando”, van Virginia Woolf, herwerkte Katelijne Damen naar een monoloog, verteltheater. Damen kent u wellicht van haar rol als Christine Bogaerts, de procureur des Konings, in de huidige één-serie “De Ridder” op zondagavond. Weinig actrices intrigeren ons zo sterk als deze vierenvijftigjarige. De manier waarop zij vertelt en acteert, met een opvallend zachte stem, bedaard maar steeds ook beredeneerd, doet je luisteren als kijker. Zelfs wanneer ze angst of kwaad zijn, op de bühne brengt, is er toch nog dat rationele element aanwezig, een zekere dosis sereniteit, beheersing. “Orlando” is eten en drinken voor elk acteur. Niet alleen leest het verhaal, dat even meer dan drie eeuwen overspant, als een reis door verschillende culturen en tijden heen. Het is ook - om maar iets te zeggen -een ode aan de natuur, aan het vrouw zijn, aan sensualiteit en seksualiteit, aan identiteit (en transgender). Ja, ook aan het schrijversvak (en het creatieproces), inclusief heerlijke, subtiele humor. Al ligt er ook een extra laag op: de gebruikte vorm: hier “de biografie” die tevens bekritiseerd wordt.

Vervreemd van plaats en tijd zijn, en de spanning die daaruit ontstaat. Daar draait het bij “De blinden” van Maurice Maeterlinck om. Erwin Mortier vertaalde het werk uit het Frans dat qua sfeer wat in de lijn ligt van Samuel Becketts “Wachten op Godot” dat 62 jaar later verscheen. Guy Cassiers versie voor het Toneelhuis is meer installatie dan voorstelling. De acteurs vormen tableaux vivants naar onder andere Rodin en Géricault. De tekst is ingesproken op de soundscape van Diederick De Cock. Enkele lijnen tekst (de regieaanwijzingen van Maeterlinck) krijgt het publiek te zien wat er zich zou moeten afspelen maar zich in werkelijkheid niet afspeelt. Theaterdoeken blijven hangen, gaan de nok in, staven waar belichting aan hangt ook, om zo nu en dan compleet desolate quasi lege ruimte te tonen. Het publiek krijgt dus meer info maar wordt ook op zijn  beurt net als de acteurs op het podium gedesoriënteerd  die er zonder besef van tijd en ruimte, toch wel twee basisbeginselen van het theater, op de scène staan.

“Johan, ge zijt de slechtsten toneelschrijver aller tijden!” Het was de kritiek die vriend en collega-acteur Bruno ooit naar het hoofd smeet van Johan Petit toen zijn eerste stuk “Het hondje Candy” niet het overdonderende succes bleek te zijn dat Johan had verwacht. Maar de tijden zijn ondertussen duidelijk veranderd. Met “De Snoek van Sjestov” bracht Johan Petit een ijzersterke voorstelling die niemand onberoerd liet. Met zijn enthousiaste vertelstijl nam Johan Petit ons moeiteloos mee in een verhaal over echte vriendschap, liefdesverdriet, twijfels, hoop, jeugdige onschuld, zelfrelativering en enkele filosofische mijmeringen. Het autobiografische karakter van de voorstelling straalde een enorme puurheid uit die de echtheid van het stuk nog meer onderstreepte. Het was een voorstelling die ons deed schateren van het lachen, maar ook ten diepste wist te ontroeren.