Recensie Salome

We hebben het allemaal al eens gezien. Dat gevoel hadden we bij het zien van Guy Joostens regie van Richard Strauss Salome in de Munt. Ook hij laat een paleis in verval zien waar alles zich afspeelt. De sleutelscène waar Salome haar “dans van de zeven sluiers” opvoert bevat verwijzingen naar de incestueuze relatie met haar stiefvader Herodes. In de tafelscène kunnen we te veel parallellen trekken met de film Festen van Thomas Vinterberg uit 1998.  Ook die ging over incest, maar de regie en beeldtaal die gebruikt wordt, geeft een veel indringender effect zodat de Duitse Nicola Beller Carbone als Salome het verschil moet maken in deze opera.

En dat doet de sopraan met verve, ook al speelt ze de hoofdrol in alternatieve bezetting. Uit het plafond vallen stukjes bezetsel wanneer Johannes de Doper verkondigt dat hij alleen interesse heeft in het woord van de Heer. Om de gegijzelde te kunnen spreken, speelt Salome al haar troeven uit tegenover de commandant. Ze strijkt met haar hand speels door het haar, en draait rond Narraboth. Salome raakt geïntrigeerd in de gevangene, weet niet precies wat haar nu precies het meest aan hem aantrekt. De diepe ogen, het haar of die mond? 

Met “Ik wil je niet zien. Je bent vervloekt” wijst hij haar ongenadelijk af. Het doekt valt, de orkestratie klinkt episch, als een filmsoundtrack die bijna een eeuw oud is. De dreiging nadat individuele tegenstellingen scherper gesteld werden en de kloof verdiept werd, is reëel. Carlo Rizzi tekent voor de muzikale leiding. Vaak - door de grote orkestratie - overstemt het symfonieorkest van de Munt de solisten. 12 Man, gasten van Herodes zitten aan een lange tafel, een verwijzing naar het Laatste Avondmaal. Verschillende religieuze vertegenwoordigers bij elkaar zien we. Ook hier wordt de kloof verdiept tussen Christenen en Joden. Het meningsverschil dat dreigt te escaleren wordt gefilmd door de tetrarch himself. Ook bij deze regiekeuze hebben we een déjà vu-gevoel.

Johannes krijgt en volgspot op hem gericht, hangt onrechtstreeks de vuile was van Herodias op, die zich aangesproken voelt. Voor een tweede keer in het bedrijf horen we een stormachtige golvende beweging door het orkest spelen. Salome danst op vraag van haar stiefvader en zweert daar iets voor in de plaats te stellen. Alles wil hij geven, behalve het hoofd van Johannes de Doper. Uiteindelijk legt hij zich er bij neer, en laat hij de opdracht uitvoeren aan zijn wachters hoewel hij onheil voorspelt.

Wanneer het hoofd wordt geserveerd, zet Carbone opnieuw zeer geloofwaardig het dubbele van haar personage met verve neer. Enerzijds is er de liefde, de rancune, de haat tov de Johannes. Anderzijds de persoonlijke tragedie van de incest die ze meesleept.  Nooit heeft ze oogcontact met Johannes gehad. Nooit zijn mond kunnen kussen. De liefde kan bitter smaken. Ook letterlijk. Wanneer ze uiteindelijk tot die cruciale eindscène komt zet Strauss er een bevrijdingsmelodie op.

Strauss plaatste Salome en haar lot centraal in deze opera net zoals Oscar Wilde in zijn theaterstuk eerder deed. Zo komt het personage en haar psyche centraal te staan en draagt naast het symfonieorkest, Nicola Beller Carbone deze opera. 

< Bert Hertogs >