Recensie Youp van’t Hek

Existentiële vragen stelt Youp van’t Hek zich. Waarom ben ik hier? Waar wil ik naartoe? Wat is mijn doel in het leven? Voor dat van Joris is het dood gaan. Even een middagje gein maken met de man die hem een doodskist wil verkopen. “Waarom kijkt u zo bedrukt? Het is crisis en u gaat zo dadelijk verkopen.“ repliceert van’t Hek gevat tegen de verkoper.  Geld moet Joris nog aan Youp, en zelfs behoorlijk wat. Dood gaan is ook een manier om van je schulden af te geraken.

Rode draad doorheen de voorstelling is een nachtelijke zoektocht naar Youps huis, in licht beschonken toestand. Komt ie van een party die niet-je-dat was, met allemaal mannen die wat staan te ouwehoeren en overal wel een mening over kwijt willen, heeft ie een bos sleutels bij elkaar gespaard, krijgt ie de deur van zijn huis niet open. Met de autosleutel vast krijgt ie ze niet gestart. Van’t Hek praat over Amsterdam, over zijn jeugd, dat ie alle moeite deed in het seminarie om maar eens goed gepakt te worden. Zat iedereen in alle kamertjes wat te rukken of te slikken, en hij te wachten om misbruikt te worden, kwam het er niet van. Priester wou ie later worden – “dan heb je seks voor je twaalfde”, geen topvoetballer of topwielrenner, dat zeulen met liters bloed zag ie niet zo zitten. Een ellendige jeugd had ie, of dat wil ie ons toch doen geloven. Hij hoorde er niet bij, droeg een bril nog ver voor de tijd dat het hip was om er een op je neus te hebben. Zijn enige vriendjes waren badeendjes, maar die hadden geen bril. “Alles wat ik wil 2 verkeerde sokken en een badeend met een bril.”

Kinderen moeten op tijd beginnen met de ouders op te voeden. Door hen te zeggen dat twee verschillende sokken dragen, best kan bijvoorbeeld. Oma’s zijn veel leuker dan volwassenen. Ze hebben het leven al wat opgegeven. Al die regeltjes en zo. Ze zien er de onzin van in. Van’t Hek mijmert over zijn jeugd. “In mijn jeugd reden treinen nog!”, verwijst ie naar het recente Fyra-debacle. Al even grappig komt ie uit de hoek wanneer hij stelt dat van al zijn familieleden hij het best overeenkomt met zijn kleinzoon. “Wat doet een hond?” – “woef”. “Wat doet een kat?” – “Miauw”. “Wat doet een paard?” – “Boe”. De Ancienne Belgique blijkt de mop -  ok ze heeft aan actualiteit ingeboet na het recentste voedselschandaal - niet meteen door te hebben.

Geen taboes bij van’t Hek, ook niet wanneer ie moeilijkere thema’s aansnijdt. Over euthanasie: “we gaan oma beter maken door ze te laten overlijden”. Over dementie: “er hangt een stevige urinegeur in het bejaardentehuis, zie je daar wat mensen aan het aquarium likken.” Over de media: “de programma’s op SBS televisie (in Vlaanderen  Vijf TV) zijn gemaakt voor dementerenden en zware debielen.” Over (de naïviteit van) sportjournalisten: “Je kan ze zelfs wijsmaken dat het sneeuwt.”

Komt ie met zijn wigman in de taxi. Vraagt de taxichauffeur: “Wat doe je met een wigwam, Youp? Ga je meedoen met het Songfestival?”, een sneer naar Joan Franka, die vorig jaar voor Nederland deelnam aan het Eurovisiesongfestival met indianenveren, is dat. Vertelt ie verder dat de taxichauffeur 40 meter achteruit reed tot aan zijn huis en Youp hem laconiek zei: “Dat is ook de eerste keer dat ik geld van jou moet.” Van’t Hek mag dan wel volgend jaar 60 worden, hij zag immers het levenslicht op 28 februari ‘54  en is een zondagskind - “Kan je nagaan op Google en surf daarna wat naar porno, heb je ook nog wat aan je avond” - zijn scherpte is ie nog lang niet kwijt.

BN’ers die over hun hoogtepunt zijn, zou ie gewoon laten springen van het Amsterdamse Hilton Hotel vanop een plank: “de broodplank”. “Wanneer zou het mijn tijd zijn om van de broodplank te springen?” vraagt ie zich af. Sarcasme uiten en fulmineren op alles wat o zo een mening heeft, doet ie. Ook tegen de man op de eerste rij die durft te reageren, geeft ie van jetje. “Is er een nieuw programma op tv: Boer zoekt vrouw. Flikker toch op man! Hebben ze nu een homo boer gevonden. Kunnen ze het programma omdopen tot “Boer zoekt trekker”. Lach je drie keer klaar, vuile snol!” wijst ie de arme man vooraan de zaal aan. Het contrast is erg groot wanneer de cabaretier op een pianomelodie een aangrijpende tekst brengt en Meneer Alzheimer aanspreekt. “Bewaar de mooie dingen, momenten voor me, dat ik die mag blijven herinneren.” vraagt hij. Het is plots muisstil in de AB.

Over zijn house warming party: “daar heb je dan twee groepen in je huis: De nieuwe straat, de jonge mensen die nog hun kinderen met een sjot achter hun reet naar de verplichte vioolles sturen. Koppels die de scheiding nog niet zien aankomen en je oude vrienden bij elkaar. Een kneukelfeestje. Die mannen stinken uit hun bek.” Haarfijn geeft ie het gevoel weer hoe hatelijk het is om op zo’n party gastheer te moeten spelen en tegen heksen moet zeggen dat ze er goed uitzien. Over ADHD en hoogbegaafde jongeren: “Gaan later op stap in Eindhoven met hun Belgische vrienden, eindigt op een Noors eiland”. Over zelfhulpgroepen: “Ik heb positief denken als boek gelezen, vond het een kutboek”.

Over seks: “Weet je waarom konijnen zo veel seks hebben? Omdat ze maar 2 tanden moeten poetsen.” Over seks op hogere leeftijd: “Roep maar wanneer je klaar bent. Wat een tragiek!” Over ontrouw:  “Mijn vrouw gun ik een toy boy van 35. Als je elkaar graag ziet, 30 jaar samen bent, dan gun je dat elkaar toch dat een van beiden iemand anders heeft?” Over tattoos: “Ik heb er een grote op mijn rug met daarop “Daar krijg ik later spijt van.” Om voor de pauze te besluiten: “U gaat tijdens de pauze een beslissing nemen. “30 jaar samen. Kijk elkaar in de ogen en durf te erkennen: dit slaat nergens meer op. U verlaat haar. Of u kietelt haar hals, kijkt der in der ogen, en zegt ‘schat wat hou ik veel van jou’. Waarop ze antwoordt: ‘dat zeg je enkel omdat de kleine met die bril op het podium dat zei’. Waarop ze vertrekt. Ben je alsnog van der vanaf.”

Wat moet ik met de rest van mijn leven? In Nederland zorgt die vraag voor een half lege zaal na de pauze. Mensen zijn het die blijkbaar knopen durven doorhakken. Neen, in België komen ze allemaal terug. “Als ze zitten dan blijven ze ook zitten.” Joris’ begrafenis voorbereiden met een uitgebreide lijst van mensen die niet mogen speechen. “Net op zo’n gelegenheden grijpen die gozers hun kans om uit te wijden over de meest onbenullige zaken. Laatst was er nog zo’n speech bij een tante die overleden is. Moest ik vooraan teken doen om af te ronden. Om er daarna op te wijzen dat “de kist een beetje begint te ruiken.” Over crematie of begraven worden? “Ik wil gevoerd worden aan de hyena’s.” Over dure doodskisten van 7000 euro. Vraagt ie aan de verkoper: “Heeft die een happy ending of zo?”. Blijkt dat zo’n dure kist het ultieme eerbetoon aan een overledene is. “Ah, doe die mij maar dan. Maar bij de crematie gaat ie er uit. Kunnen we de kist nog op internet plaatsen. Slechts 1 keer gebruikt.“ En opnieuw krijgt ie daarna de zaal stil bij Joris’ laatste wens, die aan Youp vraagt de laatste controle te doen. Of ie twee verkeerde sokken aanheeft in de kist.

“Alles wat ik wil 2 verkeerde sokken en een badeend met een bril.”

Youp van’t Hek surft in Wigwam van de ene emotie naar de andere, boort verschillende humoristische stijlen aan  om bij momenten ook de zaal ijzig stil te krijgen wanneer ie in de diepte gaat. Ondanks de scherpte die vaak de bovenhand haalt bij de lachers, toont ie dat hij ook erg geraffineerd kan zijn, en met gevoel voor finesse emoties als melancholie, eenzaamheid, doelloosheid, tristesse weet op te roepen.  Het maakt Youp van’t Hek een ware klassebak.

< Bert van het concert >