Recensie The Marx Sisters

De filosofie van The Marx Sisters in een notendop:.“Jij verwart afhankelijkheid met idealisme!“ - “En jij verwart onafhankelijkheid met onverschilligheid“. Dat verwijten de twee dochters van Karl Marx elkaar. 

The Marx Sisters heeft niets met het komische duo The Marx Brothers te maken. Het gaat over de twee overlevende dochters van Karl Marx, de grootste revolutionair uit de negentiende eeuw en de uitvinder van het communisme.

Eleonor, gespeeld door Sara De Roo, is de jongste van de twee, ze wordt Tussy genoemd. Zij is een bevlogen idealiste, die vader Karl hielp bij zijn werk en dat zelf wil voortzetten. Maar ze laat zich probleemloos in de luren leggen door haar man. Laura , gespeeld door Natali Broods, is de oudste. Zij is gefrustreerd omdat ze ten huize Marx buiten alles wordt gehouden, omdat ze in “gezochte armoede“ moest leven en omdat Tussy de privécorrespondentie tussen vader Karl en moeder Jenny niet wil uitgeven, zodat hieraan niets kan worden verdiend. Ze wil eigenlijk niets liever dan een gezinnetje stichten met haar man, Paul Lafargue, de auteur van “Het Recht op Luiheid“.  

Na de dood van Marx‘ mecenas, Friedrich Engels, worden beide zussen schatrijk. Maar ze blijven ongelukkig en sluiten uiteindelijk met hun respectievelijke mannen een zelfmoordpact. Bij Laura lukt dat, maar Tussy krijgt een spuitje van haar hebzuchtige man en die trapt het daarna af omdat Tussy‘s geld toch al verbrast was en hij een nieuw geil vrouwtje heeft gevonden.  

Het familieleven van de grote revolutionair Karl Marx was immers één en al kommer en kwel, alleen de buitenechtelijke zoon en enige arbeider uit de familie, Freddy Demuth, leefde lang en gelukkig. Hij heeft nooit geweten dat hij de zoon van Marx was. 

Theatergroep Stan en Compagnie De Koe werkten dit verhaal over de twee zussen samen uit, op basis van een boek “Liefde en Kapitaal“ van Mary Gabriël. Het werd boeiend bewerkt door Willem de Wolf, die ook meespeelt in het stuk zelf. De verhouding tussen privéleven én politiek engagement staat centraal. 

Stan en De Koe hangen The Marx Sisters op aan een massademonstratie in het Londense Hyde Park waar Tussy spreekt en Laura in het publiek zit.  

Het stuk speelt op drie niveaus: eerst en vooral heb je de relatie tussen de twee zussen, het eigenlijke verhaal zeg maar; vervolgens: de commentaar die de zussen over zichzelf en elkaar geven op basis van het boek Liefde en Kapitaal; tenslotte: allerlei uitlegjes over hoe het stuk tot stand kwam op basis van ervaringen in Triëste en Amsterdam, gemengd met regie-aanwijzingen en commentaren die de acteurs op elkaars werk geven.  

The Marx Sisters springt in goede Stan-traditie om de haverklap van het ene niveau naar het andere. De kijker wordt er op gewezen dat het “maar toneel“ is. Dat is bij momenten erg grappig en het blijft steeds onderhoudend. Maar de opbouw van de dramatische spanning in de relatie tussen beide zussen lijdt hieronder. De vonk van de botsing tussen de twee archetypes, de bevlogen revolutionaire en de burgertrut, blijft uit. En dat is spijtig, want de thematiek is op zich meer dan boeiend. 

< Joris De Maght >