Recensie Met mijn vader in bed

Een vader-dochterrelatie die grondig overhoop gehaald wordt na het overlijden van de moeder, daarover gaat “met mijn vader in bed (wegens omstandigheden)”.  Het thema kwam er niet zo maar, Marieke de Kleine haar moeder stierf enkele jaren terug. Op haar vraag schreef Magne van den Berg de tekst die dus voor de Kleine een autobiografisch vertrekpunt heeft. 28 telefoongesprekken tussen de dochter (Marieke de Kleine) en de vader (René van ’t Hof) horen we. Hij heeft na een rouwperiode van 3 maanden al een andere vrouw, zij is maanden later nog lang niet over het verlies van haar moeder heen. “Ik wil mijn moeder terug” zegt ze wanneer ze de urne van haar moeder bij haar wil. Vraag is of haar vader – die uit tijdsgebrek nauwelijks naar het kerkhof trekt - dat ziet zitten. Of hoe de dochter haar vader druppelsgewijs ermee confronteert dat ook hij het verlies nog niet verwerkt heeft.

De telefoongesprekken voelen hyperrealistisch aan, veel geleuter over dagdagelijkse dingen zoals het weer horen we, oppervlakkige zaken ook.  Maar op datgene wat ogenschijnlijk oppervlakkig is - hij praat over de nieuwe kast die geïnstalleerd wordt, over de tegels die in de tuin gelegd gaan worden, over het gedoe dat er allemaal bij komt kijken - blijkt een extra laag te liggen. Vader en dochter blijken er een ander ritme op na te houden om het verlies te verwerken. Hij gaat te snel om de eenzaamheid de baas te zijn, en valt voor een andere vrouw. Die wil op haar beurt een eigen verhaal schrijven met hem en wil dus oude spullen het huis uit. Spullen met een emotionele waarde voor de dochter waar ze aan gehecht is die van haar kant dan weer wil dat het bed waarin haar moeder met haar vader sliep weg gaat “omdat het pervers is dat zij (de nieuwe vrouw) daarin slaapt”.

Losse scènes tonen de moodswings van de dochter, maar ook de etterende wonde die tussen haar en haar vader enkel groter dreigt te worden (maar hoe moeilijk de situatie tussen hen wordt en ook al lijken ze sterk uit elkaar te groeien, er blijft steeds die liefdevolle band).  Ze mijden elkaar (geen face to face contact) maar toch ook niet door te bellen. De afstand, en de enige vorm van communicatie (via de telefoon) maakt het er niet makkelijker op voor beiden. Misverstanden ontstaan en ja, er wordt ook gelogen. Zo wil zij niet toegeven dat ze heeft zitten huilen, en verschuilt zich steeds achter het excuus dat ze wat verkouden is. Tegenover de koude, lastige periode waardoor de twee gaan, zet regisseur Paul Knieriem warme momenten, flash backs waarbij de twee een speelgoedhelikopter de lucht in proberen te krijgen, of zij hem – die eerder een stijve hark blijkt –probeert te leren walsen.

Hoe geladen het thema dan wel mag zijn, toch leest “met mijn vader in bed (wegens omstandigheden)” als een erg – dat is wat eigen aan Nederlanders - nuchtere en afstandelijke kijk op zo’n levensfase. De vorm, teksttheater waarbij beide acteurs nauwelijks in dezelfde ruimte zitten, waarbij een van de twee soms van de scène is, heeft daar wellicht mee te maken. Maar er zijn ook de drie doeken die tussen hen beiden hangt. Daarop projecteert Coen Schut beelden van een treinrit die door verschillende weertypes gaat. Ook dat creëert een afstand.

Voor een toeschouwer komt het geheel dan ook eerder over als (on)gewild meeluisteren naar andermans verhaal.  Je luistert wel mee, maar de vorm, het repetitieve van de handeling (telefoneren) vervlakt de voorstelling. De spanningsboog moet je dus zelf samenstellen uit losse elementen die aan elkaar te knopen vallen en het onderhuidse, het onuitgesprokene ook.  Empathie kweken voor de personages die de acteurs neerzetten, wordt weliswaar erg moeilijk ook met die vierde wand (de doeken).

Los daarvan is dit mooi, klein gehouden verteltheater, minimalistisch en sferisch ook met zijn klassieke gitaar en houtblaasinstrument in de soundscape. Een subtiele voorstelling over een delicaat onderwerp: over datgene wat vertrouwd is, lossen, gehechtheid en tegen je zin op vraag van je pa mee met hem in bed kruipen.

< Bert Hertogs >