Recensie Orlando

Guy Cassiers tekende voor de regie en vormgeving. Hij zet zijn actrice op een speelvlak met verschillende borden die open en dichtgeklapt kunnen, en naar voor en achter geschoven kunnen op het podium als een schuifpuzzel. Zo verandert het decor (van het Londen uit de Renaissance tot het moderne Londen uit het begin van de twintigste eeuw), de tijdsgeest, die op het podium ligt en tevens via camera’s die er boven hangen in beeld gebracht worden op het doek achteraan. Ook de soundscape van Diederick De Cock maakt dezelfde evolutie mee, van aristocratisch, barok, tot moderne sounds die het industriële tijdperk voor de geest brengen. 

Katelijne Damen schittert van haar kant door “Orlando” fris, speels, frivool als een voorbij stromende rivier te vertellen. Soms kolkend, dan weer als een stil watertje. Op het eerste gehoor één-lagig, maar net als een rivier zijn er ook onderstromen en onderlagen. Een beeld, de Thames, weerspiegelt zich doorheen de vertelling van anderhalf uur. Een rivier die eigenlijk alomtegenwoordig is in het ritme van de voorstelling ook. Ritme waarmee Damen ook meesterlijk speelt, door bewuste pauzes te nemen, om te drinken, te stappen, stil te staan, achterom te kijken. Prachtig staaltje woordkunst horen we, met knappe vergelijkingen, een heerlijke alliteraties (“zompig zuigen” om er eentje te noemen). Ook de accenten die ze legt, alleen al de manier waarop ze het woord “inkt-pot“ bijvoorbeeld meermaals uitspreekt, geeft extra informatie: de haat-liefdeverhouding tussen een schrijfster en haar gereedschap (wanneer de woorden er maar niet uit willen komen of net rijkelijk op het papier stromen).

Met het gefriemel aan haar jurk (die Katelijne Damen zelf ontwierp), die iets aristocratisch in zich heeft, maar ook mee transformeert doorheen de voorstelling waarbij uiteindelijk de onderjurk/japon overschiet, toont Katelijne Damen niet alleen het ongemak van sommige situaties waarin Orlando verkeert. Het lijkt ook dat ze op die manier een Orlando neerzet die zich op dat moment (nog niet) bewust is van zijn vrouw-zijn en zich moeilijk weet te bewegen/aarden in een jurk. Zo maakt Damen visueel ook haar punt over het transgender/androgyne thema, het zoeken naar de identiteit, levensfases doorlopen. Als biograaf becommentarieert Damen: “zij kon iedereen onder tafel drinken en had een bijzondere voorliefde voor allerlei kansspelen.” terwijl eerder al bleek dat Orlando, toen hij nog een jonge kerel was, niet alleen van rozen hield maar ook een voorliefde had voor veldbloemen en onkruid. Dat is mogelijks een verwijzing dat hij als jonge snaak ook de lakens deelde met vrouwen beneden zijn aristocratische stand.

De beperkte bewegingsvrijheid van Katelijne Damen die het bovenlichaam sterk naar achter of opzij weet te buigen, en zo poses aanneemt, lijkt ons dan ook eerder een sterk punt van deze voorstelling, zeker tijdens de eerste eeuwen waar het verhaal zich in afspeelt. Al is en blijft Orlando verteltheater, woordkunst dat hoe je het ook draait of keert, eerder statisch van aard is waar finaal, los van zijn visuele prikkels die er zijn, het vooral een genot is om geprikkeld te worden door de kern van het werk: de rijkdom van onze taal. Orlando zagen we dan ook volgaarne.

< Bert Hertogs >