Recensie A Louer | Peeping Tom

Kijken in de geest van mensen. Dat doet het collectief Peeping Tom in het ijzersterke A Louer. Wat speelt er zich af in werkelijkheid? Wat in de hoofden van de personages op de bühne? De combinatie van beide maakt plots van de omgeving, het decor een spookhuis. Op dramaturgisch vlak is het podium dus de motor van het werk. Escher on stage met optische illusies, parallelle (leef)werelden. Niets is wat het lijkt. En dus danst de voorstelling op de koord tussen realisme en surrealisme. Een fascinerende dansvoorstelling met theaterelementen, die slim gebruik maakt van fast en slow motions, geluid dat op de voorgrond of naar de achtergrond treedt. Want al kan je een gesprek voeren met iemand, soms hoor je die niet antwoorden omdat je gedachten ergens anders liggen.

Ontsnappen aan de werkelijkheid. Dromen en angsten van de personages zien we gemengd met wat er zich werkelijk voordoet. Muizenissen. Veel muizenissen blijken ze te hebben. Niet toevallig start het eerste waanbeeld met een tiental dansers die op handen en voeten zich als muizen door de ruimte begeven. Een operazangeres (Euridike De Beul) die nooit haar hoogtepunt heeft bereikt, droomt van de roem, van applaus. Tussen haar aria door passeert een gids die vertelt dat de Rode Zaal 803 stoeltjes heeft en het publiek van deSingel gekenmerkt wordt als “niet makkelijk om te plezieren.”

De zoon (Jos Baker) komt aan. Moeder blijft doorzingen, hoort hem niet aankomen, zit in haar eigen wereldje. Ze is doof om wat er om haar heen gebeurt. Hij houdt op zijn beurt de handen op de oren waardoor we naadloos overgaan hoe hij de situatie waarneemt. Het geluid wordt dof en naar de achtergrond verwezen. Zijn bonkende hartslag bepaalt de soundscape. SeolJin (Kim) is wel erg beweeglijk met benen en hoofd, en krijgt ze in de meest onmogelijke posities. Zo kan ie zijn linkerbeen 180 graden draaien, voeten laten omslaan op de zijkant, op zijn sokken op de tippen lopen, … Een hallucinante ervaring. Als butler zorgt ie voor de koffie, behalve op zondag. Dat is een koffieloze dag. Een lange“mmmm” waarbij de gast niet meteen weet welk soort koffie ie wenst, is aanleiding voor een choreo in slow motion door SeolJin, het dienblad en de koffietas. Indrukwekkend.

Snelle bewegingen door de strijkers zorgen verderop voor vaart en begeleiden een  scene die achtervolgingswaanzin uitbeeldt waarbij de man en zijn bazin vallen, springen, kruipen over de piano, … “I didn’t order this situation. I ordered 207.” zegt ze. Waanzinnig wordt ze wanneer er geen koffie mag zijn op zondag. Rondom haar verschijnen allemaal butlers met lege dienstbladen op de rechterarm. Lachen doen ze. Stiekem verlangt ze naar seks met haar Aziatische butler. Tijdens dat rollen over het podium gaat ze soms uit haar positie om de zaak in vogelperspectief te aanschouwen. Iemands perceptie zien binnen haar droom in een reële situatie: het is als een doosje dat in een doosje van een ander doosje zit. Over gelaagdheid gesproken. Wat bevreemdend en surrealistisch kan overkomen, komt ook net hyperrealistisch over. En zo zoomt A Louer vooral in op de situatie, en krijgen we heerlijke uitgewerkte state of mind-scenes voorgeschoteld van de personages.

Ijlen om koffie, om de verslaving die een dag niet genuttigd mag, zien we uitgebeeld via twee butlers die dubbelgangers (Hun-Mok Jung en SeolJin Kim) lijken. Gezichtsbedrog. Verder zien we haar overtuigd zijn dat de droom/nachtmerrie realiteit was, en haar zoeken naar iets dat er niet was. Het geheugen bedriegt ons soms en durft ons op het verkeerde been te zetten.

Een operadiva (Euridike De Beul) die zowat alles heeft gezongen in al het mogelijke stembereik tot zelfs de “wetenschappelijke sopraan” toe, en de beste was tijdens een auditie moest het onderspit delven omdat ze Viviane De Muynck kozen. Een kerkkoor zingt. “Heb je dat voor mij gedaan?” vraagt ze aan haar manager (Simon Versnel) die ze liefheeft, waar ze (passioneel) van droomt. Maar hij blijkt homoseksueel te zijn. Haar zoon, in witte onderbroek, dwaalt ’s nachts rond. De manager heeft een ballon vast, die stukgaat en in secondenlang gehuil over gaat. Een oude man, die toch nog een dosis kind zijn in zich blijft houden. De scene herhaalt zich. Een onverwerkte tegenslag/trauma als kind dat blijft rondspoken in het hoofd.

De man zal de zetel strelen. Ongemakkelijk gaat de jongen er in zitten. Wiens outing is dit? Of wordt er misbruik gesuggereerd? De operazangeres wil niet meer het podium op , ze moet erop geduwd worden. Een oude pianist (Leo De Beul) sterft op de piano, wordt vervangen door zijn jongere ik (Jos Baker) terwijl het applaus van de anderen in slow motion en stilte verder gaat. Heerlijk om te zien dat het gezelschap in zijn rol blijft wanneer het applaus ontvangt van het publiek in deSingel. In groepjes komen ze terug in slow motion tot leven om het applaus te ontvangen, om daarna op een rij te komen buigen.

Peeping Tom werkte met A Louer een schitterende psychologische analyse uit gebracht in een sterke en fascinerende choreografie met soundscapes die het geheel een bijkomende mysterieuze sfeer geven. Zelden een voorstelling gezien waar het totaalplaatje zo sterk klopt.

Ga dat zien, 27 april in deSingel (uitverkocht), 31 mei in Arnhem en 3 juni in Utrecht.

< Bert Hertogs >