Recensie Rumor

Een verhaal dat een eigen leven begint te leiden en je schaakmat kan zetten in het leven. Daarover gaat Rumor, de opera van Christian Jost in een regie van Guy Joosten naar de novelle “un dulce olor a muerte (de zoete geur van de dood) uit 1994 van Guillermo Arriaga. Over een gemeenschap die weinig beleeft tot de jongeman Ramón het lijk van Adela in het moeras gevonden heeft. Wie is het meisje, hoe kwam ze om het leven en wie is de dader? Geruchten mengen zich met wat zich echt heeft voorgedaan. En zo is Rumor een erg sterk psychologische opera geworden met een onrustige partituur die vaak de kaart trekt van de psychologische thriller/whodunit.

De dreiging zit er al in nog voor het doek opgaat. Koperblazers spelen glissando, strijkers geven de orkestratie extra  drama mee. Ook de muzikale ruimte wordt uitgespeeld, blazers zitten zowel links als rechts in de orkestbak. Later switcht Joosten in de voorstelling op een zeer moderne manier van de ene verhaallijn naar de andere en terug of verloopt de handeling parallel. Het decor is een grote blokkendoos met 5 ruimtes, waardoor de mensen in proportie wel heel erg klein lijken, wellicht een keuze om de kleinmenselijkheid van de dorpsbewoners in de verf te zetten. Daarnaast valt ook de naïviteit op van de nerd  Ramón die zeer onbeholpen met het dode lichaam omgaat. Het kinderlijke is in dat personage nog erg aanwezig.

Vanuit de gemeenschap ontstaat het idee dat ie de geheime vriend van het overleden meisje is. Wanneer Adela’s vader en moeder liefdesbrieven overhandigden, staat hij schaakmat. Die rouwende ouders kan hij moeilijk de waarheid vertellen, dat ie nauwelijks contact met hun dochter heeft gehad.

Maar naarmate hij de brieven leest, begint hij in de droomsequens met Adela ( prachtig gezongen en vertolkt door de Zweedse sopraan Agneta Eichenholz) te geloven dat die brieven wel degelijk aan hem gericht waren. Jost laat Eichenholz in deze Duitstalige opera even enkele lijnen in het Italiaans zingen. Een verwijzing naar “Senza Fine” van de Italiaanse singer-songwriter Gino Paoli is het,  dat hij weliswaar al snel wijzigt naar een eigen compositie op de bestaande tekst. Het nummer zal trouwens van een solo in een duet overgaan dat de sfeer van lichtheid en melancholie uitademt. Een van de prachtige momenten uit het werk, is het. Ook later wanneer rode belichting en een discobol een dromerige sfeer oproepen, zien we een ondertussen verliefde Ramón, een koor (het volk) dat hem in zijn waanbeelden doet geloven, terwijl Adela onthult op wie ze verliefd is. Even verstomt het orkest wanneer Eichenholz  a capella zingt dat ze weet heeft dat haar moeder haar dagboek en brieven leest. Erg knap.

Groter kan het contrast niet zijn met de grimmige taferelen waarbij de slager, jager en slagersmeisje Ramón aansporen op wraak. Ondertussen is de vreemdeling de kop van jut, wordt Ramón zo in het nauw gedreven dat ie er de muren van oploopt en gaat de vreemdeling zijn (nood)lot tegemoet. De gemeenschap kan opgelucht ademhalen, de verlossing is gebeurd. Maar of de juiste schuldig werd bevonden, is maar zeer de vraag.

Omdat het decor erg hoog is, is niet alles zichtbaar, tenzij je frontaal op de balkons of in het midden van de parterre zit. Maar net door dat onzichtbare van bepaalde taferelen creëer je als toeschouwer je eigen beeld wat deze voorstelling dan weer dient. Er werd erg veel zorg besteed aan de stemmen: Agneta Eichenholz (Adela), Ramón (Florian Hoffmann), Ursula Hesse von den Steinen (die Geliebte) en Gregg Baker (der Fremde) staan er vocaal en zingen soms hun allerindividueelste partij die haaks staat op die van een ander of het orkest. Dit maakt de partituur, die vooral leest als een die zich erg concentreert op sfeerzetting, geen hapklare brok. Hier en daar mogen solisten op en bijna barokachtige manier hun zangtalent laten horen wat erop wijst dat de menselijke stem vaak op het eerste plan staat. Alle scènes op zich zijn trouwens een geheel op zich in een groter geheel. Een gemeenschap is vaak een som van delen.  Tenslotte verdient ook de prestatie van onze eigen Werner Van Mechelen die zowel als vader als rechter in deze opera staat, lof. Hij kon op erg veel bijval rekenen.

De sterkte van Rumor is dat ze niet alle vragen beantwoordt waardoor bij het verlaten van de Vlaamse Opera elke bezoeker op zoek gaat naar zijn antwoorden. “Volgens mij zou het kunnen dat…”, “ik denk dat…” en “ik vermoed…” waren vaak gebruikte zinnen. Of hoe vermoedens, veronderstellingen tijdens en na  de voorstelling in leven blijven… Een wereldcreatie om fier op te zijn.

< Bert Hertogs >