Recensie tauberbach

Tauberbach, de terecht bejubelde voorstelling van Alain Platel, was één avond terug te zien tijdens het Theaterfestival. Alle kaartjes voor de Stadsschouwburg geraakten dan ook moeiteloos de deur uit. Lelijkheid is dan ook nog maar zelden zo schoon op het toneel gebracht. Platel liet zijn dansers de “bastaarddans” een ongerepte, ongeremde eerder dierlijke manier van bewegen en handelen verder uitwerken. Wat we te zien kregen, is een slag in het gezicht van de consumptiemaatschappij: zij die niet meer in staat zijn te consumeren. De sociaal zwaksten uit onze samenleving, mensen die in de vierde wereld overleven, denken en handelen. Dat is op zijn zachtst gezegd confronterend.

Een hoop kledij ligt over het podium verspreid, twee trussings hangen laag, dicht bij het podium met wat kledij op. Wanorde heerst hier. Een vervelende mug zoemt bijna de ganse tijd. ‘I’m happy. I like it here” klinkt het uit de mond van actrice Elsie de Brauw die aan Platel vroeg om deze voorstelling samen te maken. Zij speelt een schizofrene vrouw, die naar analogie met de documentaire Estamira van Marcos Prado, die een inspiratiebron was, een eigen taal ontwikkelde op een vuilnisbelt. Tijdens de voorstelling zal een diepe mannenstem uit beeld steeds ironisch, vlijmscherpe antwoorden of kanttekeningen maken bij haar uitspraken.

Verschillende emoties passeren in deze situatieschets, van de stelling gelukkig te zijn (ondanks alles), over boosheid, naar gelatenheid tot berusting: “I was born like this.” waarbij een danser “olé” uitrroept. Zin om te veranderen blijkt er niet te zijn, zin om seks is er dan weer wel. Wat dierlijk buigen twee dansers achterover om dan de tongen letterlijk als een soort vogel uit de mond tegen elkaar te schurken en draaien. We zien hen ook de hand aan de penis of vagina houden om daarna enkele vingers in de mond van de ander te steken. Een man beleeft ook dolle pret door te swaffelen tegen een draaiend wiel van een kruiwagen.

 De titel van de voorstelling verwijst naar ‘Tauber Bach’ van Artur Zmijewski.  Hij liet doven muziek van Bach zingen, koralen van Bach en een aria van Mozart. Het resultaat is dat het geheel atonaal klinkt, en dus wringt net als de accordeonmuziek die tot twee keer toe in de voorstelling Bachs Suite nr 3 laat horen. In 1998 vormde dat klassiek nummer de basis voor “Everything’s gonna be alright” van Sweet Box. Dat gegeven maakt het gezien de thematiek van deze voorstelling extra hard.

Straf is het gebruik van micro’s die met draad ondersteboven bengelen, waar de dansers van Les Ballets C de la B  tegen lopen alsof ze een vogel zijn die tegen een raam botsen en maar niet leren dat ze die moeten mijden. Mijden doen ze die niet wanneer ze iets te vertellen hebben.  Ronduit geniaal is hoe een performer het gezoem van de mug nabootst, het laat overgaan in onverstaanbaar gebrabbel in een taal die we niet kennen om uiteindelijk bij de manier waarop veilingmeesters waren verkopen (uit inbeslagnames door gerechtsdeurwaarders denken we er bij).

Tauberbach toont – letterlijk ook – de naakte mens wanneer die zo goed als uitgekleed is. “Daddy’s little girl” klinkt het vlijmscherp en ietwat meewarig over een vrouw vanuit de mannenstem die als je wil onze maatschappij voorstelt die neerkijkt op deze mensen en hen – ook letterlijk – met pek (en veren) insmeert.

< Bert Hertogs >