Recensie Fiddler on the roof

Wie “Fiddler on the roof” hoort, denk spontaan aan het vrolijke “If I were a rich man”. Het is de arme melkboer Tevye uit Anatevka die er luidop van droomt om ooit eens rijk te worden.  Musical van Vlaanderen koos voor Lucas Van den Eynde om deze rol te vertolken en die bewees dat ze met die keuze overschot van gelijk hadden. Lucas droeg met zijn acteerprestatie de voorstelling en voorkwam zo dat het publiek zou inslapen bij de traagheid van de verhaallijn. 

Het verhaal speelt zich af in een fictief Russisch dorpje aan het begin van de twintigste eeuw. De eerste geruchten van jodenvervolging door het leger van de tsaar doen de ronde en zorgen voor onrust binnen de joodse gemeenschap van Anatevka. Door zich vast te klampen aan de oude tradities hoopt men de rust en de stabiliteit te behouden. Maar aan deze schijnbare rust komt spoedig een einde wanneer Perchik, een student uit Kiev, met revolutionaire ideeën naar Anatevka komt. De arme melkboer Tevye nodigt hem uit om in ruil voor kost en inwoon les te geven aan zijn vijf dochters. En daarmee wordt een eerste traditie gebroken. 

Koppelaarster Yente heeft groot nieuws voor Golde, de vrouw van Tevye. Ze heeft de rijke weduwnaar Leiser bereid gevonden om met hun oudste dochter Tzeitel te trouwen. In de taverne wordt de overeenkomst tussen Tevye en Leiser bezegeld bij een stevige borrel. Wanneer de dronken Tevye op weg naar huis de agent tegenkomt, waarschuwt deze voor de naderende pogrom in Anatevka. En omdat slecht nieuws zelden alleen komt, blijkt zijn dochter Tzeitel helemaal niet te willen huwen met Leiser. Ze is verliefd op Mottel, de kleermaker en vriend des huizes. Opnieuw breekt Tevye met de traditie en stemt toe met dit niet-gearrangeerde huwelijk. Hij moet alleen zijn vrouw Golde nog overtuigen. Tevye doet alsof de weduwe van Leiser hem in een droom waarschuwt voor een groot onheil indien Tzeitel haar man zou huwen en zo overhaalt hij Golde om haar zegen te geven voor dit huwelijk. 

De plechtigheid geschiedt volgens de aloude rituelen en alles loopt op schema tot Perchik de strikte scheiding van mannen en vrouwen doorbreekt en Tevye’s tweede dochter Hodel ten dans vraagt. Opnieuw wordt er met een traditie gebroken. De mannen kiezen een vrouw uit en het dansfestijn kan verder gaan. Dit nieuwe geluk komt echter abrupt tot een einde wanneer de politie binnenvalt en de geschenken voor het bruidspaar vernielt. De sfeer in Anatevka wordt duidelijk grimmiger. 

De relatie tussen Perchik en Hodel groeit verder uit. Op de avond voor Perchik onverwachts terugkeert naar Kiev, vraagt hij Hodel ten huwelijk. Opnieuw heeft Tevye het moeilijk om zijn goedkeuring te geven. Wanneer hij echter het verdriet in de ogen van zijn dochter ziet, geeft hij toe. Er is geen tijd voor de inzegening, want Perchik vertrekt meteen naar de grote stad. Wanneer het nieuws van zijn arrestatie en deportatie naar Siberië Anatevka bereikt, beslist Hodel om hem achterna te reizen. Op een leeg perron neemt Tevye afscheid van zijn dochter.

Alsof het geduld van vader Tevye nog niet genoeg op de proef is gesteld door de twee oudste dochters, beslist zijn derde dochter Chava een relatie aan te gaan met de Russische jongen Fyedka. Een huwelijk buiten het geloof is voor de vrome Tevye toch net een brug te ver en hij ziet geen andere keuze dan zijn dochter te verstoten.

Ondertussen wordt de joodse gemeenschap van Anatevka de grond van onder hun voeten weggenomen wanneer ze het bevel krijgen om binnen de drie dagen het dorp te verlaten. Met hun koffers in de hand nemen ze afscheid en vertrekken ze naar alle windstreken met in hun bagage nog een beetje van hun geboortegrond. 

“Fiddler on the roof “verschilt met heel wat andere musicals in het feit dat er relatief weinig liedjes zijn en dat grote delen van de show gewoon geacteerd worden. Daarom was de keuze voor Lucas Van den Eynde in de hoofdrol zo’n schot in de roos. De innerlijke monologen die Tevye met God voert, werden meesterlijk gespeeld. De humor die in die stukken zat, kwam volledig tot zijn recht. Lucas zette een erg uitgewerkt personage op de planken waarin elke vader wel een deeltje van zichzelf in kan terugvinden. 

Regisseur Frank Van Laecke had het hem nochtans niet makkelijk gemaakt. In de opzet van deze musical had hij ervoor gekozen om zo minimalistisch mogelijk te werken en, gezien het centrale thema ‘geboortegrond’ was, kwam al het decor zoveel mogelijk uit de grond. Dit maakte dat Lucas en zijn collega’s soms op een leeg podium stonden om hun ding te doen. Ze moesten met hun acteerprestatie het publiek voldoende weten te boeien om hen bij de zaak te houden. En dit lukte het ene moment al beter dan de andere. 

Zo wist Lucas Van den Eynde zonder problemen het publiek te boeien tijdens “Als ik toch eens rijk was”. Met alleen een melkkar als decor, maakte hij van dit lange nummer en waar mini-toneel. Hij zong een stuk, viel in slaap, lag te snurken, zong heel zachtjes, liep rond als een gans, ging over naar een bombastisch stuk om daarna weer vrolijk dansend verder te zingen. Een puike prestatie zowel qua zang als qua acteren. 

En hoewel Lucas Van den Eynde over het algemeen genomen zeker niet slecht zong, moeten we toch aanmerken dat hij niet altijd even toonvast was. Er waren jammer genoeg nog enkele acteurs wiens zangkwaliteiten niet helemaal op punt stonden. Zo kon David Verbeeck in de rol van Mottel niet overtuigen en was de zang van Eddy Vereycken als Leiser echt ondermaats. Al dient hier opnieuw gezegd dat zijn acteerprestatie dan weer wel erg goed was. 

Karin Jacobs als Golde, Deborah De Ridder als Tzeitel en Clara Cleymans als Chava voldeden dan weer wel aan de verwachtingen. Deborah’s vocale talent kwam het best tot uiting toen ze de geest van de weduwe speelde in de droomscène terwijl het bij Clara Cleymans vooral het acteertalent was dat opviel. Anne Van Opstal miste in haar rol als Hodel nog een beetje maturiteit, maar leverde best een behoorlijke prestatie. Wanneer ze tijdens “Weg van mijn huis, mijn hart” op het verlaten perron zat om Anatevka voorgoed achter zich te laten, klonk haar stem mooi, maar tegelijkertijd ook relatief kinderlijk. 

Wat de zang betreft, verdiende het ensemble van “Fiddler on the roof” zeker ook een dikke pluim. De stukken samenzang klonken heel aangenaam, warm en mooi meerstemmig. Ze leverden trouwens ook tijdens de dansscènes een mooie prestatie. Vooral in het eerste deel van de voorstelling was er heel wat natuurlijke aanleiding tot dansen. Om de overeenkomst te vieren tussen Tevye en Leiser brak er in de taverne spontaan een feestje uit. De choreografie van Danny Rosseel had een erg hoog folkloristisch karakter en dat paste wel. Je voelde in de dans ook de spanning toenemen tussen Russen en joden. Ook de flessendans tijdens de bruiloft was erg opzwepend en leverde een mooie kijk op joodse tradities. 

Het was jammer dat er in het tweede deel van de musical geen aanleiding meer was tot dansen. Want hoewel het tempo van deel één al niet erg hoog lag, werd het tweede deel van het verhaal nog trager. Schrijver Joseph Stein gaf voor de pauze zoveel weg van de verhaallijn, dat je na de onderbreking enkel nog moest wachten op de afhandeling der feiten. Combineer dit met een uiterst sober (en soms geen) decor en het werd als toeschouwer een behoorlijke opgave om de aandacht erbij te houden. 

“Fiddler on the roof” liet ons dan ook achter met gemengde gevoelens. We zagen boeiend toneel en opgewekte dans bij de start en een traag verder kabbelend slot. We waren getuigen van knappe acteerprestaties van Lucas Van den Eynde en Clara Cleymans, maar hoorden erg zwakke zangprestaties David Verbeeck, Bert Verbeke en Eddy Vereycken. 

Slotsom: Fiddler on the roof is OK, maar meer dan dat ook niet. 

< Sascha Siereveld >