Recensie Gladiator in Concert

Een staande ovatie, stevig gefluit én applaus op het einde van Gladiator in Concert. Een mooiere première kon het filmconcert niet dromen in Le Palais des Congrès de Paris. Drie uur, weliswaar met een kleine intermission, hoorden we de interpretatie van de rijke soundtrack van Gladiator door het Orchestre national d’île de France. De voorstelling komt ook naar Brussel, naar Paleis 12 op 13 december 2014. Wat de ervaring: filmvoorstelling met live symfonisch orkest, koor en soliste Clara Sanabras extra speciaal maakt, is dat ze beroep doet op lokale orkesten. In Brussel hoort u straks Gladiator In Concert door het European Philharmonia.

Het lijkt wel dé trend van dit seizoen: symfonische orkesten die de grote zalen aandoen. In Brussel komt Gladiator in Concert naar Paleis 12 op 13 december 2014, enkele dagen erna (de achttiende) staat Ennio Morricone in dezelfde zaal. Ook Mozart l’Opéra Rock gaat symfonisch op 15 november in Vorst Nationaal. In Antwerpen is er Video Games Live op 30 oktober in de Lotto Arena, én Lord of the Rings in Concert in het Sportpaleis op 27 december. Die laatste venue kende in 2010 een productie die dicht aanleunt bij het concept dat er nu is. Toen dirigeerde Dirk Brossé Star Wars in Concert maar werd het verhaal live verteld. Dat is bij Gladiator en alle andere filmconcerten niet het geval. De film wordt integraal vertoond tot het allerlaatste letterteken van de end credits.

Uiteraard is dat wennen voor het publiek dat geneigd is net zoals in de cinema om naar huis te gaan wanneer de end credits op het scherm verschijnen. Maar dat is een automatisme geworden dat de soundtrack oneer aandoet. Gladiator In Concert voegt daarna nog een montage van stills toe met onder andere ook making of-foto’s zodat het Main Theme uit de film hernomen kan worden. Het geheel zorgt voor een indrukwekkende, verbluffende ervaring. Als toeschouwer heb je de keuze om de focus te leggen op de film of het orkest. Zelfs wanneer je, zoals in ons geval, de film nooit eerder zag, zorgt dat niet voor problemen om het verhaal te blijven volgen.

De film uit 2000 van regisseur Ridley Scott met Russel Crowe in de hoofdrol won onder andere de Golden Globe voor beste soundtrack. Hij werd gecomponeerd door Hans Zimmer en Lisa Gerrard en bezorgt ons veertien jaar later nog steeds kippenvel (onder andere bij de opening en de finale). Dat deze film quasi volledig doorgecomponeerd werd, heeft er wellicht mee voor gezorgd dat van deze film een filmconcert werd gemaakt. Maar laten we eerlijk zijn, vooral die rijke partituur met zijn heroïsche score (“The Battle” en “Barbarian Horde” zijn daar prachtige staaltjes van) maar ook intimistische momenten die nostalgie oproepen, spiritueel en melancholisch aanvoelen (het leven na de dood in “Reunion” bijvoorbeeld) komen langs. Dan weer wordt de sfeer van een onbekend land opgeroepen (via de doedoek en andere Oosterse instrumenten in “To Zucchabar”) tot “Now We Are Free”, gezongen in een uitgevonden taal die introvert, warm, en laag gezongen (Lisa Gerrard  die de soundtrack inzong is een contra alt) wordt. Voor dirigent Justin Freer en het Orchestre national d’île de France, met zo’n tweehonderd staan ze op het podium, is er niet veel ruimte om de score naar de hand te zetten. Maar fraseringen kunnen wel en er is meer vrijheid voor dirigent en orkest omdat er geen click track in de in ears meeloopt, wat vaak wél het geval is in de studio. De film is strikt getimed en dus moet ook de score tot op de seconde live juist meelopen. Dat op zich is al een technisch huzarenstukje.  Niet alleen de partituur voor orkest zien we liggen voor de dirigent, ook een monitor waarop hij de film kan zien die hem tevens codetekens meegeeft, heeft hij ter beschikking. Een witte bol die plots verschijnt, geeft de maat aan. Een streep die passeert, geeft een tempowissel aan, kortom een belangrijk moment. Langere pauzes worden dan weer afgeteld tot de start van een nieuwe muzikale passage.

Voor Le Palais des Congrès de Paris was Gladiator In Concert lang niet het enige filmconcert dat op het programma staat. Volgend jaar volgen onder andere nog West Side Story In Concert, The Godfather In Concert en Titanic In Concert. Het mag duidelijk zijn dat organisatoren geloven in deze formule. Wanneer we een blik op het publiek werpen tijdens Gladiator in Concert, zien we een opvallend jonger publiek (dertigers) dat doorgaans niet te bespeuren valt tijdens instrumentale concerten van symfonische orkesten. Als filmconcerten erin slagen om die drempel te verlagen die er toch nog steeds is bij jongeren en jonge mensen om een symfonisch orkest aan het werk te zien, bereiken dergelijke filmconcerten meer dan hun doel. Want toegegeven, zelfs voor een geroutineerd operaliefhebber blijft een concertante uitvoering door een orkest zonder visuele prikkels een hele opgave en vaak een lange zit. Niet zo tijdens Gladiator in Concert wat naast de buitengewone prestaties een niet te onderschatten verdienste is.

< Bert Hertogs >