Cd recensie: Aznavour Toujours

Op zijn laatste verjaardagstaart stonden 87 kaarsjes en toch denkt de grootvader van het Franse chanson nog lang niet aan ophouden. Integendeel. Charles Aznavour heeft net weer een nieuwe cd uitgebracht: “Aznavour Toujours”. In tegenstelling tot wat de titel misschien zou doen geloven, is het geen ‘best of’, maar een schijfje met elf compleet nieuwe nummers en een lang verwachte Franse vertaling van zijn grote succes “She”. We moeten toegeven dat de gevorderde leeftijd ondertussen toch in de stem te horen is, maar het blijft heerlijk om naar te luisteren. Er zit heel wat pit en afwisseling in de nummers. “Aznavour Toujours” brengt een uiterst gevarieerd aanbod aan muziekgenres van bossanova over luisterliedjes tot flamenco en jazz. Het is een cd geworden die je gerust als achtergrond kan opzetten terwijl je aan het werken bent, maar waar je best ook wel eens ontspannen voor gaat zitten om echt te luisteren naar de poëzie in de teksten.

De cover van de cd is vrij sober. We krijgen een foto van een mijmerende Charles Aznavour leunend op een geel, lederen bankstel. Op de achterkant een foto van een glimlachende opa  Aznavour in dezelfde sofa. Opvallend in beide foto’s is het feit dat zijn speldje van officier in het Légion d’Honneur duidelijk zichtbaar is. Het is blijkbaar een erkenning waar hij, geheel terecht, erg trots op is. De foto’s zijn trouwens het werk van de legendarische modeontwerper Karl Lagerfeld.

Voor “Aznavour Toujours” schreef Charles Aznavour elf nieuwe liedjes over liefde, geluk, tegenslag, oorlog, jeugdherinneringen en ouderdomskwalen. Nu is de Franse taal sowieso al een poëtische taal, maar wanneer ze dan nog eens uit de pen vloeit van een meester, levert het ware pareltjes op. De omschrijvingen van de verschillende emoties en gebeurtenissen zijn plastisch, krachtig en tegelijk ook vertederend en verhullend. Charles Aznavour verstaat als geen ander de kunst om krachtige beelden te omschrijven in kleine schilderijen die alles vertellen zonder te expliciet te zijn. Hier geen uitgebreide omschrijvingen van gruwelijke veldslagen of amoureuze vrijpartijen, maar een spel van taal waarin net voldoende hints zitten om het juiste kader te schetsen.

Een prachtig voorbeeld hiervan is “Ce printemps-là”. Tegen een vrolijk, jazzy deuntje bezingt Charles Aznavour zijn mooie jeugdherinneringen aan mei 1968. In een liedje van meer dan vijf minuten lang krijg je als luisteraar een schets van deze lentemaand waarin Parijs om zijn kop werd gezet met studentenopstanden en barricades. En tegen deze achtergrond komt een jonge kerel uit de provincie voor het eerst naar de grote stad om er de musea te bezoeken. Hij wordt verliefd op een mooi meisje en leert zo de revolutie en de wereld kennen. Het wordt de lente van zijn leven. En wanneer de onrust uit de straten verdwijnt en het leven terug zijn normale ritme aanneemt, verdwijnt ook het meisje uit zijn leven. Maar nu, zoveel jaren later, heeft de oude man nog altijd prachtige herinneringen aan die warme lente. En ook al past het bij de teneur van het nummer, wij vonden het best wel jammer dat je vooral bij de hogere noten de ouderdom in de stem van Charles Aznavour kon horen.

Het thema ‘liefde’ komt op deze cd trouwens nog enkele keren voor. Zo bezingt Charles Aznavour in “Va” op het ritme van een onvervalste slow het einde van een relatie en het loslaten van de partner zonder gevoelens van rancune. Ook de liefde voor de flamenco komt aan bod. In “Flamenca Flamenco” bezingt hij zijn passie voor deze Andalusische dans die het midden houdt tussen gebed en poëzie; die een mengeling is van Islam en Christendom. De opzwepende gitaarritmes zijn van de hand van Pedro Javier Gonzales. De liefde voor het leven wordt dan weer bezongen in “La vie est faite de hasard”. De stem van Charles Aznavour krijgt hier de begeleiding van een jazzy bossanova-ritme dat een vrolijk tegenwicht moet bieden aan de serieuze tekst over de rare wendingen die het leven soms kan maken. Maar uiteindelijk blijft er op het einde altijd ‘La joie de vivre’.

“Elle” is het meest herkenbare nummer van deze cd omdat het de Franstalige versie is van de wereldhit “She” uit 1974. Het is geen letterlijke vertaling, maar een Franse interpretatie van het nummer. Thomas Dutronc komt voor de gelegenheid Charles Aznavour vocaal bijstaan en zo klinkt dit lied als een vrolijk duetje. Er werd gekozen voor een jazzuitvoering van de song waarbij ons vooral de kleine gitaarsolo erg prettig in de oren klonk.

“J’ai connu” combineert twee dingen die misschien op het eerste zicht niet combineerbaar lijken, maar eigenlijk in dit nummer perfect samenwerken: een omschrijving van de gruwel van WOII en een vrolijk klezmerritme. Met als centrale thema: “Wat de mensen elkaar aandoen, dat doen zelfs de beesten niet.”, worden beelden opgeroepen van de waanzin van de oorlog terwijl tegelijk de vrolijkheid in de melodie voorkomt dat het zwaarmoedig wordt. Wanneer je met volle aandacht naar de tekst gaat luisteren, hoor je een belangrijke boodschap: zelfs in de grootste hel die mensen mekaar kunnen aandoen, is de kracht van de liefde niet kapot te maken. Het is een positieve boodschap die Charles Aznavour zijn luisteraars wil meegeven zonder belerend te zijn.

“Aznavour Toujours” beschikt over een hele schare liedjes die stuk voor stuk het potentieel hebben om klassiekers te worden. Maar het lied dat bij ons de mooiste indruk heeft nagelaten, is “Tu ne m’aime plus”. Het nummer start met zachte pianomuziek die ondersteund wordt door de strijkers om zo een melancholische sfeer op te roepen. En dan komt de ietwat breekbare stem van Charles Aznavour die in poëtische omschrijvingen de gevoelens van gemis probeert uit te drukken. Het gemis van de vrouw die hij nog doodgraag ziet, maar jammer genoeg niet meer verliefd is op hem. De herinnering aan twee harten die zich voor mekaar openden en de pijn van liefde die verwelkte. De implosie van het ware geluk en het verloren hart dat eenzaam achter blijft. Een eerlijk nummer dat alle juiste snaren weet te raken en de luisteraar zonder problemen weet mee te nemen in de gevoelens van de geliefde. Een nummer om stil van te worden.

< Sascha Siereveld >

Tracklist “Aznavour Toujours”:

1. Va
2. Viens m’emporter
3. Tu ne m’aimes plus
4. J’ai connu
5. Ce printemps-là
6. Elle (met Thomas Dutronc)
7. Flamenca Flamenco
8. Les jours
9. Que j’aime j’aime ça
10. Des coups de poing
11. La vie est faite de hasard
12. L’instinct du chasseur