Recensie Editors | Sziget Festival 2013

Met krak dezelfde set onder de arm als twee dagen terug in Duitsland, beloofde het optreden van Editors ofwel incontournable te worden, ofwel erg routineus. Het werd helaas het laatste en zo zagen we een band die over zijn hoogtepunt is: enkel bij Papillon ging het publiek echt loos. Hoe het dan komt dat Editors het in eigen land zo goed doet? Dat komt omdat een grote Belgische organisator en in het kielzog zijn media(partners) op een geforceerde manier de band buitenproportioneel opblazen. Mooi dus dat Tom Smith en co straks op 2 november voor het eerst een grote venue als het Sportpaleis mogen vullen. Maar of ze daar als band mee geholpen zijn, dat ze op een onnatuurlijke manier enkele groeistappen als band overslaan, is maar de vraag.

Bijna nergens dan in België is Editors big. Headlinen zit er op de festivals niet in, op heel wat affiches staat de band dit jaar voor White Lies. Vorig jaar stonden ze op het B podium van Main Square Festival in Arras, om de dag erna te headlinen op het hoofdpodium van Rock Werchter. Als muziekjournalist – die verder kijkt dan wat er onder de eigen kerktoren gebeurt – kan je dat op zijn minst erg vreemd vinden.

Op Sziget deden Smith en co het voorprogramma van Mika, ook al een artiest die over het hoogtepunt heen is. Dáár ligt het probleem bij de festivalorganisatoren: een duurzame muziekcarrière opbouwen, de tijd nemen, groeien, fanbasis jaar na jaar blijven kweken … de marketingmodellen geven daar nauwelijks ruimte voor voor (nieuwe) bands en artiesten. En dus kiest de sector wat gemakkelijk voor het instant succes. Nadeel is dat het daardoor rockheadliners te kort komt op lange termijn die op een zinnige manier anderhalf uur of meer kunnen vullen. Dát is de werkelijke crisis in muziekland: het is er een van creatieve aard en een van je publiek behouden, dat voor volledige vrijheid kiest en dus niet terugdeinst om ontrouw te worden wanneer het gras groener is aan de andere kant van de heuvel.

We hebben net een gevecht met gekleurd zand achter de rug voor Editors aan zijn set begint. Kleurrijke korrels zien we in de haren en het gezicht van de toeschouwers. Op de grond lijkt het wel alsof een verfpot met droge korrels vlekken heeft achtergelaten in zowat alle kleuren van de regenboog. Het effect op zich was knap. Gooi zo’n zakje in de lucht en je ziet een gekleurde wolk die oplost. Maar wanneer duizenden mensen dat tegelijk doen zorgt dat na één seconde voor het resultaat van één grote bruine stofwolk. Visueel was dat wellicht verre van het effect dat de organisator voor ogen had.

Dan speelde het met zijn vorige acties de afgelopen dagen: duizend grote strandballen, 10 000 windmolentjes voor op het strand en 10 0000 ballonnen wél op safe.  Dit is Sziget, het eiland van de vrijheid waar terug kind worden en verbaasd zijn over wat er om je heen gebeurt (met veel verrassingen in verschillende hoeken) het festival uniek maakt in Europa. Circus, opera, moderne dans, straattheater, … Sziget wil een festival zijn met een rijke cultuurbeleving en dus ook meerwaardezoekers aantrekken, wat haaks staat op de fluogele “Let’s Sziget fucked” stickers die je overal vindt.

Nederlandse en Belgische vlaggen domineren aan het hoofdpodium wanneer Editors het podium opkomt. 7 Nieuwe songs uit het recente “The weight of your love” steken de Britten in hun optreden. “Sugar” en “A ton of love” openen het concert. Het publiek, dat blijkbaar nauwelijks vertrouwd is met het nieuw materiaal laat het apatisch over zich heen komen. Ook Smith lijkt de apathie zelve. De band rijgt de nummers snel aan elkaar en de frontman houdt het steeds op een vlug “thank you” voor de volgende song ingezet wordt. Goesting? We zagen het niet on stage. Het gelalala in “The Phone Book” maakt een telefoonboek plots interessanter om helemaal door te nemen dan deze song uit te zitten. Probleem is ook overduidelijk dat je de klankband die de live sound aanvult, hoort starten. Niet alleen bij” The Phone Book” trouwens.

Verveling is overal: op en voor het podium. Smith zet zijn linkerknie op de pianokruk om vervolgens “In this light and on this evening” te brengen. Een song die de mensen verstomt. Geen enkele vlag zien we nog wapperen. Het publiek is ondertussen overgegaan in beleefdheidsapplausjes na een nummer.

Wanneer Russell Leetch op zijn basgitaar plukt en Ed Lay vervolgens de basdrum kickt, klapt het publiek spontaan mee tijdens “Smokers outside the hospital doors”. Maar het nieuwe “Formaldehyde” doet ons niets, en samen met ons is zowat het ganse terrein niet mee. Tijdens “All sparks” zoomt de kraancamera in op een man die een plastic doosje met komkommers en tomaten vast heeft. Wat een grappig beeld. Al een geluk voor Smith en co dat die groenten niet de lucht invliegen.  

Smith speelt akoestisch en solo “Nothing”. Op den duur domineert qua sound de drums van Ed Lay doorheen de set. Fan van muziek die de focus op ritme legt, zijn we niet. Alle School is Scools ten spijt. Bij het laatste recente nummer “Honesty” moet de band het publiek aanzetten om mee te zwaaien, wat gedeeltelijk effect heeft.

Met drie songs die wel goed onthaald werden waarvan 1 uitbundig: Smokers outside the hospital doors, Eat raw meat = blood drool en vooral de classic van jewelste die ook voor dé ontlading zorgde bij het publiek: Papillon - dat lang uitgesponnen werd, iets té lang zelfs - heeft Editors een probleem.

Hoe gaan ze een vol Sportpaleis op die manier op 2 november blijven boeien? Nog nooit hebben we zo veel vraagtekens bij een komend optreden gehad. Feit is, als Editors op hetzelfde niveau speelt in Antwerpen straks als op Sziget, dan zou het wel eens een van de eerste en laatste keren geweest kunnen zijn dat ze een grote venue aandeden ... En dat ligt heus niet aan hen.

We blijven er dus bij: het Sportpaleis vullen: it’s too much and too soon. Waarom de band, een organisator en een (tour)management dat niet inzien – buiten het lucratieve van de zaak – is ons dus een raadsel. Aan Editors om ons lik op stuk te geven op 2 november …           

< Bert Hertogs >

De setlist:   

1. Sugar 
2. A Ton of Love 
3. Bones 
4. Munich 
5. Smokers Outside the Hospital Doors 
6. Formaldehyde 
7. All Sparks 
8. Two Hearted Spider 
9. The Phone Book 
10. In This Light and on This Evening 
11. An End Has a Start 
12. Bullets 
13. The Racing Rats 
14. Eat Raw Meat = Blood Drool 
15. Nothing (akoestisch)
16. Bricks and Mortar 
17. Honesty 
18. Papillon (long version)