Recensie Wim Mertens Trio

Tot twee keer toe een staande ovatie en stevig applaus. Dat kreeg Wim Mertens Trio geheel verdiend in de Bourla. Zeer uitzonderlijk maken we daar trouwens staande ovaties mee. Samen met deSingel behoort het publiek van de Bourla namelijk tot een van de meest kritische die er te vinden zijn in Antwerpen. Een staande ovatie haal je daar enkel op basis van pure klasse, na het onderste uit de kan te halen, grenzen verleggen, quoi.

In het eerste deel stelde Wim Mertens met zijn muzikanten op twee songs na het ganse album “When tool met wood” voor. Een album dat vorig jaar uitgebracht werd én ingeblikt werd met een volledig symfonisch orkest. De zestigjarige componist vertelde ons eerder al in een interview dat hij ervan houdt om na een cd opname de koers meteen om te gooien. Veel groter kan het contrast dus niet zijn tussen hoe een symfonisch orkest de nummers brengt en hoe een trio dat doet. Het is de visie van muziek die niet gedefinieerd hoeft te zijn as such. Noten op een notenbalk en de notatie die te nemen of te laten is: Wim Mertens past voor die benadering. Muziek is voor hem constant in beweging en evolueert. Dat schept meteen ook keuze– en in zekere zin ook interpretatievrijheid. On the spot beslist hij om al dan niet iets vocaals toe te voegen via zijn contratenor-stem. Vaak als hij het gevoel heeft dat de groep goed draait. In de Bourla zong Mertens veel, erg veel. Als dat een teken mag zijn … 

Aanvankelijk blijkt het klavier voornamelijk een alliantie te vormen met de cello van Lode Vercampt in “Joy of laughter”. Maar later in het optreden wijzigen die combinaties. We horen piano en cello een gelijkaardige melodie spelen, maar er zit vertraging op wat de cello doet. Het lijkt dus alsof de cello achter hinkt op de piano wat in zekere zin de luisteraar een ongemakkelijk gevoel bezorgt. Zoiets vergt uiterste concentratie. Toch komen beiden samen, scheiden elkaars wegen verderop opnieuw. Het is dat verrassingsaspect ook wat Wim Mertens op zijn zachtst gezegd een boeiend componist maakt. 

Neem bijvoorbeeld “Cire perdue” wat in het Nederlands vertaald zo veel wil zeggen als “verloren ondergrond”. Het motief lijkt daar een romantische, meeslepende melodie. Mertens geeft de verwachting dat je naar een zacht deuntje zit te luisteren dat je doet wegdromen tot het nummer een veel ritmischer karakter krijgt en de piano akkoorden een percussief element vormen. Op de een of andere manier – vraag ons niet hoe het trio daar in slaagt – vloeit dat ritmische staccatospel terug over in het golvende en omgekeerd en dat alles op een zeer natuurlijke manier.  “Sovereign abandon” heeft een zekere gejaagdheid in zich wat dan weer contrasteert met zijn voorganger.  Ook “Ahead of itself” heeft een zeer ritmisch karakter. Wij noteren na een eerste kennismaking met “When tool met wood” nummers als “Cire perdue” en “Initial detachment” waarbij Dirk Descheemaeker tijdens dat laatste nummer al even een opgemerkte –weliswaar korte – klarinetpassage mag laten horen. Het is in het tweede deel na de pauze dat Wim Mertens de klarinettist/saxofonist Dirk Descheemaeker tot het uiterste drijft. Descheemaeker maakt deel uit van Ictus, een ensemble uit Brussel dat gespecialiseerd is in hedendaagse muziek. Wat hij uit zijn  sopraansax haalt tijdens “No testament” overstijgt het menselijke. Dit is bovennatuurlijk . Niet onbelangrijk detail: de man buigt steevast op boeddhistische wijze, de handpalmen naar elkaar gevouwen met een korte hoofdbeweging.  Of hoe “No testament” alvast voor ons en wellicht waren we niet de enigen dé herontdekking van de avond werd. 

Met een knap uitgevoerd “La fin de la visite” en “The personnel changes” ging het trio de toegiften in. Daar ontmoetten we de sense of urgency in “Watch!”, een erg snel nummer, gekarakteriseerd door spits en scherp musiceren. Dan al was het publiek voor het eerst massaal rechtgeveerd om de drie opnieuw op het podium te vragen. Mertens was attent doorheen het ganse optreden wanneer zijn muzikanten de aandacht verdienden die ze kregen. Niet zelden maakte hij zijn typische wijsvinger-gebaar in hun richting. Op het einde gingen die vingers ook naar het publiek. Deel van het geheel wist hij erg hun bijdrage, hun feedback te waarderen. En die kwam er – uiteraard – opnieuw na “4 Mains”. 

In de derde ronde toegiften – dan al zaten we ruim na de klok van tienen, het oorspronkelijk einduur van het concert – voegde Wim Mertens Trio daar nog de crowd pleaser “Close Cover” aan toe. Het nummer werd ooit gebruikt als jingle voor de Nachtradio op VRT. Ook al strijkte Vercampt even op het houten kader van zijn instrument waardoor we een tok hoorden, op zich deed het niets onder de kwaliteit van de live uitvoering. Integendeel, het toonde nog maar eens hoe moeilijk het is om een overbekende, eenvoudig maar daarom niet simpele, melodie te brengen. Nergens kan je je namelijk achter verstoppen als muzikant. Ook niet achter een muziekstandaard. 

Toen Wim Mertens tenslotte met de rechterhand 4 noten speelde, klonk er meteen een applaus van erkenning. Zo’n applaus dat ook rocksterren krijgen wanneer ze hun grootste hit inzetten. Bij Wim Mertens heet die “Struggle for pleasure”. Nog steeds de tune van Proximus. Naast ons zat een jong tienermeisje, met kort broekje, blote benen. Een meisje dat we eerder op een festivalterrein als dat van Rock Werchter of Pukkelpop zouden verwachten. “Wim Mertens: you rock!” hoorden we haar denken. Er is iets van aan ... 

Deze maand treedt Wim Mertens Trio onder andere nog op in Spanje en Portugal. 

< Bert Hertogs >