Recensie Don Quichot

Don Quichot, gebracht door Ballet Vlaanderen, is een erg wervelende, vrolijke voorstelling. Een ode aan de vreugde, aan de levenslust ook. Een klassieke productie waar enkele belletjes van de tamboerijnen vlogen tijdens de première door de intensiteit van de (op volksdans geïnspireerde) choreografieën. Knap hoor trouwens hoe professioneel het ballet die wegwerkte van het podium. De flamenco is niet ver weg, Spaanse passie (én furie) brengen het zuiderse temparement naar boven in de Stadsschouwburg in Antwerpen. Het tweede bedrijf is dan weer anders van aard, met meer gipsy-approach, voetgestamp ook en Oosterse invloeden. En de finale? Die blijkt helemaal spek voor de bek van het droomduo Aki Saito (Kitri) en Wim Vanlessen (Basilio) die er dan al een behoorlijk aantal moeilijke lifts en pirouettes op heeft zitten.

Don Quichot gaat over Basilio die Kitri het hof maakt. Zij wijst hem – zo hoort dat – in het begin af. Kussen komt er niet van wanneer ze plots een waaier tevoorschijn haalt. Een roos biedt hij haar aan, maar die gooit ze al meteen weg. Kitri blijkt hard to get, hoewel Basilio alles uit de (gitaarklank)kast haalt. Uiteindelijk bezwijkt ze toch voor zijn charmes, maar dat is niet naar de zin van haar pa Lorenzo. Die vindt dat zijn dochter beter trouwt met de – kale – maar rijke edelman Gamache, hier een clownesk figuur. Don Quichot – die opvallend niet de hoofdrol van dit werk uitmaakt, het zwaartepunt ligt namelijk op het verliefde koppel  - komt echter ter hulp. Basilio doet alsof hij zelfmoord pleegt – Vanlessen schittert hier in mimiek, humor en perfecte timing – terwijl de voorstelling even speelt met de tijd, ze vertraagt en alle anderen met de rug secondenlang naar het “dramatische” tafereel gekeerd staan. Don Quichot kan Lorenzo overtuigen zodat Basilio toch met zijn dochter Kitri mag trouwen.  Een groot wonder voltrekt zich dan ook wanneer zijn aanstaande schoonzoon plots alive and kicking opstaat alsof er nooit een vuiltje aan de lucht was.

Don Quichot trekt ondertussen verder om het onrecht te bestrijden maar ziet de fictie niet van een theaterstuk. Plots wil ie tussenkomen.  Fictie en realiteit verwart ie ook wanneer hij een windmolen tegenkomt. Hij gaat er de confrontatie mee aan. Gek veel gebeurt er dus niet in deze Don Quichot, naar de roman Don Quichot, man van La Mancha van Cervantes. Een balletvoorstelling dus die naar aloude traditie ook vol solo’s zit om de verschillende personages extra in de verf te zetten. De Russische choreograaf Alexey Fadeechev tekent zo zijn vijfde versie van Don Quichot naar Petipa en Gorski.

Naast de magistrale prestaties van het duo Vanlessen-Saito, mogen die van het ganse corps de ballet niet over het hoofd gezien worden. Zij zijn mee de ruggengraat van deze voorstelling die vol joie de vivre zit. Castagnetten en tamboerijnen bespelen, zelfs muleta’s (lappen die toreadors gebruiken tijdens stierengevechten) sierlijk de lucht in zwaaien, …  Ballet Vlaanderen mocht ook op dit vlak zijn veelzijdigheid tonen. Zelden vielen ons de mannen in het corps de ballet ons zo op in een klassiek werk, als in deze productie. Of het nu was om Don Quichots assistent Sancho de lucht in te gooien als groep (zoals bij Opsinjoorke), of de toreador in zich opriepen, … de mannen waren straf, erg straf in deze balletvoorstelling. Uitermate boeiend is ook de nieuwe discipline slalommen van een ballerina op haar pointes tussen verschillende rechtopstaande messen. Boeiender dan pakweg hetzelfde zien op ski’s en sneeuw, lijkt ons. Waarom er dan ook geen Sporza-journalist onder de genodigden aanwezig was tijdens de première, is ons dan ook een raadsel. Ballet is topsport. Met dat verschil dat het nog esthetisch is ook.

Symfonieorkest Vlaanderen voorziet het ballet van live muziek. De partituur, die zeer percussief is (met o.a. troms, xylofoon, pauken, castagnetten en tamboerijnen) van Ludwig Minkus laat Benjamin Pope en het orkest tot zijn volle recht komen. Een partituur die trouwens vaak aanvoelt alsof ze geschreven is voor harmonieorkest.

Don Quichot door Ballet Vlaanderen: een volks feest!

< Bert Hertogs >

Aki Saito en Wim Vanlessen spelen nog op 28 januari en 31 januari 2015 de rol van Kitri en Basilio in de Stadsschouwburg te Antwerpen. Van 7 t.e.m. 15 februari 2015 vecht Don Quichot tegen een windmolen in Opera Gent.