Recensie Lucrezia Borgia

De Munt brengt Gaetano Donizetti’s Lucrezia Borgia uit 1833 in het Koninklijk Circus. Geen concertante opera als bij Nabucco, wel een volledig scenografisch werk. Best een uitdaging, omdat het operahuis dus kiest om in een driedimensionale ruimte te werken. Concerten die het in the round-concept toepassen kenden we al lange tijd. En ook de arenaspektakels van opera -en musicalproducties kiezen er wel eens voor. Maar in een kleinere zaal als het Koninklijk Circus dat principe toepassen, was ook voor ons nieuw.

De zangers hebben zowel links, rechts als voor hen toeschouwers zitten. En daar wringt hem het schoentje nog het meest van al wat ons betreft. Een verkouden Charles Castronovo – die daardoor nasaler dan normaal klonk – zingt een hele tijd in het eerste deel rechts vooraan het podium. Vanuit ons standpunt zit ie met zijn rug naar ons, waardoor ook de klank van zijn stem onrechtstreeks in ons oor belandt. Het orkest op zijn beurt zit rechts achteraan de arena, terwijl wij aan de linkerkant zitten. Hier en daar is de sound een stuk doffer dan we gewend zijn.

4 Ingangen zijn er met grote beelden: centraal achter het podium een vrouwentorso met blote borst, met op de rechter een tatoeage van de slang: de hoer zeg maar, verder is er de dood (een doodshoofd met kroon), de heilige (Maria), en de Evil Clown (die wat weg heeft van de geanimeerde versie van The Joker in Batman maar even goed ook refereert naar IT). Zij zorgen ervoor dat de toeschouwers meteen in het verhaal van Lucrezia Borgia komen.

Orsini weet van een oude waarzegger dat zijn vrienden en Gennaro samen zullen sterven door Lucrezia. Hun families hebben al behoorlijk geleden onder het juk van deze vrouw. Op het bal in Venetië toont Lucrezia opmerkelijk veel belangstelling voor Gennaro. Haar vierde man, hertog Alfonso ziet dit, en kan dit liefdevol moment niet smaken. Ook Gennaro voelt meteen iets voor Lucrezia Borgia al is de liefde voor zijn moeder die ie nooit gekend heeft groter.

Hertog Alfonso zint op wraak. Gennaro’s vrienden dagen Gennaro uit. Zij denken dat ie wat lusteloos is omdat ie verliefd is op Lucrezia Borgia. Door de “B” in neon stuk te schieten, probeert hij zijn vrienden niet te ontgoochelen. De vrouw van de hertog is echter niet opgezet nu haar naam geschonden is. Er staat nu “orgia”, orgie. Zij wenst wraak, maar komt bij haar zoon Gennaro terecht. Die moet met het zwaard of door gif vermoord volgens de hertog. Lucrezia Borgia mag het afmaken, kiest voor het gif, maar geeft hem op tijd een antigif zodat hij kan vluchten.

Op een avondfeest – hier een orgie – duikt Lucrezia Borgia opnieuw op. De aangedane smaad aan haar naam heeft ze vergolden door wijn te schenken met gif in. Alle vrienden van Gennaro sterven, maar ook hij blijkt van de wijn gedronken. Lucrezia vertelt dat zij zijn moeder is, en kan enkel hem redden met een flesje antigif. Er is immers niet genoeg voor zijn vrienden. Hij weigert en wil met zijn vrienden sterven. Lucrezia Borgia kiest tenslotte ook voor de dood.

Deze Donizetti is pure belcanto, waar vooral de vrouwen knappe vocale prestaties mogen leveren. De Roemeense Elena Moşuc zet een overweldigende Lucrezia Borgia neer, en geeft haar personage verschillende lagen. Zo mag ze teder de aria – weliswaar gesluierd - Com‘è bello! Quale incanto in quel volto onesto e altero! waarin ze haar liefde uit voor Gennaro zingen. Het nummer start met harp en dwarsfluit. Ook de finale cabaletta “Era desso il figlio mio” zingt ze met de nodige beweeglijkheid en grandeur. Wanneer Gennaro’s vrienden sterven doven de rode ledstaven die naar de 3 ingangen met de heilige, de boze clown, en de dode (koning) leiden, en die hun levensader blijken te zijn.

Silvia Tro Santafé schittert op haar beurt dan weer in het begin van het tweede bedrijf tijdens de aria “Il segreto per esser felici”, een drinklied.

Regisseur Guy Joosten trekt in deze Lucrezia Borgia volop de kaart om de cirkelvorm van het Koninklijk Circus uit te spelen. Er mag ook een trucje bij met een ei dat eerst een gouden ei is en dan een zwart exemplaar wordt. Een truc die vanuit ons gezichtsveld zichzelf volledig verried: de man in kwestie hield de schil in zijn rechterhand om er een gouden ei van te maken. Wel sterk is onder andere de sterfscène op het einde waarbij Gennaro zijn vrienden rond zich ziet neerstuiken. Zangers duiken op tussen het orkest. Het koor omringt op de balkons het gebeuren. Fijn, maar niet vernieuwend, dat de opera dus ook in de publieksruimte doorgetrokken wordt. Misbruik in de Kerk, nonnen met jarretelles (we zien ze al jaren aan de Chapel of Love van het dance festival Tomorrowland), een blote borst links en rechts,… Joosten toont het allemaal. Maar na wat we allemaal al op ons bord kregen dit seizoen in de Munt treedt er al snel gewenning bij ons op. Lucrezia Borgia doet dus niet wat La Traviata wel deed: lang nazinderen…

< Bert Hertogs >