Recensie Aida

Heerlijk om te zien hoe regisseur Peter Konwitschny na Don Carlos vorig seizoen met Verdi’s Aida het publiek opnieuw opgedraaid krijgt. “Foei. Awoe. Boe.” wordt stevig geroepen nadat Radamès “ingewijd” wordt om als legeraanvoerder voor de Egyptenaren ten strijde te trekken. Ook tijdens de pauze hebben we nog maar zelden zo luidruchtige toeschouwers geweten die volop aan het discussiëren zijn in de foyer en de gangen. Op dat moment heeft het publiek nog geen sfinks of piramide gezien. Konwitschny kiest voor uitgepuurd kamerspel. Geen grootse triomftocht voor Radamès dus wanneer hij de Ethiopiërs verslagen heeft. Kan ook niet als je in de psyche van de Egyptische aanvoerder kruipt. Hij heeft daarvoor de vader van zijn verboden geliefde Aida, vrouw met Ethiopische roots, moeten verslaan.

Deze Aida staat dus voornamelijk stil rond de driehoeksverhouding. Zowel de Egyptische koningsdochter Amneris als de Ethiopische slavin Aida zijn verliefd op Radamès. Infantiel gaat het eraan toe bij de machtshebbers. Dat zit niet lekker bij heel veel toeschouwers. Maar de realiteit is soms niet ver af, met domme, lege parties (de kleurrijke confetti en partyhoedjes steken met hun felle kleuren herlijk af op de voornamelijk witte, zwarte en bordeaux kleur op het podium). De seksuele geladenheid, een andere vorm van macht, zit trouwens vooral in het eerste bedrijf. Amneris zal zich onder andere betasten.

Radamès wordt eerst nog als een onschuldig kind voorgesteld, die met pluche olifant in de hand het slagveld wordt ingestuurd omdat ie zelf de ambitie had, wellicht niet goed beseffend wat ie zou aantreffen. De naïviteit van het hoofdpersonage is er nog steeds wanneer ie na de overwinning zegt dat ie nog even een tweede slag tegen de Ethiopiërs moet winnen, en dan Aida als prijs zal vragen. Die twee ambities: privé en werk, matchen dus langs geen kanten. Aida kan hem die contradictie doen inzien. Hun enige uitweg: een ander leven. Hier wordt in het eerste bedrijf het koor getoond en de koperblazers die achter de witte wand staan. We krijgen een inkijk in het operagebeuren, met een koorleider, die minutieus op zijn scherm de aanwijzingen van de dirigent volgt. Op het einde van de opera zien we videobeelden van het kruispunt Leien/Meir/Keyserlei. Aida en Radamès trekken ernaartoe en stappen uit de opera, het gewone leven in. Schitterende enscenering. Ook het contrast tussen de schattige pluchen olifant en het opengereten exemplaar bij terugkomst van Radamès, is ijzersterk en laat je niet onberoerd, als je tenminste open staat om de boodschap te coderen.

Muzikaal is Verdi’s partij er uiteraard eentje om duimen en vingers van te likken. Klaroenspelers plaatsen zich op het balkon om de triomfmars in te zetten. Het koor zorgt voor de maatschappelijke context die in conflict ligt met privébelangen van de verschillende personages. De Romeinse sopraan Susanna Branchini krijgt terecht het grootste applaus. Ze beschikt over een mooie klankkleur en heeft geen controversiële momenten te spelen maar wel een intense partij wanneer ze in conflict gaat met iedereen eigenlijk, haar vader, haar geliefde en haar opponente Amneris. Ook de Russische Irina Marakova zingt krachtig en haalt die hoge noten meermaals – let u vooral op haar in het tweede deel – met glans.

De Vlaamse Opera programmeerde Aida voor de allereerste keer in zijn bestaan in zijn zalen. Deze versie van Konwitschny, daar gaat nog wel een tijdje over gepraat worden. Als cultuur iets moet doen, dan is het iets losweken bij zijn toeschouwers. Konwitschny slaagt daar met glans in. Benieuwd wat hij straks uit zijn brein tovert. “Ze maken der toch nogal wat van” horen we een gepensioneerde dame zeggen bij het verlaten van de zaal. Opera en alle andere kunstvormen moeten vooral durven, tegen de stroom ingaan en niet altijd het menu serveren die de cultuurconsument op zijn bord verwacht. Dat niet iedereen daar klaar voor is, ongeacht de leeftijd of beroep (journalistiek bvb) dat men bedrijft, daar kunnen we alleen maar akte van nemen.

< Bert Hertogs >