Recensie Tragedy of a friendship

Een Magnus Opus, ofwel en meesterwerk, dat is Tragedy of a friendship van Jan Fabre (regie), Stefan Hertmans (tekst) en Moritz Eggert (compositie). Een drie uur durend orgie aan sterke beelden en geluiden die zo’n impact hebben dat we een week nadien nog niet helemaal bekomen zijn. Tragedy of a friendship werkt beklemmend, toont waanzin, schoonheid maar ook erg veel wreedheid. In onze puberteit gingen we naar de film Se7en, een KNT-film die onze maag overhoop haalde (ook omdat we er simpelweg niet klaar voor waren en nog geen zestien waren). Ook deze Tragedy of a friendship doet dat. Alle begrip voor de erg vele toeschouwers dus die de zaal verlaten omdat de voorstelling erg confronterend en beklemmend werkt. Een levensechte (voor alle duidelijkheid: er komt geen penetratie aan te pas) verkrachting door twee mannen met een naakte danseres die wild om zich tegenspartelt en het uitgilt, een golden shower over een kaars, second skin van de huid trekken (als beeld voor het vervellen van de slang), 5 mannen die in de schoot van een vrouw hun laatste adem uitblazen, een minutenlange harde neukscène met de lucht, … Tragedy of a friendship is beenhard.

Naast de visuele beelden die stevig op het netvlies blijven branden en nog rillingen bezorgen wanneer we dit verslag een week na datum tikken,  is er het verhaal: Nietzsche versus Wagner, hun vriendschap die in een breuk eindigde. Nietzsche flirt met het krankzinnige. Ook in de tekst zien we de acteur overtuigend erg psycho tekst verkondigen die meer over de geestesgezondheid van de man in kwestie zegt dan wel dat ze wetenschappelijk onderbouwd zou zijn. Harmonium, teremin en cello, strijkers die hun instrument snel aanstrijken, … horen we op de klankband wat een bijkomend onbehaaglijk gevoel bezorgt.

Enkel Lies Vandewege en Hans Peter Janssens zingen live, solo en a capella belangrijke fragmenten in de voorstelling die opgedeeld is in hoofdstukken die naar Wagnerklassiekers verwijzen. Ook zij doen vocaal en in hun acteren een stevige duit in het zakje. Tragedy of a friendship is zoals de 2 grote glazen stolpen waar in gedanst wordt en een kaars brandt. Het is snakken naar adem, lucht. Fabre stuurt de toeschouwers op de rand van C02- intoxicatie naar huis. Een wat oudere dame zien we flauwvallen terwijl ze als toeschouwer even om lucht ging happen buiten de operazaal. Nog nooit eerder meegemaakt …

Met onder andere “Quando l‘uomo principale e una donna” en “The orgy of tolerance” hadden we al enkele Fabres achter de kiezen, we wisten dus min of meer waar we ons aan konden verwachten. Maar dit is ongezien, ongeëvenaard, rauw, weerzinwekkend bij momenten, dan weer erg schoon (met o.a. de innige sterfscène). Al wint het gruwelijke het wel van het schone. Fabres statement “is er een hoger doel voor wat we doen of zit het allemaal in onze (zieke) geest?” is alweer gemaakt. Maar de vraag blijft onbeantwoord. Dat Nietzsche en Wagner een andere visie hadden over de goden: het kon niet anders dan hen uit elkaar drijven.  Ook het publiek wordt (letterlijk) uit elkaar gedreven. “Crapules!” horen we iemand roepen, een ander roept hardop “boe” terwijl enkelen, waaronder ondergetekende een staande ovatie geeft.   Bravo!

< Bert Hertogs >