Recensie Passion

Opvallend sensueel, intimistisch én lichamelijk. Dat is de choreografische opera Passion van Pascal Dusapin in een regie van Sascha Walz die zijn Belgische première kende in de Munt en een referentie voor het werk geworden is. Jawel, choreografie/dans en opera blenden in deze derde enscenering van het werk . De zangers Barbara Hannigan (Zij) en Georg Nigl (Hij) dansen terwijl ze vocaal straffe dingen laten horen.  Decor is er niet. Pure authentieke schoonheid is dit.

Het lichtplan is knap en eenvoudig in zijn witte tinten. Spieren van benen worden langszij belicht. Lichamen verstrengelen zich in elkaar, voeten en benen gaan op en van de borstkas van de ander, en glijden langzaam naar beneden. Evenwichtsoefeningen op elkaars rug zien we. Het spel van aantrekken en  afstoten gespeeld. De intensiteit van het visuele laat indruk na. Beiden worden geruggensteund door een ensemble dat in duo’s de choreografie mee uitvoert. Ronduit prachtig is het beeldmooie duet met de dertigjarige Zaratiana Randrianantenaina uit Madagascar.

Passion draait om ongeduld en ongehoorzaamheid, om een koppel dat lijdt, en elkaar meermaals verliest. Bronnen zijn de vrouw van Lot in de Bijbel wanneer ze door God veranderd wordt in een zoutpilaar.  Voor het libretto baseerde de componist zich naast dat van Dante Alighieri voornamelijk op werk van Claudio Monteverdi (L’Orfeo) dat de mythe van Orpheus en Eurydice vertelt en vergelijkingspunten heeft met het verhaal van Lot. Kort samengevat: hij verliest haar, zoekt haar in de onderwereld, kan haar terug meenemen als zij hem volgt. Maar hij mag pas omkijken wanneer het daglicht bereikt is.  Omdat ie niet zeker is of ze nog wel volgt, kijkt hij te vroeg om waardoor Eurydice een tweede maal sterft. Ongeduld en ongehoorzaamheid dus. In Passion wordt hier een modern element aan toegevoegd: wil Zij wel terugkeren naar Hem? Misschien is Ze ondertussen wel te veel van Hem te weten gekomen , hebben beiden andere verlangens en zijn dus nog minder verbonden dan ze denken?

De bij momenten atonale muziek en het gebrek aan melodieuze harmonieën in de begeleiding door het kamerorkest maken het weliswaar geen gemakkelijke voorstelling, geen hapklare brok die makkelijk in het oor ligt. We horen moderne barok, waar de ademhaling, het lucht verplaatsen (oa door de klanken van het positieforgel en blaasinstrumenten) prominent naar voor komt. De vele glissandi naar beneden, en het tamelijk trage tempo zorgen voor een trance achtige ervaring. Meermaals hadden we – lichtjes oververmoeid zaten we in de Munt – de moeite om de ogen open te houden, wat in deze ook een verdienste is voor Dusapin en het orkest. Oed en basklarinet spelen solo’s op het podium, ook dat is tamelijk ongezien voor een operavoorstelling.

Tot slot valt ons een praktisch probleem op: plaatsen we deze recensie bij dans of bij opera? Het zijn boeiende tijden waarin kunstvormen elkaar bestuiven en cultuur nauwelijks in hokjes te plaatsen valt. Voor zover dat ooit kon.

< Bert Hertogs >