Recensie Il Viaggio à Reims

Straks, in 2012 zal het precies 220 jaar geleden zijn dat Gioachino Rossini het levenslicht zag. Op zijn drieëndertigste – in  1925 – kwam Il Viaggio à Reims tot stand dat ie voor de Parijse opera maakte en waarvoor hij zijn laatste Italiaanse opera afleverde. Een opera die over niets gaat dan over wachten, waar de tijd gevuld wordt, (liefdes)problemen de kop op steken en de ene het al sneller op de heupen krijgt dan de ander. Semiramide van Rossini mag dan wel een veel sterkere karakterschets van personages in zich hebben, deze opera blinkt uit in de rol voor de dwarsfluit, het sextet, het 14 stemmige ensemblenummer en het rijke palet aan klankkleuren van de 10 (hoofd)rollen die dit keer wel zéér zorgvuldig zijn uitgekozen. 

In deze regie van Il Viaggio à Reims door Mariame Clément wachten alle personages op het vertrek naar Reims waar de kroning van de nieuwe koning Charles X van Frankrijk zal plaatsvinden. De gasten die uit verschillende streken uit Europa komen, gaan elk op hun manier om met de tijd die verloren gaat. Zijn er in het oorspronkelijk libretto geen paarden voorhanden waardoor de reis niet door kan gaan en men uiteindelijk de dag nadien naar Parijs zal trekken met de postkoets om daar de feesten mee te maken, dan hebben we anno 2011 te maken met technische problemen waardoor het vliegtuig niet kan opstijgen. De hostessen ogen wel zeer vintage –  Sabena jaren ’50 – uit een tijd dat deze dames nog prominent deel uitmaakten van promocampagnes van de luchtvaartmaatschappij. Meermaals mogen ze op een rij gaan staan, de handjes op het gebogen bovenbeen leggen of een choreografie met armen en handen uitvoeren. Hostessen als missen, als deel van de marketing dus. 

Een beproeving wordt het lange wachten voor de Franse gravin van Folleville die tevens een fashionista is. Haar echtgenoot, de ridder van Belfiore, is een echte vrouwenzot. Een verleider die helaas het deksel op de neus krijgt van Corinna (de Romeinse dichteres – hier voorgesteld als een alternatief popicoon) en hem afwijst. Misprijzen en ergernis voelt ze tegenover hem want “alleen diepe gevoelens en kuise trouw zijn  onze achting en liefde waardig.” volgens haar. Belfiore interpreteert het anders: “Altijd hetzelfde met de vrouwen. Die weerspannigheid. Vandaag stribbelen ze tegen, morgen geven ze zich over. En dan denken ze dat ze hun eer hebben gered.” Of hoe een negentiende eeuwse opera nog zeer dicht bij de huidige psyche van man en vrouw aanleunt. De Engelsman Lord Sidney zegt het op zijn beurt dan weer liever met bloemen en is heimelijk verliefd op Corinna. 

Graaf van Libenskof moet dan weer het veroverde proberen veilig te stellen. De man is ziekelijk jaloers wanneer hij de Spaanse Don Alvaro (zeer degelijk neergezet door Ricardo Alvaro die last minute de zieke Andrè Schuen diende te vervangen) avances ziet maken met de markiezin van Melibea die hij liefheeft. Het conflict tussen beide heren zal uiteindelijk een weerslag hebben op Libenskofs relatie met haar. 

Heerlijk dus die kleinmenselijke thema’s – die tegenwoordig breed uitgesmeerd worden via een ander medium: de soapserie - die Rossini aansnijdt. Il Viaggio bevat ook behoorlijk wat humor. Wanneer de gravin van Folleville tegen de vlakte gaat bijvoorbeeld, zegt de baron van Trombonok dat het om een syncope ging. Meteen gaat ie van de medische term over naar de muzikale. “Bach, Haydn, Mozart en Beethoven waren er meesters in” terwijl een Ipod even zeer korte fragmenten laat horen waar het accent in een muziekmaat verschoven is. Later horen we nog een verwijzing naar de aria van de Koningin van de Nacht. 

Bij de mannen tekenen we een zeer knappe prestatie op voor de Italiaanse bas Carlo Lepore op. Het publiek gaf hem achteraf een zeer stevig applaus geruggensteund door een van zijn mannelijke collega’s op de bühne die er zelf voetgestamp aan toevoegde. Hij is het die de verschillende personages in een aria voorziet van een karakterschets met een prachtig gloedrijk timbre. 

Clément legt als eindconclusie via de jurk van Elena Gorshunova die op het einde van de opera een mooie aria brengt vooral de klemtoon op wat de Duitse Baron di Trombonok eerder over de wereld vertelde: “Je kunt het gerust één groot gekkenhuis noemen. En wellicht omdat ze rond is, pas je er zonder kronkel niet in.” 

Een zeer fijne opera dus, ideaal voor al wie ooit wel ‘ns een opera wou beleven maar de stap (nog) niet durfde te zetten. Dit is zo’n productie die de perfecte gelegenheid is om kennis te maken met het medium opera. Herkenbaar en licht (tot zelfs oppervlakkig) qua thematiek is Il Viaggio à Reims daarentegen zeer boeiend, rijk en diepgaand op muzikaal vlak. Een reisje naar Antwerpen of Gent waard. 

< Bert Hertogs >