Recensie Garry Davis

Marjolijn Van Heemstra, actrice, journaliste, auteur uit Nederland die even wat komt prediken over wereldburgerschap in de Monty. Dat is kort samengevat waar haar jongste voorstelling “Garry Davis” over gaat, eindpunt van haar trilogie rond globalisering die begon met “Family 81” en “Mahabharata” en nu dus ging over het leven van Davis. Laat ons toe te stellen dat we wel erg moeilijk om niet te zeggen nauwelijks in de voorstelling geraakten. Dat heeft wellicht te maken met de tijdsgeest. Davis was musicalartiest, dropte een bom tijdens Wereldoorlog II en kreeg kort daarna een degout van zijn land, verscheurde zijn Amerikaans paspoort, riep het Wereldpaspoort in het leven en verliet de wereld vorig jaar op 91-jarige leeftijd. Van Heemstra brengt het verhaal van Garry Davis, haar ontmoeting met hem, de achtergrond (de Universele Rechten van de Mens en het ontstaan van de Verenigde Naties) maar lijkt diens boodschap vooral te prediken op een paar randbemerkingen na (dat het Wereldburgerschap met zijn paspoort centen kostte, en er dus ook een commercieel kantje te ontwaren viel).

Van Heemstra in over the top gouden glitterkostuum inclusief hoed die ons probeert te overhalen dat we allemaal wereldburgers zijn, gelijken: “komaan, flikker toch op man”, denken we in no time op z’n Hollands. Oer-Hollands staat ze op het podium, niet alleen met haar van de pot gerukt pakje aan. Ook haar gedram, zoals alleen Nederlanders dat kunnen, die haar mening o zo hard willen verkondigen en geen pauze onbenut laten om de zaak kracht bij te zetten, vermoeit ons. Al snel gaat ze wat kort door de bocht door te stellen dat er 16 000 mensen per jaar als ongewenst worden bestempeld in Nederland, stelt ze Europa in vraag en Schengen om uiteindelijk te komen tot de vraag “waarom betaal ik nog belastingen?”

Het discours heeft iets populistisch in zich, de toon is vreemd. Ze meent het wanneer ze zegt: “ik schaam me voor mijn tijd, mijn land.” Haar missie: het begin van een andere ruimte maken, de ongelijkheid wegwerken (die er heerst met haar vriendin in  Libanon). Verrassen doet ze wel, wanneer ze relativerend zegt dat ze geen gedoe wou, geen decorstukken en zo om mee te sjouwen maar uiteindelijk toch zelf die uit bordkarton gesneden figuren achter en voor de backdrop moet plaatsen. Maar visueel lijkt de voorstelling meer op zijn plaats in een volks keldertheatertje dan op de affiche van het Theaterfestival.

Finaal ziet ze in dat een droom, een ideaal tot werkelijkheid maken, nog lang niet voor morgen is en Lennons “Imagine” een droombeeld blijft, dat naast een pleidooi voor wereldvrede, als je wil een communistisch getint kantje heeft (“alles is bezit van iedereen”), iedereen één,  geen landen en geen religies. Vraag is of dat allemaal wel afgevlakt kan worden, en wat er dan nog over blijft van iemands identiteit buiten man/vrouw-zijn.

Van Heemstra stond overduidelijk als een Hollandse op een Antwerps podium, niet alleen het accent, niet alleen de tekst, de manier waarop ze die bracht en haar kledingkeuze verrieden dat, en dan zwijgen we nog over hoe ze met ukulele “Imagine” finaal verkrachtte, inclusief rook- en bellenblaasmachine plus discobol. Tenzij dit alles als satire bedoeld was, dan was het een aardige aanzet tot. Alleen bleef het lachen ons en zowat de ganse zaal zo goed als uit.  Zelden hebben we dus zo vaak gegeeuwd en naar het plafond gekeken tijdens een voorstelling die – laten we het daarop houden – vooral erg vreemd was omdat vorm, inhoud en context elkaar zo tegenspraken. Of hoe deze Antwerpenaar, inwoner van een Wereldstad, wellicht alweer niets begrepen heeft van wat een Hollandse nu precies wou komen vertellen in Vlaanderen.  

< Bert Hertogs >