Recensie Freek de Jonge

De periode van “Nederlands Hoop In Bange Dagen” mag dan al een tijd voorbij zijn, Freek is zijn scherpte en zijn herinneringen aan die periode nog altijd niet verloren. In “Zondermeer” wisselde hij conferences, korte grappen en de occasionele sketch  af met liedjes uit zijn recentste cd “Zonde”. Hij bediende zich rijkelijk van clichés en had zoals voorzien lak aan politieke correctheid. Het was opvallend hoezeer de voorstelling geënt was op de lokale politiek en geen opgewarmde Hollandse kost met een Vlaams sausje was. Freek de Jonge toonde zich een gepassioneerd verteller die zijn publiek moeiteloos kon meenemen in de meest absurde kronkels en bochten om hen uiteindelijk toch tot de juiste plot te brengen.

Oorspronkelijk zou Freek de Jonge zijn show “Circus Kribbe” brengen, maar omdat die recentelijk nog op Canvas te zien was, had de Nederlandse cabaretier besloten het programma te veranderen. Uit een lezersbrief was op te maken dat niet iedereen daar even blij mee was, maar ons kon het in ieder geval niet deren. De lezersbrief leverde trouwens nog een leuk stukje op tijdens deze voorstelling. 

Freek schoot trouwens aardig uit de startblokken en leverde bij de opening meteen enkele rake opmerkingen over Maggie De Block: “Bij ons trekken ze daar soep van.”. Ook Bart De Wever, Karel De Gucht en Herman Van Rompuy passeerden de revue. Niet alle grappen waren even nieuw, maar wel geestig. Hij liet duidelijk blijken goed op de hoogte te zijn van de Vlaamse politiek en speelde daar aardig op in. Via enkele grove veralgemeningen over onze noorderburen, kwam hij moeiteloos uit bij “Laat me zijn”. 

Van veralgemeningen naar stereotypen is maar een kleine stap en dus deed Freek er nog een schepje bovenop toen hij een waanzinnig verhaal vertelde van de 4 maal 100m estafette in Barcelona 1992.  De politieke incorrectheid en de vooroordelen dropen er werkelijk af, maar Freek bleef onverstoord geënthousiasmeerd vertellen. De intensiteit van zijn vertelstijl verraadde niets van zijn ondertussen al 69 lentes en met jeugdig enthousiasme spon hij een verhaal dat steeds absurder werd. Het werd een geweldig stukje cabaret waar het publiek met volle teugen van genoot. Die gepassioneerde vertelstijl en die bijna geloofwaardige waanzin zouden de blauwdruk worden voor deze voorstelling. 

Zo zag Freek de Jonge een glashelder verband tussen Koning Filip en een schip gevuld met radioactief afval en leerden we hoe een tante van 103 jaar oud wonderen kan verrichten dankzij een internetverbinding. We werden meegenomen naar een kelder onder een kerk waar de jonge Freek dansles kreeg van een dansleraar zonder armen die in die kelder werd overreden door een kerel op een Zundapp. Het mag u allemaal een beetje raar overkomen, maar toen Freek de Jonge het vertelde, klonk het logisch. En verborgen tussen al die absurditeiten zat er steeds een scherp stukje maatschappijkritiek. Een vos verliest immers wel zijn haren, maar niet zijn streken.

De meeste liedjes uit “Zondermeer” kwamen uit de cd “Zonde” en hadden bijna allemaal een donker kantje. Freek bewees opnieuw dat hij een begenadigd tekstschrijver is, maar echt een groot zangtalent was voor hem niet weggelegd. Hij zong wel met erg veel overgave en dat leverde dan ook soms ijzersterke momenten op. 

“Dood of de gladiolen” bulkte van de melancholie en “Bijna doodervaring” werd zo bombastisch gebracht dat het een opluchting was toen het slot een meezingmoment werd met lichte gospelallures. “Moederschoot” behandelde de hoop om uit de maatschappij te kunnen vluchten en leverde instrumentaal een mooi samenspel tussen banjo en piano. “De eerste keer”’ klonk romantisch en had een vrolijkere ondertoon en een fragment van “Save the last dance for me”. Het diende om de sfeer terug een beetje op te krikken na het pakkende “Mormel zonder vorm”. 

Het nummer startte zachtjes op  lapsteel en contrabas.  Toen Freek de tekst inzette, kreeg het voorzichtig steun van de akoestische gitaar. De zang bleef rustig en bijna emotieloos terwijl de tekst zich ontplooide en langzaamaan duidelijk werd dat het over kindermisbruik ging. Freek bewees met dit nummer opnieuw zijn talenten als tekstschrijver en het beeld van de pop in het verhaal was een sterk staaltje van sfeerzetting. De solo op de lapsteel gaf op het hoogtepunt van de plot nog een extra snijdend kantje en Freeks harmonicaspel leverde de melancholische toets. Het was een pakkend nummer dat ons niet onberoerd liet. We begrepen maar al te goed waarom Freek ervoor gekozen had om direct daarop volgend de zaal terug op te warmen met “De eerste keer”. 

Er was maar één nummer dat ons nog meer wist te raken en dat was niet eens van Freek zelf. Het is ondertussen al weer zo’n tien jaar geleden dat zijn goede vriend en kompaan Bram Vermeulen het leven liet. Freek vertelde vrijuit over de band die er tussen hen was en dat ze elkaar ongetwijfeld in een vorig leven moesten gekend hebben. Het vormde de inleiding voor “Ik was erbij”. De piano startte zachtjes en Freek vertelde het verhaal dat langzaam over ging in het lied. Het was niet mooi en het streek behoorlijk tegen de haren in, maar het was echt en oprecht. En juist dit maakte het tot zo’n ongelooflijk sterke uitvoering. De waanzin van de oorlog en het geweld werd zo ook gevoelsmatig op het publiek overgebracht. Het werd een sterk slot van een sterke voorstelling. 

Als toegift had Freek de Jonge zijn “Heer heb meelij met de Belgen” nog voorzien van een geactualiseerde tekst waarin ook de jihadisten  en de huidige politici een plaats hadden gekregen. Met in de ene hand zijn mondharmonica en in de andere hand een iPad met daarop de tekst, zong hij zijn medelijden met ons arm volkje de zaal in. 

Na “Quo Vadis” was het eigenlijk afgelopen, maar het publiek kon er geen genoeg van krijgen en dus vroeg Freek zijn muzikanten terug het podium op om nog een nummer van Bob Dylan te brengen. “Zoals heel veel vertalers heb ik de verleiding niet kunnen weerstaan om het nummer nog beter te maken dan het al was.”, luidde de bescheiden inleiding. En toen kwam met “Voor altijd jong” dan toch een einde aan een voorstelling die zonder pauze werd gespeeld en meer dan twee uur duurde. Voor alle aanwezigen die toch liever “Circus Kribbe” hadden gezien, had Freek de DVD voorzien die ze gewoon konden afhalen in de foyer. Zeg nu nog eens dat Hollanders gierig zijn. 

< Sascha Siereveld > 

De setlist:

1. Laat me zijn
2. Moederschoot
3. Mormel zonder vorm
4. De eerste keer
5. Bello de hond
6. De dood of de gladiolen
7. Bijna doodervaring
8. Ik was erbij

Bis 1:

1. Heer heb meelij met de Belgen
2. Wie volgt (de soldaat)
3. Quo Vadis

Bis 2:

1. Voor altijd jong