Recensie Oedipus/Bêt Noir | Wim Vandekeybus en Ultima Vez

Schoenmaker blijf bij uw leest. Dat gezegde komt in ons op nadat we Wim Vandekeybus met Ultima Vez naast dansen ook zien acteren op het podium van deSingel. Vandekeybus zuigt ons niet mee in het verhaal van het personage van Oedipus dat hij neerzet. Hij is niet altijd even goed verstaanbaar, en zijn mime en inlevingsvermogen is ondermaats.Het opzet om het verhaal te starten net na de vadermoord en wat vooraf ging met flashbacks op te roepen, werkt niet. De spanningsboog van de voorstelling is compleet zoek. De gesproken taal vloeit niet voldoende vloeiend over in de danstaal. Beide staan elkaar soms in de weg. 

Trouw aan zijn stijl blijft Vandekeybus en Ultima Vez wél. Zeer directe danstaal zien we met dierlijke verwijzingen. Al bij het begin is het zo ver wanneer twee dansers met de voet een wrijfbeweging op hun ander been doen bijvoorbeeld. Hun choreografie eindigt in handje-klap waarbij ze als kinderen doen alsof. Feestend en bevrijd danst het gezelschap wanneer de sfinks overwonnen is. Duo’s vormen elk een houding die ze even behouden. Met holle rug gaat een ander op de tippen van de tenen. Rechts achteraan staat een groot cirkelvormige constructie met repen gekleurde stof aan: het orakel dat de vadermoord van Oedipus en de incestueuze relatie met zijn moeder voorspelde. 

Seksuele handelingen van de dames worden met het wapperen van de rokken getoond. Dan weer wordt Roland Van Campenhout uit zijn muzikantenstoel getild om als Laos een kind op schoot te krijgen. Laos wordt meteen als pedofiel voorgesteld. Later  krijgt Van Campenhout (Laos) een bijzonder bad van 3 danseressen die hun lange natte haren op zijn blote rug neerkletsen. Ook dat gebeurt in een flashback, want Van Campenhouts personage is dan al een tijdje dood. Zwak is echter de oplossing die gevonden werd om het natte podium droog te krijgen. Iemand uit het ensemble mag het met een handdoek komen droog maken terwijl de rest verder danst. Een zeer ongelukkige oplossing. 

In het “nu” mag Van Campenhout samen met Elko Blijweert en Jeroen Stevens de live muziek verzorgen. “Blind man’s eyes” horen we bij een cruciale scène. Net daarvoor mocht Van Campenhout behoorlijk folky uit de hoek komen op blokfluit. Seksueel geladen beelden, met pijpen en beffen passeren vervolgens. Laos zal Oedipus verwekken in een flashback. De Pest wordt dan weer verbeeld wanneer honderden schoenen uit de nok komen vallen. Visueel niet vernieuwend, maar goed. Iokaste (Oedipus moeder) pleegt zelfmoord wanneer ze door heeft dat ze met haar zoon getrouwd is en van hem twee dochters en twee zonen kreeg. Vandekeybus laat haar uit het leven stappen wanneer ze haar schoenen uitdoet. Dit sterke beeld doet hij zo maar teniet, door het personage nog na die zelfmoord van tekst te voorzien om het publiek duidelijk te maken dat ze dood is. Waarom willen choreografen alles per se met hand en tand uitleggen waardoor ze hun eigen beeldtaal ondergraven? 

Wanneer Oedipus onderhand doorheeft dat het lot dat hij nochtans wou ontvluchten hem toch te pakken heeft gekregen, gaat een oranje straatlamp los en bengelt die een tijdlang over de scène. Ondertussen is dit voor ons een iets te vaak gebruikte stijlfiguur in de taal van de podiumkunsten dat het wat ons betreft een cliché geworden is.

Oedipus/Bêt Noir is op zijn best tijdens zinderende choreografieën waar de dynamiek van afspat. Waar er in een cirkel gelopen mag worden, gevallen, en een danser via de rug van een ander gewenteld wordt bijvoorbeeld. Ook de link naar tango/klassieke dans die Vandekeybus in zijn loopbaan meekreeg, zit dus duidelijk verweven in deze voorstelling. Maar zoals gezegd, nooit kwamen we volledig in deze voorstelling. Dat kan deels aan ons liggen, maar er zijn gewoon ook een aantal zwakke schakels in de opbouw van het geheel. 

< Bert Hertogs >